ارزيابي پيامد افزايش غلظت كربن دي اكسيد و دماي هوا بر تخصيص ماده خشك و نيتروژن در گياه گندم

چكيده فارسي :

21 چكيده گندم مهمترين محصول غله جهان و نيز ايران محسوب ميشود تحقيقات مربوط به اثر تغيير اقليم جهاني بر توليد گندم معموال به ارزيابي تاثير تغيير غلظت دياكسيدكربن و درجه حرارت بر رشد و عملكرد ميپردازد از سوي ديگر نيتروژن از مهمترين و تعيينكنندهترين مواد مغذي گياه براي توليد محصول است و مديريت صحيح و افزايش راندمان مصرف كودهاي حاوي نيتروژن بسيار حائز اهميت است بنابراين اين مطالعه در دو آزمايش گلخانهاي به منظور ارزيابي تركيبي از اثرات دما غلظت دياكسيدكربن هوا و سطوح مختلف نيتروژن خاك بر رشد تسهيم ماده خشك و برخي صفات فيزيولوژيكي رقم گندم بهار در سال 4131 به اجرا درآمد آزمايش اول با چهار سطح نيتروژن 6 65 661 و651 ميليگرم دركيلوگرم از منبع نيترات آمونيوم با 4 43 درصد نيتروژن در قالب طرح كامال تصادفي با سه تكرار در دو محيط يكي با دماي معمول يا 3 52 درجه سلسيوس و ديگري با دماي افزايش يافته يا 3 43 درجه سلسيوس انجام شد نتايج نشان داد كه با افزايش دما هدايت روزنهاي برگ 5 44 درصد سطح برگ 03 درصد غلظت كلروفيل 12 5 a درصد غلظت كلروفيل 14 2 b درصد غلظت كارتنوئيد 7 41 درصد غلظت پروتئين برگ 7 1 درصد وزن خشك ريشه 1 02 درصد وزن خشك اندام هوايي 2 72 درصد غلظت نيتروژن ريشه 3 02 درصد و كارايي مصرف نيتروژن اندام هوايي 21 درصد كاهش ولي غلظت نيتروژن اندام هوايي 5 34 درصد و كارايي مصرف نيتروژن ريشه 0 21 درصد افزايش يافت افزايش مصرف كود نيتروژن در شرايط متفاوت دمايي هدايت روزنهاي برگ را كاهش داد افزايش دما در سطوح صفر 65 661 و 651 ميليگرم كود نيتروژن دركيلوگرم خاك به ترتيب سطح برگ گياه را 0 7 20 1 5 35 4 02 و 5 6 4 سانتيمترمربع و غلظت كارتنوئيد برگ به را ترتيب 421 6 14 116 6 3 726 6 5 و 206 6 31 ميليگرم درگرم وزنتر كاهش داد در شرايط دماي معمول وزن خشك ريشه در سطوح 65 661 و 651 ميليگرم نيتروژن دركيلوگرم خاك در مقايسه با عدم مصرف كود 21 2 گرم دربوته به ترتيب 12 21 و 23 درصد كاهش يافت در حالي كه در شرايط دماي افزايش يافته در مقايسه با شاهد 01 1 گرم دربوته در سطح 65 661 و651 ميليگرم دركيلوگرم به ترتيب 01 53 و 0 درصد افزايش نشان داد افزايش دما در سطوح 6 65 661 و 651 ميليگرم دركيلوگرم خاك كاربرد نيتروژن به ترتيب سبب كاهش 01 1 گرم يا 65 درصد 74 6 گرم يا 12 درصد 54 6 يا 01 درصد و 12 6 يا 02 درصد وزن خشك اندام هوايي شد تحت شرايط اين آزمايش بيشترين ماده خشك اندام هوايي در دماي معمول در غلظت 651 ميليگرم كود نيتروژن دركيلوگرم خاك و در دماي افزايش يافته در غلظت 661 ميليگرم كود نيتروژن دركيلوگرم خاك به دست آمد در شرايط شاهد يا عدم كاربرد كود نيتروژن كارايي مصرف نيتروژن اندام هوايي در اثر افزايش دما 26 0 واحد يا 70 درصد افزايش ولي در سطوح 65 661 و 651 ميليگرم نيتروژن دركيلوگرم خاك به ترتيب 40 2 واحد يا 22 درصد 51 4 واحد يا 14 درصد و 6 0 واحد يا 35 درصد كاهش يافت آزمايش دوم با چهار سطح نيتروژن 6 65 661 و651 ميليگرم دركيلوگرم در قالب طرح كامال تصادفي با سه تكرار در چهار محيط متفاوت از نظر غلظت دياكسيدكربن غلظت دياكسيدكربن معمول يا 613 ميكرومول برمول و غلظت دياكسيدكربن غني شده يا 667 ميكرومول برمول و دما دماي معمول يا 3 52 درجه سلسيوس و دماي افزايش يافته يا 3 43 درجه سلسيوس انجام شد نتايج نشان داد كه غنيشدن دياكسيدكربن 667 ميكرومول برمول در سطوح مختلف مصرف كود نيتروژن نسبت اندام هوايي به وزن خشك كل گياه را به طور ميانگين حدود 7 درصد كاهش و در شرايط عدم مصرف كود يا شاهد حدود 63 درصد افزايش داد به طور كلي مقدار كود نيتروژن جهت دستيابي به باالترين توليد در رقم گندم بهار به طور بارزي به غلظت دياكسيدكربن و دماي محيط وابسته بود يافتههاي اين تحقيق ميتوانند در برنامههاي اصالحي و راهبردهاي مديريتي به منظور تعديل اثرات تغيير اقليم بر توليد گندم مد نظر قرار گيرند كلمات كليدي تسهيم مواد فتوسنتزي تغيير اقليم دياكسيدكربن هوا دماي باال كارايي مصرف نيتروژن گندم

محمدي، نگين

ارزيابي پيامد افزايش غلظت كربن دي اكسيد و دماي هوا بر تخصيص ماده خشك و نيتروژن در گياه گندم

تسهيم مواد فتوسنتزي , تغيير اقليم , دماي بالا , كارايي مصرف نيتروژن