پديد آورنده :
خدري غريبوند، زهرا
عنوان :
ارزيابي مقاومت به خشكي ژنوتيپهاي گندم تتراپلوئيد (.Triticum turgidum spp) در مرحله جوانهزني و رشد گياهچه
مقطع تحصيلي :
كارشناسي ارشد
گرايش تحصيلي :
اصلاح نباتات
محل تحصيل :
اصفهان : دانشگاه صنعتي اصفهان
صفحه شمار :
هشت، 89ص. مصور، جدول، نمودار
استاد راهنما :
آقافخر ميرلوحي، محمدرضا سبزعليان
استاد مشاور :
قدرت اله سعيدي
توصيفگر ها :
گندم تتراپلوئيد , تنش خشكي , جوانه زني , عملكرد , صفات فيزيولوژيك
استاد داور :
جمشيد رزمجو، بهرام باني نسب
تاريخ ورود اطلاعات :
1399/09/24
رشته تحصيلي :
مهندسي كشاورزي
تاريخ ويرايش اطلاعات :
1399/09/24
چكيده فارسي :
چكيده اين پژوهش به منظور ارزيابي تحمل به خشكي بذور 33 ژنوتيپ گندم تتراپلوئيد تورجيدوم از شش زير گونه مختلف به همراه سه ژنوتيپ گندم نان به عنوان شاهد در دو بخش مزرعه اي و آزمايشگاهي انجام گرفت در آزمايش اول اين 63 ژنوتيپ در نيمه دوم آبان ماه 6931 در مزرعه آموزشي پژوهشي دانشگاه صنعتي اصفهان در قالب طرح بلوك كامل تصادفي با دو تكرار كشت و پس از اعمال دو تيمار آبياري شاهد و تنش در مرحله زايشي صفات فيزيولوژيك و در مرحله رسيدگي صفات عملكردي مورد مطالعه قرار گرفت در آزمايش دوم بذور برداشت شده از آزمايش اول در محيط آزمايشگاه از نظر تحمل به خشكي در مرحله جوانه زني با استفاده از محلول پلياتيلن گاليكول 6111 PEG در چهار سطح خشكي صفر 4 8 و 12 bar و به صورت فاكتوريل در قالب طرح بلوك كامل تصادفي در سه تكرار مورد بررسي قرار گرفتند نتايج آزمايش اول نشان داد كه ژنوتيپهاي مربوط به زيرگونه دوروم كمترين غلظت هيدروژن پراكسيد و مالون دي آلدئيد به استثناي ژنوتيپ شماره 9 از زير گونه دايكوكوم و همچنين بيشترين غلظت پروتئين و يون سديم را به خود اختصاص دادند به منظور بررسي اثر تنش خشكي انتهايي بر عملكرد و اجزاي عملكرد گندم مقايسه ميانگين ژنوتيپهاي مورد بررسي در دو رژيم رطوبتي و به صورت طرح تجزيه مركب در قالب بلوك كامل تصادفي انجام پذيرفت با توجه به معني دار شدن اثر ژنوتيپ بر روي كليه صفات عملكردي پنج ژنوتيپ از زيرگونه دوروم ژنوتيپهاي شماره 2 5 4 6 و 1 به ترتيب باالترين مقدار عملكرد دانه را به خود اختصاص دادند همچنين ژنوتيپهاي شماره 13 52 و 13 متعلق به زيرگونه هاي دايكوكوم پولونيكوم و پرسيكوم به ترتيب كمترين مقدار عملكرد دانه را به خود اختصاص دادند اگر چه گندم نان و زير گونه دوروم در شرايط عدم تنش از نظر صفات مورد بررسي در آزمايش اول و دوم در مقايسه با بقيه زير گونه ها بهتر بودند ولي در شرايط تنش آبي نتايج متفاوتي مشاهده گرديد در آزمايش دوم با توجه به معنيدار شدن اثر سطوح پتانسيل اسمزي بر روي كليه صفات مورد بررسي 11 1 p با انجام مقايسه ميانگين مشخص گرديد كه براي صفات طول ساقهچه طول كلئوپتيل وزن تر ساقهچه وزن تر ريشهچه وزن خشك ساقهچه و وزن خشك ريشهچه در سطوح 8 و 12 bar تفاوت معنيداري مشاهده نشد و در اين سطوح كمترين مقادير اين صفات مشاهده گرديد الزم به ذكر است با افزايش سطوح پتانسيل اسمزي كليه صفات مورد نظر كاهش نشان دادند به طوري كه بيشترين مقدار اين صفات در سطح صفر شاهد و كمترين مقدار در سطح چهار تنش 12 bar مشاهده گرديد بين ژنوتيپ هاي مورد مطالعه نيز از نظر كليه صفات مورد بررسي به جز وزن تر ساقهچه تفاوت معنيداري در سطح احتمال 1 درصد مشاهده گرديد اين امر بيانگر آن است كه بين ارقام استفاده شده در اين آزمايش تفاوت ژنتيكي قابل توجهي وجود دارد اثر محيط و همچنين اثرات متقابل نيز بر روي اكثر صفات مورد بررسي از جمله درصد و سرعت جوانهزني در سطح احتمال يك درصد معنيدار گرديد در بررسي اثر ژنوتيپ و همچنين اثر متقابل ژنوتيپ در محيط در شرايط تنش بيشترين مقدار درصد و سرعت جوانهزني در ژنوتيپ شماره 61 از زير گونه تورانيكوم مشاهده شد و كمترين مقادير درصد و سرعت جوانهزني در ژنوتيپ شماره 22 متعلق به زير گونه پولونيكوم مشاهده شد با توجه به آزمايش مزرعهاي در شرايط عدم تنش ژنوتيپ شماره 22 از زير گونه پولونيكوم كمترين مقادير درصد و سرعت ظهور گياهچه را نيز به خود اختصاص داد بنابراين ژنوتيپ شماره 61 در مرحله جوانهزني و تحت شرايط تنش خشكي از مقاومت به تنش بااليي برخوردار ميباشد همچنين ژنوتيپ شماره 22 در مرحله جوانهزني مقاومت به تنش پاييني را دارا بود نتايج حاصل از تجزيه به مؤلفههاي اصلي در شرايط عدم تنش و تنش نشان داد كه ژنوتيپهاي شماره 2 و 5 ارقام دنا و ياواروس زيرگونه دوروم در شرايط عدم تنش و تنش عملكرد بااليي داشتند و جز ژنوتيپهاي متحمل به تنش خشكي محسوب ميشوند همچنين ژنوتيپهاي شماره 52 13 و 13 از زيرگونه هاي دايكوكوم پولونيكوم و پرسيكوم در هر دو شرايط عدم تنش و تنش عملكرد پاييني را به خود اختصاص دادند در تجزيه خوشهاي بيشترين تمايز بين گروهها در شرايط عدم تنش با سه خوشه و در شرايط تنش در چهار خوشه حاصل شد نتايج حاصل از گروهبندي ژنوتيپها با استفاده از اين تجزيه با نتايج بهدست آمده از ترسيم سه بعدي يا ترسيم باي پل مطابقت نشان داد به طور كلي بر اساس نتايج آزمايش اول و دوم مي توان نتيجه گرفت كه ژنوتيپ هاي زير گونه دوروم بيشترين مقاومت به تنش خشكي را از خود نشان دادند و كمترين مقاومت به تنش خشكي در زير گونه هاي دايكوكوم پولونيكوم و پرسيكوم مشاهده شد كلمات كليدي گندم تتراپلوئيد تنش خشكي جوانهزني عملكرد صفات فيزيولوژيك 11
