16325

1691 دكتري

دكتري

شيمي نساجي و علوم الياف

اصفهان : دانشگاه صنعتي اصفهان

1399

پانزده،‌ 126 ص.: مصور (رنگي)، جدول، ‌نمودار

حسين ايزدان

علي زينل همداني

حسين اميرشاهي، ‌هاله خليلي،‌ علي شمس ناتري

1399/12/09

كتابنامه

نساجي

مهندسي نساجي

1399/12/09

2675444

چكيده ثبات نوري يكي از مهمترين ثبات هاي رنگي محصوالت نساجي است كه بايد براي محصوالتي كه به نحوي در معرض تابش نور خورشيد قرار ميگيرند اندازهگيري و مورد ارزيابي قرار گيرد ارزيابي چشمي ثباتهاي رنگي نوري با استفاده از معيار آبي استاندارد و عموما توسط روشهاي پيشنهادي دو استاندارد ISO و AATCC انجام ميشود و تاكنون روشي جامع و پذيرفته شده در صنايع براي ارزيابي دستگاهي ثبات نوري ارائه نشده است از مهمترين مشكالت ارزيابي چشمي ثبات نوري ميتوان به مقايسه نمونهها با معيار آبي استاندارد بهجاي معيار خاكستري و ادعاهايي در مورد تغييرات رنگ غير عادي در اثر عمل كردن نمونههاي معيار آبي استاندارد در دستگاه نوردهي اشاره كرد پس احتمال ميرود تجربه افراد در ارزيابي ثبات نوري نسبت به ساير ثباتهاي رنگي اهميت بيشتري داشته باشد اما در دسترس نبودن و هزينه زياد استفاده از ارزيابان حرفهاي همواره در صنعت مشكلزا است بنابراين در قسمت اول تحقيق فرضيه جايگزيني ارزيابي چشمي ثبات نوري افراد غيرحرفهاي به جاي ارزيابي چشمي افراد حرفهاي بررسي شد به اين منظور نمونههاي رنگي با ثباتهاي نوري مختلف تهيه و براي انجام آزمون ثبات نوري از استاندارد 20 ISO 105 B استفاده شد ارزيابي چشمي توسط 02 مشاهدهكننده غيرحرفهاي ايراني در سه بار تكرار و 5 مشاهدهكننده حرفهاي ايراني با دوبار تكرار انجام گرديد بر طبق نتايج بهدستآمده بر اساس توابع استرس 3 PF و ريشه ميانگين مربعات خطا مشخص شد با تكرار آزمايش دقت مشاهدهكنندگان غير حرفهاي افزايش يافته و ضرورت استفاده از تكرار آزمايش در ارزيابي چشمي ثبات نوري توسط افراد غيرحرفهاي نيز اثبات گرديد مقايسه بين ميانگين سه بار تكرار ارزيابي چشمي مشاهده كنندگان غير حرفهاي و نتايج ارزيابي چشمي مشاهدهكنندگان حرفهاي نشان داد كه عالوه بر ضريب همبستگي باال بين ارزيابيها ريشه ميانگين مربعات خطا نيز كمتر از 5 0 و در حد قابل قبول در صنعت است در نهايت نتيجهگيري شد كه ميانگين سه بار تكرار مشاهدهكنندگان غير حرفهاي جايگزين مناسبي براي مشاهدهكنندگان حرفهاي ايراني است بنابراين جهت مدلسازي ارزيابي ثبات نوري با استفاده از شبكه هاي عصبي و رگرسيون از ميانگين كل نتايج ارزيابي چشمي مشاهدهكنندگان حرفهاي و غيرحرفهاي ايراني استفاده شد مقابسه نتايج شبكه عصبي و رگرسيون نشان داد كه شبكه عصبي دقيقتر از روشهاي رگرسيون پيشنهادي ثبات نوري نمونهها را پيشبيني كرده است درصد ميانگين مطلق خطا براي شبكه عصبي پايينتر و برابر يا 20 0 بود و مقدار ريشه ميانگين مربعات خطا در حد قابل قبول در صنعت 5 0 بود و توافق مطلوب بين نتايج ديده شد در قسممت پاياني تحقيق ارزيابي دسمتگاهي براي تشمخيص نقاط پاياني مراحل مختلف انجام آزمون ثبات نوري بررسمي شمد در اين بخش از تحقيق جهت تهيه نمونهها از معيارهاي آبي استاندارد ثبات نوري از شماره 1 تا 7 با اختالف رنگي معادل 3 2 تا 5 معيار خاكستري تغيير رنگ اسمتفاده شمد هر نمونه توسمط 02 مشماهدهكننده غير حرفهاي ايراني 7 مشماهده كننده حرفهاي ايراني 7 مشماهده كننده حرفهاي آلماني و 51 مشمماهدهكننده حرفهاي ايتاليايي مورد ارزيابي چشمممي قرار گرفت نتايج نشممان داد يكي از روشهاي پيشممنهادي براي اصممالح ضمرايب فرمول GRC منجر به كمترين مقدار اسمترس 3 PF و ريشمه ميانگين مربعات خطا شمده و نيز كمترين ميزان ميانگين خطاي نسمبي را به خود اختصماص داد خطاي به دسمت آمده از اين روش براي نمونههاي آزمايشمي و بر اسماس ريشمه ميانگين مربعات خطا 32 0 بود كه از خطاي بين مشاهدهكنندگان و خطاي بين گروههاي مختلف مشاهدهكنندگان نيز كمتر بود كلمات كليدي ثبات نوري ارزيابي چشمي مشاهدهكننده حرفهاي و غيرحرفهاي ارزيابي دستگاهي

