پديد آورنده :
عرب بيگي، محبوبه
عنوان :
ارزيابي تحمل به شوري گونه Aegilops cylindrica با استفاده از روش هاي فيزيولوژيك و مولكولي
گرايش تحصيلي :
اصلاح نباتات
محل تحصيل :
اصفهان: دانشگاه صنعتي اصفهان، دانشكده كشاورزي
صفحه شمار :
شانزده،194ص.: مصور
استاد راهنما :
احمد ارزاني، محمدمهدي مجيدي
استاد مشاور :
بدرالدين ابراهيم سيد طباطبايي، فرشاد حبيبي
توصيفگر ها :
دفع سديم , ترانسپورتر , بيان ژن
تاريخ نمايه سازي :
1394/09/24
استاد داور :
قدرت اله سعيدي، مجيد طالبي، سعداله هوشمند
كد ايرانداك :
ID815 دكتري
چكيده فارسي :
2 چكيده گونه Aegilops cylindrica يكي از خويشاوندان نزديك گندم است كه مخزن ژني با ارزش براي تحمل به تنش شوري بحساب ميآيد تا كنون مطالعه اي در زمينه ژنتيك مولكولي وفيزيولوژيك تحمل به شوري دراين گونه انجام نگرفتهاست بدين منوال آگاهي از مكانيسم هاي مولكولي و فيزيولوژيك درگير در تحمل به شوري در گونه Ae cylindrica در راستاي بهرهبرداري دراصالح تحمل به شوري گندم هاي زراعي حائز اهميت زيادي است در اين پژوهش 66 ژنوتيپ Ae cylindrica جمعآوري شده از مناطق غربي و شمال غرب كشور در قالب 9 آزمايش مورد استفاده قرار گرفت نتايج آزمايش اول نشان دهنده وجود تنوع بين ژنوتيپهاي جمع آوري شده از مناطق غرب و شمال غربي كشور از لحاظ 72 صفت مورفولوژيك و فنولوژيك بود به طوري كه در نتايج تجزيه خوشهاي ژنوتيپ هاي منطقه غرب كشور به خوبي از ژنوتيپ هاي شمال غربي جدا شدند بر اساس نتايج آزمايش اول 99 ژنوتيپ انتخاب شد و تنوع ژنتيكي آنها با استفاده از 13 جفت آغازگر ريزماهواره در آزمايش دوم مورد بررسي قرار گرفت از بين آنها 62 آغازگر چند شكل بودند و در مجموع 825 آلل تكثير كردند به طوري كه ميانگين PIC برابر با 32 2 بود نتايج تجزيه خوشهاي ژنوتيپهاي مورد مطالعه با استفاده از نشانگرهاي ريزماهواره نشان دهنده وجود تنوع ژنتيكي بين ژنوتيپ هايي با منشا جغرافيايي متفاوت بود تحمل به شوري 99 ژنوتيپ مذكور در آزمايش سوم تحت شرايط شاهد و 229 ميلي موالر NaCl مورد بررسي قرار گرفت نتايج نشان دهنده وجود تنوع ژنتيكي بين ژنوتيپ هاي مورد مطالعه در پاسخ به تنش شوري بود همچنين تاثير تنش شوري بر صفات نشت الكتروليتهاي غشا وزنتر وزن خشك ارتفاع محتواي سديم پتاسيم و نسبت پتاسيم به سديم در ريشه و شاخساره و صفات كربوهيدرات محلول RWC ميزان 2 H2 O و MDA در شاخساره معني دار بود ميزان پرولين برگ تنها صفتي بود كه تحت تاثير تنش شوري قرار نگرفت با به كارگيري شاخصهاي تحمل به تنش شوري درصد زنده ماني نسبت وزن خشك تنش به شاهد و 52 STI ژنوتيپ با منشا سواحل جديد درياچه اروميه به عنوان متحملترين ژنوتيپها به شوري و چهار ژنوتيپ ا ز منطقه كردستان به عنوان حساسترين ژنوتيپ ها انتخاب