شماره راهنما :
1287 دكتري
پديد آورنده :
شاهرخ، وجيهه
عنوان :
تشكيل خاك ها تحت اقليم مرزي خشك- نيمه خشك و تغيير كاني هاي رسي در ريزوسفر برخي مركبات در شهرستان داراب، استان فارس
محل تحصيل :
اصفهان : دانشگاه صنعتي اصفهان
صفحه شمار :
سيزده، [۱۳۹]ص.: مصور، جدول، نمودار
استاد راهنما :
حسين خادمي
استاد مشاور :
شمس اله ايوبي، حسين شريعتمداري
توصيفگر ها :
كاني هاي رسي , پاليگورسكايت , لندفرم , ريزوسفر , پرتقال , ليموترش
استاد داور :
محمدعلي حاج عباسي، محمدحسن صالحي، مهديه غلامي
تاريخ ورود اطلاعات :
1397/09/20
كد ايرانداك :
ID1287 دكتري
چكيده فارسي :
چكيده تشكيل خاك نتيجه تعامل فرآيندهاي گوناگون ژئومورفيك و پدولوژيك ميباشد موقعيت ژئومورفيك به عنوان يكي از فاكتورهاي موثر بر فرآيندهاي خاكسازي بسياري از ويژگيهاي خاك از جمله كانيهاي رسي را تحت تاثير قرار ميدهد ريشه گياهان و ساير عوامل زيستي به دليل داشتن ترشحات متفاوت سبب ايجاد تحول بيشتر در محيط و ويژگيهاي مختلف خاك ميگردند اين پژوهش با هدف بررسي وجود پاليگورسكايت و شرايط تشكيل آن در مواد مادري و خاكهاي دورههاي كرتاسه و ترشياري ارزيابي چگونگي تشكيل و تكامل خاكهاي منطقه در واحدهاي مختلف ژئومورفولوژي و اثر مواد مادري و نوع لندفرم بر ويژگيهاي خاكها و همچنين مطالعه اثر ريزوسفر درختان پرتقال و ليموترش با سنين مختلف بر ويژگيهاي فيزيكي شيميايي و كانيشناسي خاك در شهرستان داراب استان فارس انجام شد به منظور بررسي حضور پاليگورسكايت و ساير كانيهاي رسي در مواد مادري دوران دوم و سوم زمينشناسي براساس نقشههاي زمينشناسي 000001 1 استان از 8 نمونه ماده مادري مهم منطقه و نيمرخ خاكهاي گسترش يافته بر روي آنها نمونهبرداري صورت گرفت زميننماها زمينريختها و سطوح ژئومورفيك مختلف بر روي نقشه توپوگرافي 00052 1 منطقه و با توجه به تصاوير حاصله از گوگل ارث نقشه زمينشناسي كاربري اراضي و ژئومورفولوژي تفكيك شدند پس از انجام مطالعات صحرايي و بررسي ويژگيهاي منطقه در هر لندفرم براساس وسعت آن دو يا سه خاكرخ حفر گرديد از كليه افقهاي ژنتيكي خاكرخها نمونه برداري صورت گرفت و پس از بازديد نهايي از منطقه مطالعاتي نقشه نهايي سطوح ژئومورفيك تهيه شد به منظور نمونهبرداري از خاكهاي زيركشت درختان پرتقال و ليموترش از دو باغ مجاور داراي درختان پرتقال با سنين 5 01 و 02 ساله و ليموترش با سنين 5 02 و 05 ساله از توده خاك و ريزوسفر درختان و همچنين خاك كشتنشده از سه عمق 0 03 03 06 و 001 06 سانتيمتري نمونه خاك برداشته شد نمونهها تحت بررسيهاي TEM SEM XRD و EDX قرار گرفتند و ويژگيهاي فيزيكوشيميايي آنها اندازهگيري شد براساس مقايسه تركيب كانيشناسي مواد مادري و خاكهاي حاصل عمده پاليگورسكايت داراي منشا توارثي هستند هرچند كه مقداري نيز حاصل نوتشكيلي در نتيجه رسوب گچ و آهك است نتايج حاصل از آناليز مولفههاي اصلي نشان داد كه موثرترين عوامل در تشكيل و پراكنش پاليگورسكايت در خاكهاي گسترش يافته بر روي رسوبات كرتاسه شامل EC رس سيليسيم محلول كربن آلي آهك و ميزان اسمكتايت و در خاكهاي توسعه يافته بر روي رسوبات ترشياري نيز شامل ميزان اسمكتايت گچ و EC اياليت كلسيم و منيزيم محلول و نسبت Mg Ca ميباشند منطقه مطالعاتي داراي سه واحد زميننما شامل كوه دامنه و دشت و پنج زمينريخت شامل سطوح فرسايشي مخروط افكنه پديمنت دشت دامنهاي و دشت رودخانهاي است نتايج نشان داد كه از كوه به سمت دشت دامنهاي خاكهاي جوان انتيسول به سمت خاكهاي با تكامل بيشتر اينسپتيسول و تشكيل افق كلسيك در آنها تغيير مينمايد و نهايتا در دشت رودخانهاي و پايين دست منطقه خاكها در رده انتيسول قرار ميگيرند به نظر ميرسد كه موقعيت ژئومرفيك به عنوان يكي از عوامل مهم در فرآيندهاي خاكسازي تاثيري بر نوع رسهاي موجود در خاكهاي منطقه مطالعاتي ندارد ولي ميزان نسبي كانيها را تحت تاثير خود قرار ميدهد همچنين به نظر ميرسد كاربريهاي مختلف بر نوع كانيهاي رسي ارزيابي شده تاثيري نداشتهاند اما ميتوانند باعث تغيير در ميزان نسبي كانيها گردند نتايج بررسي اثر ريزوسفر درختان پرتقال و ليموترش بر ويژگيهاي مختلف خاك بيانگر كاهش ميانگين پتاسيم محلول تبادلي و غيرتبادلي خاكهاي