127AbstractLight fastness is one of the most important fastness that should be examined for the dyedtextiles which being exposed to light at their end uses In this regard visual assessment ofthe light fastness is evaluated base on ISO and AATCC standard methodes and so far acomprehensive and accepted method in industry has not been provided for the instrumentalevaluation of light fastness One of the most important problems in the visual assessment ofthe light fastness is comparison of the samples with the Blue Scale standard instead of theGray Scale and the claiming about abnormal color changes due to the operation of the BlueScale in the exposure device Therefore it is possible that observer s experience in theevaluating of light fastness is more important than other color fastness But in any case theunavailability and high cost of using experienced observers in the industry is always aproblem Therefore in the first part of the study the hypothesis of replacing the mean ofrepeated visual assessment of the light fastness of inexperienced instead of visual assessmentof experienced observers was examined For this purpose color samples with different lightfastness garde were prepared and method 2 of the ISO 105 B02 standard was used toperform the light fastness test Visual assessment was performed by 20 inexperienced iranianobservers in three repetitions and 5 iranian experienced observers with two repetition Basedon the results obtained from STERESS PF 3 and root mean square errors the inexperiencedobserver s accuracy was improved with the repetition of the assessments possibly due to abetter understanding of the experimental protocols and improving their experience Comparison between the mean of three trials of the inexperienced observers and the resultsof visual assessment of the inexperienced observers showed that in addition to the highcorrelation coefficient between assessments the root of the mean error squares is less than0 5 and it is an acceptable limit in the industry Thus all the results from inexperienced andexperienced observers were used to prepare a valid dataset for training a NN and regression Comparison of neural network and regression results showed that neural network predictedthe light fastness of the samples more accurately than the proposed regression methods Theabsolute average error rate for the neural network was closer to zero 0 2 and the root meansquare errors was acceptable in the industry 0 5 and a complete agreement was obtainedbetween the results In the final part of the study an instrumental evaluation was performedto identify the endpoints of the various stages of the light fastness test In this part of theresearch the Blue Scale criteria from 1 to 7 with color difference equal to 2 3 to 5 GrayScale were used to prepare the samples Each sample was evaluated by 20 inexperiencedIranian observers 7 Iranian experienced observers 7 German experienced observers and 15Italian experienced observers The results showed that one of the proposed methods forcorrecting GRC formula coefficients resulted in the lowest amount of STRESS PF 3 androot mean square error and also the lowest P The error obtained from this method forexperimental samples was based on the root mean square error 0 23 which was less thanthe error between the observers and also the error between the different groups of theobservers Keywords Light Fastness Visual assessment Experienced vs Inexperienced Observers instrumental assessment

حسين ايزدان

علي زينل همداني

حسين اميرشاهي، ‌هاله خليلي،‌ علي شمس ناتري