شدند نتايج تجزيه خوشهاي بر اساس همه صفات فيزيولوژيك مورد بررسي نيز توانست به خوبي ژنوتيپ هاي متحمل و حساس را از يكديگر جدا كند نتايج رگرسيون خطي بين غلظت سديم برگ و تحمل به تنش شوري نشان داد كه 25 ژنوتيپ متحمل داراي كمترين غلظت سديم برگ بودند كه نشان دهنده نقش بارز صفت دفع سديم در تحمل به شوري اين ژنوتيپها بود بررسي الگوي باندي نشانگرهاي ريزماهواره آزمايش دوم نشان داد كه 25 ژنوتيپ مذكور داراي الگوي باندي مشابه و متمايز براي هر يك از چهار نشانگر 213 Xwmc170 Xgwm291 Xgwm و 014 Xgwm بودند كه در تاييد مطالعات قبلي دال بر لينكاژ هر يك از اين نشانگرها با لوكوس مسئول صفت دفع سديم در گندم بود بنابراين نتايج اين مطالعه ضمن تاييد نقش مهم مكانيسم دفع سديم در ايجاد تحمل به شوري گونه Ae cylindrica كارايي اين نشانگرها در گزينش ژنوتيپهاي Ae cylindrica داراي توانايي باالي دفع سديم در برنامه هاي انتخاب به كمك نشانگر را نشان داد در آزمايش چهارم پس از توالييابي ژنهاي 5 1 VP1 NHX1 SOS1 HKT 2 DREB و P5CS بيان هر يك از ژن ها در بافت ريشه و شاخساره تحت شرايط شاهد 92 ساعت 229 ميلي موالر تنش و 7 روز 229 ميلي موالر تنش در دو ژنوتيپ حساس و متحمل مورد ارزيابي قرار گرفت نتايج توالي يابي نشان دهنده حفاظتشدگي بااليي در نواحي كدكننده اين ژن ها بود به طوري كه به خوبي رابطه تكاملي گونه مورد مطالعه را با ساير گونههاي خويشاوند نشان داد نتايج بيان ژن نشاندهنده اثر معنيدار تيمار شوري بافت و ژنوتيپ بر بيان ژنهاي 5 1 HKT و 1 SOS و تيمار و ژنوتيپ بر بيان ژنهاي 2 NHX1 DREB و 1 VP بود در حالي كه بيان ژن P5CS تحت تاثير تيمار شوري و ژنوتيپ قرار نگرفت و تنها اختالف معنيد ار بين بافت ريشه و شاخساره مشاهده شد مقايسه الگوي بيان ژن P5CS و ميزان پرولين در گياه نشان داد كه علي رغم عدم تاثير پرولين در ايجاد تحمل به تنش شوري در گونه مورد مطالعه ژن P5CS به عنوان يك ژن اصلي در سنتز پرولين در گونه Ae cylindrica عمل نمودهاست مقايسه الگوي بيان ژنهاي تنظيم يوني شامل 5 1 NHX1 SOS1 HKT و 1 VP با غلظت سديم پتاسيم و نسبت پتاسيم به سديم گياه نشان داد كه ژنهاي 5 1 HKT و 1 SOS مسئول كاهش غلظت سديم برگ در مراحل ابتدايي تنش بودند كه در اين رابطه نقش ژن 5 1 HKT بيشتر بود عالوه براين ژن 1 NHX با كمك ژن 1 VP نسبت به انتقال سديم از سايتوزول به واكوئل در جلوگيري از آثار سمي يون سديم در سلول موثر بودهاست نتايج رگرسيون مرحلهاي براي وزن خشك بوته به عنوان متغيير وابسته و بيان هر يك از ژنهاي 5 1 NHX1 SOS1 HKT و 1 VP
استاد راهنما :
احمد ارزاني، محمدمهدي مجيدي
استاد مشاور :
بدرالدين ابراهيم سيد طباطبايي، فرشاد حبيبي
استاد داور :
قدرت اله سعيدي، مجيد طالبي، سعداله هوشمند
