12606

1044 دكتري

دكتري

اصلاح نباتات

اصفهان: دانشگاه صنعتي اصفهان، دانشكده كشاورزي

1396

هفده، 263ص.: مصور، جدول، عكس(رنگي)، نمودار

ص. ع. به فارسي و انگليسي

محمدمهدي مجيدي، آقافخر ميرلوحي

علي محمد ميرمحمدي ميبدي، عباس پاكدل، بهرام حيدري

1396/05/09

كتابنامه

كشاورزي

مهندسي كشاورزي

ID1044 دكتري

چكيده خشكي يكي از مهمترين تنشهاي غيرزيستي محدود كننده بقا رشد و توليد گياهان در بسياري از مناطق جهان از جمله ايران است از اين رو نياز به اصالح ارقامي از گراسها كه در شرايط خشك از توانايي زنده ماندن برگشتپذيري و رشد فعال در فصول گرم و سرد سال برخوردار باشند به شدت احساس ميشود اين پژوهش در قالب چهار مطالعه مجزا انجام شد در مطالعه اول بهمنظور تجزيه پايداري فاميلهاي نيمهخواهري علف باغ و علف پشمكي 52 فاميل علف باغ و 52 فاميل علف پشمكي طي پنج سال تحت شرايط بدون تنش و تنش خشكي آبياري پس از تخليه 35 و 33 درصد رطوبت قابل استفاده خاك از نظر صفت عملكرد علوفه مورد ارزيابي قرارگرفتند در هر دو گونه مورد بررسي تنوع ژنتيكي قابل مالحظه اي براي اثر ژنوتيپ واريانس افزايشي و اثرات متقابل ژنوتيپ و محيط واريانس افزايشي محيط در بين فاميلهاي نيمهخواهري مشاهده شد بنابراين امكان انتخاب ژنوتيپهاي مطلوب والدي بهمنظور توسعه ارقام ساختگي داراي عملكرد و پايداري باال وجود دارد سهم اثرات ژنتيكي افزايشي وراثتپذيري خصوصي براي عملكرد علوفه در هر دو گونه پايين بود كه بيانگر اين است كه هر دو اثر افزايشي و غيرافزايشي ژن نقش مهمي در كنترل ژنتيكي اين صفت دارند از طريق تجزيه پايداري فاميلهاي نيمهخواهري علف باغ و علف پشمكي با كمك روش امي و رگرسيون ابرهارت و راسل فاميلهاي پايدار داراي GCA باال شناسايي شدند كه ميتوانند عملكرد علوفه باال و پايداري را به نتاج خود در راستاي ايجاد رقم تركيبي منتقل كنند در مطالعه دوم بهمنظور ارزيابي تحمل به خشكي ژنوتيپهاي بازتركيب دو گونه علف باغ و علف پشمكي 10 ژنوتيپ علف باغ و 10 ژنوتيپ علف پشمكي به صورت تصادفي از بين نتاج حاصل از پليكراس 52 ژنوتيپ والدي فاميلهاي نيمهخواهري مطالعه اول انتخاب و كلون شدند و از نظر صفات مورفولوژيك زراعي فيزيولوژيك خواب تابستانه ديرزيستي و برگشتپذيري پس از خشكيدگي كامل مورد ارزيابي قرار گرفتند براي اكثر صفات مورد مطالعه تنوع ژنتيكي بااليي بين ژنوتيپهاي هر دو گونه مشاهده شد تنش خشكي آثار منفي بر روي اكثر صفات مورد مطالعه داشت و تنوع ژنتيكي صفات را كاهش داد وراثتپذيري پايين عملكرد علوفه نشاندهنده اين است كه انتخاب غيرمستقيم براساس اجزاي عملكرد كه وراثت پذيري نسبتا بااليي دارند و از همبستگي بااليي با عملكرد علوفه برخوردار هستند مؤثر ميباشد با اين وجود ترتيب اين اجزا و آثار مستقيم و غيرمستقيمشان تحت شرايط بدون تنش و تنش خشكي متفاوت بود اين نشان ميدهد كه انتخاب غيرمستقيم براي توسعه ارقام داراي عملكرد باال و متحمل به خشكي بايستي تحت هر يك از دو محيط بر اساس يك مدل خاص صورت گيرد از طرف ديگر نتايج نشان داد كه ژنوتيپهاي اين ژرمپالسم با مشخصه مهار توليد علوفه در طي تابستان داراي خواب ناقص بودند همچنين نتايج اين مطالعه نشان داد كه گياهان داراي خواب تابستانه باالتر بقا رشد مجدد و ديرزيستي بهتري نسبت به گياهان داراي خواب تابستانه پايين داشتند كه نشاندهنده اين است كه خواب تابستانه صفت مهمي در اصالح براي تحمل به خشكي است بعالوه امتياز برگشتپذيري درصد برگشتپذيري و ديرزيستي با شاخص خواب تابستانه و عملكرد پاييزه همبستگي مثبت و معنيدار داشتند كه بيانگر نقش خواب تابستانه در بهبود برگشتپذيري و ديرزيستي گونههاي مورد مطالعه است در مطالعه سوم صفات بذري ژنوتيپهاي منتخب دو گونه علف باغ و علف پشمكي تحت شرايط بدون تنش و تنش خشكي مورد ارزيابي قرار گرفتند در هر دو گونه مورد مطالعه تنوع ژنتيكي قابل مالحظهاي در بين ژنوتيپها از نظر عملكرد بذر و اجزاي آن مشاهده شد كه نشاندهنده پتانسيل باال براي بهبود اين صفات از طريق انتخاب هدفمند در برنامههاي اصالحي ميباشد تنش خشكي آثارمنفي بر روي عملكرد بذر و اجزاي آن داشت و موجب كاهش تنوع ژنتيكي اكثر صفات شد اكثر صفات مورد مطالعه در هر دو گونه مورد بررسي از وراثتپذيري نسبتا بااليي برخوردار بودند و بنابراين بهبود اين صفات از طريق انتخاب دورهاي امكانپذير است همبستگي باال و معني دار بين عملكرد بذر و عملكرد علوفه در هر دو گونه مورد بررسي نشان داد كه امكان انتخاب همزمان براي عملكرد بذر و علوفه در هر دو شرايط بدون تنش و تنش خشكي وجود دارد در هر دو گونه و در هر دو محيط بدون تنش و تنش خشكي ژنوتيپهاي برتر از نظر عملكرد بذر و علوفه شناسايي شدند اين ژنوتيپها ميتوانند بهعنوان والدين برتر براي ايجاد جمعيتهاي ژنتيكي بهمنظور بهبود همزمان عملكرد بذر و عملكرد علوفه در برنامههاي آتي مورد استفاده قرار گيرند در مطالعه چهارم تجزيه ارتباطي نشانگرهاي SRAP با در نظر گرفتن ساختار جمعيت و روابط خويشاوندي ژنوتيپهاي علف پشمكي در دو شرايط بدون تنش و تنش خشكي انجام شد نتايج نشان داد كه در شرايط نرمال نشانگرهاي 51 3 M4E1 17 M4E2 12 M1E و

