پديد آورنده :
ديانت زاده، فاطمه
عنوان :
ارزيابي تأثير خشكسالي هواشناسي و هيدرولوژيك بر منابع آب زيرزميني(دشت فسا)
مقطع تحصيلي :
كارشناسي ارشد
محل تحصيل :
اصفهان : دانشگاه صنعتي اصفهان
صفحه شمار :
يازده، 89ص.: مصور، جدول، نمودار
يادداشت :
ص.ع. به فارسي و انگليسي
استاد راهنما :
رضا مدرس، سعيد سلطاني كوپايي
توصيفگر ها :
خشكسالي , شاخص SPI , شاخص SWI , شاخص GRI , دشت فسا
استاد داور :
سعيد اسلاميان، سعيد پورمنافي
تاريخ ورود اطلاعات :
1396/07/23
رشته تحصيلي :
منابع طبيعي
دانشكده :
مهندسي منابع طبيعي
تاريخ ويرايش اطلاعات :
1398/04/30
چكيده فارسي :
چكيده در سالهاي اخير پديده خشكسالي باعث كاهش شديد آبهاي سطحي در دشت فسا شده است اين امر موجب افزايش بهرهبرداري از منابع آب زيرزميني و تشديد افت سطح ايستابي سفره هاي آب زير زميني اين دشت گرديده است هدف از اين پژوهش بررسي واكنش آبهاي زيرزميني دشت فسا نسبت به وقوع خشكساليها و ترساليها و نيز ميزان همبستگي بين آن هاست ابتدا مشخصههاي خشكسالي هواشناسي و هيدروژئولوژيكي بهترتيب با استفاده از شاخص بارش استاندارد شده SPI شاخص سطح آب SWI و شاخص منبع آب زيرزميني GRI محاسبه شد سپس همبستگي پيرسون و همبستگي متقاطع بين شاخصها براي سه سري داده در مقياس زماني 1 3 6 9 21 81 42 ماهه محاسبه گرديد نتايج نشان داد كه نحوه تغييرات خشكسالي هواشناسي شديد و متغير است اما وضعيت خشكسالي آبهاي زير زميني روند ثابتتري داشته و تغييرات آن زياد نميباشد با توجه به شاخص SPI در طول دوره آماري دو خشكسالي مهم يكي در انتهاي سال 5831 تا ابتداي سال 7831 و ديگري در انتهاي سال 7831 تا ابتداي سال 9831 در ايستگاه سينوپتيك دشت فسا رخ داده است كه با توجه به نتايج شاخصهاي GRI و SWI تاثير آن بر سطح آبهاي زير زميني دشت فسا قابل مشاهده است به طوري كه شاخص GRI و SWI با تاخير زماني خشكسالي هيدرولوژيك را نشان ميدهد كه در منطقه با خشكساليهايي كه در سال 6831 و 8831 اتفاق افتاده است بررسي نتايج همبستگي بين شاخصها نشان داد كه بيشترين ضرايب همبستگي منفي بين دو شاخص SWI و SPI در مقياسهاي زماني باال اتفاق ميافتد بنابراين بيشترين همبستگي بين دو شاخص SWI و SPI در مقياس در 81 و 42 ماه ديده ميشود يعني تاثير بارش بر سطح آبهاي زير زميني در مقياسهاي طوالني مدت بيشتر از مقياسهاي كوتاه مدت ميباشد همبستگي بين دو شاخص آب زير زميني GRI و SWI زياد باالي 09 درصد همبستگي ميباشد اما همبستگي بين شاخص SPI با شاخصهاي آب زيرزميني كم ميباشد و اين به دليل فاصله زماني است كه بين خشكسالي هواشناسي و خشكسالي هيدرولوژيك وجود دارد همچنين همبستگي عرضي بين شاخصها نشان ميدهد كه يك تاخير زماني 1 2 ساله بين خشكسالي هواشناسي و هيدرولوژيك وجود دارد همچنين متوسط هدايت الكتريكي آب در طول دوره آماري داراي يك روند افزايشي بوده و از 0061 ميكروموس بر سانتيمتر در سال 2831 به حدود 0002 ميكروموس بر سانتيمتر در سال 4931 افزايش يافته هست تغييرات سطح آب در دشت فسا در طول دوري آماري داراي يك روند كاهشي بوده و بيشترين مقدار سطح آب در سال 4831 و بعد آن سطح آب به صورت پيوسته كاهش يافته كمترين مقدار سطح آب در سال 4931 با مقدار 4031 متر مشاهده گرديد بطوريكه در طول ده سال اخير بيش از 01 متر سطح تراز آب پايينتر رفته است بنابراين نتايج نشان داد كه كاهش سطح آب سبب افزايش مقدار هدايت الكتريكي آب شده است همچنين در مدت 6 ساله اخير 9831 4931 به صورت پيوسته مقدار تخليه و آبدهي چاههاي مورد بررسي در دشت فسا كاهش يافته است به طوريكه در سال 9831 به طور متوسط حدود 05 ميليون مترمكعب آب از چاهها تخليه ميشد در حاليكه اين مقدار در سال 5931 به 72 ميليون مترمكعب تقليل يافته است به عبارت دقيق تر در طي 6 سال اخير حجم آبدهي چاهها تقريبا نصف شده و چاهها توان آبدهي خودا را از دست دادهاند كه دليل اصلي آن برداشتهاي بيرويه انسان و خشكساليهايي است كه در اين سالهاي اخير اتفاق افتاده است كلمات كليدي خشكسالي شاخص SPI شاخص SWI شاخص GRI دشت فسا