چكيده انگليسي :
Evaluation of drought tolerance in tetraploid genotypes of wheat Triticum turgidumspp at germination and seedling stage Zahra khedri gharibvand z khedri@ag iut ac ir September 19 2020 Department of Agronomy and Plant Breeding Isfahan University of Technology Isfahan 84156 83111 Iran Degree MSc Language Farsi 1st Supervisor Aghafakhr Mirlohi mirlohi@cc iut ac ir 2nd Supervisor Mohammadreza Sabzalian sabzalian@cc iut ac irAbstractThis research was done in two studies field and laboratory to evaluate drought stress tolerance ofsome tetraploid wheats Triticum turgidum L derived from six different subspecies In the firstexperiment genotypes were field evaluated under normal and water stress conditions in a randomizedcomplete block design with two replications Physiological traits and yield components were evaluatedat the reproductive and maturity stages respectively In the second experiment the germinationpercentage of harvested seeds from the first experiment were evaluated in four levels of water stress 0 4 8 and 12 bar using polyethylene glycol PEG 6000 in three replications Results of the firstexperiment showed that one genotype from dicoccum and all genotypes of durum ssp had the lowestH2O2 and MDA content and the highest protein content and Na concentration Combined meancomparisons showed that plant genotype had a significant effect on all yield traits and five genotypesof durum 2 5 4 6 and 1 had the highest seed yield respectively In contrast genotypes 30 25 and31 of dicoccum polonicum and persicum had the lowest seed yield respectively Although breadwheat and subspecies durum were better than other subspecies for all the traits in two experimentsunder normal condition but different results were observed in the water stress condition In the secondexperiment osmotic potential levels had a significant effect on all yield traits p 0 01 Meancomparison showed that no significant differences were observed for seedling length cleoptile length seedling fresh weight radicle fresh weight seedling dry weight and radicle dry weight at 8 and 12bar treatment Also the lowest values of these traits were observed at these levels Increasing thelevels of osmotic potential decreased all the studied traits Thus the highest and lowest value of thesetraits were observed at control and 12 bar respectively Significant differences p 0 01 were observedfor all traits among the genotypes indicating the significant genetic difference between the subspeciesused The effect of environment and interactions were also significant p 0 01 for most of the traitsincluding percent and germination rate Genotype environment interactions at stress conditionshowed that the highest and lowest percent and germination rate were observed in genotype 16 ofTuranicum and genotype 22 from Polonicum subspecies respectively The results of principalcomponent analysis showed that genotypes 2 and 5 from durum had high yield under both water stressand non stress conditions Also genotypes 25 30 and 31 from dicoccum polonicum and persicum hadlow yield under both stress and non stress conditions respectively Cluster analysis divided genotypesin three groups under water stress and four groups at non stress conditions respectively The results ofcluster analysis were consistent with the results obtained from 3D or 2D biplot It can be concludedthat the highest resistance to drought stress was observed in durum genotypes and the lowest wasobserved in the three subspecies of dicoccum polonicum and persicum Key words tetraploid wheat drought stress germination yield physiological traits 91
استاد راهنما :
آقافخر ميرلوحي، محمدرضا سبزعليان
استاد مشاور :
قدرت اله سعيدي
استاد داور :
جمشيد رزمجو، بهرام باني نسب