Stability Analysis of Half Sib Families and Evaluation of Drought Tolerance of Selected Genotypes of Polycross Populations in Bromus inermis and Dactylis glomerata Fatemeh Saeidnia Fatemeh saeednia@yahoo com June 20 2017 Department of Agronomy and Plant Breeding Isfahan University of Technology Isfahan 84156 83111 Iran1st Supervisor Mohammad Mahdi Majidi majidi@cc iut ac ir2nd Supervisor Aghafakhr Mirlohi mirlohi@cc iut ac irCollege Graduate Coordinator Mehran Shirvani Professor of Genetic and Plant Breeding Department of Agronomy and Plant Breeding College ofAgriculture Isfahan University of Technology Professor of Genetic and Plant Breeding Department of Agronomy and Plant Breeding College ofAgriculture Isfahan University of TechnologyAbstractDrought stress is one of the most important factors limiting the survival and growth of plants inmany regions of the world such as Iran Therefore there is a need for grasses which have theability to survive summer recover in autumn and growth actively during the cooler rainy seasons This research was conducted in four different studies In the first study half sib families derivedfrom polycross of 25 orchardgrass and 25 smooth bromegrass genotypes were evaluated undernormal and drought stress environments during five years In both species considerable variationfor genetic additive variance and genotype by environment GE additive environmentvariance interactions were found among half sib families indicated that it is possible to find themost desirable parental genotypes for developing synthetic varieties with high stability and yield The contribution of additive genetic factors for forage yield was low indicating that both additiveand non additive effects played a role in the genetic control of it From the stability analysis basedon AMMI model and regression method the stable families with high GCA which can transmithigh yield and stability to their progenies were identified for development of synthetic cultivars In the second study thirty six genotypes of orchardgrass and thirty six genotypes of smoothbromegrass were randomly selected and evaluated in terms of morphologic agronomic andphysiological traits summer dormancy persistence and recovery after drought Low heritabilityfor forage yield suggested that indirect selection based on components of forage yield which havehigh heritability and high correlation with yield would be more effective However differentorder of priority of these components and direct and indirect effects of them under normal anddrought stress conditions indicated that indirect selection for improvement of high yielding

محمدمهدي مجيدي، آقافخر ميرلوحي

علي محمد ميرمحمدي ميبدي، عباس پاكدل، بهرام حيدري