چكيده انگليسي :
43 در بسياري از مطالعات نيز بيانشده كه در تحليل كمي خشكسالي وجود يك شاخص مشخص جهت تعيين دقيق دورههاي مربوط و خشك بسياري ضروري است 3002 Silva در اين مطالعه نيز از سه شاخص SWI SPI و GRI به ترتيب براي ارزيابي خشكسالي هواشناسي و خشكسالي آبهاي زير زميني استفادهشده است شاخص SPI با بهكارگيري دادههاي بارش ايستگاه سينوپتيك در مقياسهاي زماني 3 6 9 21 81 و 42 ماه محاسبه گرديد براي محاسبهي شاخص SWI نيز ابتدا از دادههاي سطح آبهاي زير زميني چاهكهاي پيزومتري 3 سري دادههاي حداقل ميانگين و حداكثر به دست آمد و در ادامه براي هركدام از اين 3 سري داده شاخص SWI در مقياسهاي زماني 3 6 9 21و 42 ماه مورد بررسي قرار گرفت و شاخص GRI در مقياس زماني 1 ماهه مورد بررسي قرار گرفت در اين تحقيق براي محاسبهي شاخص استانداردشده از برنامه 6 spi sl كه مستقيما شاخص SPI را محاسبه ميكند استفاده گرديده است در ادامهي اين قسمت شاخصهاي خشكسالي و ازجمله دو شاخص مورداستفاده توضيح داده ميشود معموال يك شاخص خشكسالي متغير اوليه براي تعيين تأثير خشكسالي و تعريف پارامترهاي مختلف خشكسالي مانند شدت مدت و وسعت منطقهي تحت تأثير ميباشد عموما براي تجزيهوتحليل خشكسالي از مقياس زماني ساالنه و يا ماهانه استفاده ميشود اگرچه مقياس زماني ساالنه طوالنيمدت است اما ميتواند جهت خلاصه كردن اطلاعات خشكساليهاي منطقهاي استفاده شود به نظر ميآيد كه مقياس زماني ماهانه بيشتر براي پايش آثار خشكسالي در رابطه با كشاورزي تأمين آب و1تجردهاي آب زير زميني مناسب است 2002 Panu and Sharma همچنين بر اساس مطالعات انجامشده در رابطه با شاخصهاي خشكسالي تمام شاخصها عملا فقط از بارش يا تركيب بارش و ديگر پارامترهاي هواشناسي استفاده ميكنند 0102 Mishra and Singh راندمان سيستمهاي پايش خشكسالي عميقا به انتخاب دقيق شاخصها براي تعريف خشكسالي بستگي دارند مشروط بر اينكه بتوانند شرايط خشكسالي را نيز تشريح كنند در سالهاي گذشته شاخصهاي متعددي براي بررسي خشكسالي مطرحشده است و ضرورتا هركدام از اين شاخصها با يكي از چهار نوع خشكسالي مرتبط است 8002 Mendicino et al كه در ذيل به شاخصهاي مورد استفاده اشاره ميشود شاخص استاندارد بارندگي SPI بهمنظور تعريف و پايش خشكسالي اين شاخص توسط مك كي و همكاران 3991 توسعه يافت چون خشكسالي و كمبود بارندگي بر منابع آبهاي زير زميني و رطوبت خاك و جريان رودخانهها مؤثر است از نمايهاي به نام شاخص استاندارد بارندگي SPI استفاده ميشود تا بتوان تأثير كمبود بارندگي را در دورههاي زماني 3 6 21 42 و ماهه كمي كرد با استفاده از نمايه SPI ميتوان وضعيت خشكسالي و ترسالي يك منطقه را در گذشته پايش كرد در اين روش ابتدا احتمال تجمعي مقادير بارش در هر مقياس زماني به كمك توزيع گاماي ناقص محاسبه و سپس اين مقادير به يك متغير تصادفي استاندارد نرمال با ميانگين صفر و واريانس يك تبديل ميشود كه اين متغير همان مقدار SPI است عليزاده 8831 مزيت اصلي SPI اين است كه براي مقياسهاي زماني متفاوت قابلمحاسبه است اين مزيت به SPI اجازه ميدهد تا بر منابع آبي كوتاهمدت مانند رطوبت خاك كه براي توليدات كشاورزي با اهميت است و منابع آبي طوالنيمدت از قبيل آب 1 Ground Water abstractions
استاد راهنما :
رضا مدرس، سعيد سلطاني كوپايي
استاد داور :
سعيد اسلاميان، سعيد پورمنافي