تحتكشت نسبت به خاكهاي كشتنشده ميباشد در تمامي نمونهها با افزايش عمق از ميزان پتاسيم محلول و تبادلي كاسته شد همچنين تغييرات كانيهاي رسي نشاندهنده كاهش مقدار كاني اياليت و افزايش كانيهاي اسمكتايت و مختلط اياليت اسمكتايت با افزايش سن باغهاي مورد مطالعه است با كشت و كار طوالنيمدت افزايش سن درختان گسترش سيستم ريشهاي و جذب بيشتر پتاسيم خاك تغييرات كانيهاي رسي نيز با شدت بيشتري درريزوسفر صورت گرفته است نتايج مربوط به نسبت سطح زير پيك 17 0 به 46 0 نانومتر نشان ميدهد كه بيشترين ميزان نسبي كائولينايت نوتشكيل در ريزوسفر درختان پرتقال در مقايسه با توده خاك آنها مشاهده مي شود در صورتي كه اين روند در درختان ليموترش كمي متفاوت است تغييرات قابل توجه در مقدار نوتشكيلي كائولينايت در گروههاي مسنتر به دليل كشت و كار طوالني نياز بيشتر به منيزيم و همچنين جذب ريشهاي باالتر ارزيابي شد منيزيم غير تبادلي به ميزان بيشتري در ريزوسفر درختان ليموترش 02 ساله در مقايسه با توده خاك اندازه گيري شد كه با مقدار نسبي كائولينايت نوتشكيل همخواني دارد همچنين روند مشاهده شده در تغيير منيزيم غير تبادلي روند نوتشكيلي كائولينايت در ريزوسفر و توده خاك
چكيده انگليسي :
Soil genesis under arid semiarid boundary conditions and clay minerals transformation in the rhizosphere of selected citrus trees in Darab Fars Province Vajihe Shahrokh v shahrokh@ag iut ac ir September 17 2018 Department of Soil Science Isfahan University of Technology Isfahan 84156 83111 IranSupervisor Hossein Khademi hkhademi@cc iut ac ir Professor of Soil Science College of Agriculture Isfahan University of TechnologyAbstractThis study was carried out in Darab Fars Province to determine i the distribution originand formation conditions of palygorskite in the Cretaceous and Tertiary sediments andassociated soils ii the formation and evolution of soils in different geomorphic units andiii the effect of orange and lemon trees rhizosphere with different ages on soil properties Eight Cretaceous and Tertiary rock units and 21 associated soil profiles two or threepedons in each landform and rhizosphere and bulk soils of lemon and orange trees in thestudy area were sampled and analyzed for physicochemical and mineralogical properties Palygorskite was found in all parent materials and associated soil samples Most of thisclay mineral seems to have been inherited from the parent materials although someappears to be the product of neoformation pathways From mountain toward the piedmontplain the young soil of Entisols is replaced by a slightly more developed soil ofInceptisols with calcic horizon and eventually in the river plain and lowlands Entisolsoccur again geomorphic position has no effect on the types of clay minerals in the soilsof the study area but it influences their relative quantity The mean soluble exchangeableand non exchangeable K content of rhizosphere soils of different aged trees were lessthan in the control The quantity of illite decreases and that of smectite and illite smectiteincreases in orchards as compared to control soil Kaolinite neoformation occurred in theroot zone of orange trees and the relative quantity of neoformed kaolinite in therhizosphere soil was higher than that in the bulk soil Results regarding the quantity ofneoformed kaolinite in lemon orchards showed a different trend from that of the orangeorchards The trend in Nex Mg variation confirmed the trend of neoformation of kaolinitein the rhizosphere and bulk soils Key WordsClay minerals Palygorskite Landform Rhizosphere Orange Lemon
استاد راهنما :
حسين خادمي
استاد مشاور :
شمس اله ايوبي، حسين شريعتمداري
استاد داور :
محمدعلي حاج عباسي، محمدحسن صالحي، مهديه غلامي
