16344

1695 دكتري

دكتري

بيماري شناسي گياهي (قارچ شناسي)

اصفهان : دانشگاه صنعتي اصفهان

1399

هشت، 102 ص.: مصور، جدول

بهرام شريف نبي

محمد جوان نيكخواه

مسعود بهار، خليل بردي فتوحي فر، رحيم مهرابي

1399/12/16

كتابنامه

مهندسي كشاورزي

مهندسي كشاورزي

1399/12/16

2680897

چكيده لكه قهوهاي توري جو Net Blotch با عامل Pyrenophora teres يك بيماري برگي مهم جو در سراسر جهان است كه خسارت اقتصادي مهمي به اين محصول وارد ميكند تاكنون دو فرم از اين قارچ گزارش شده است كه P teres f maculans PTM فرم لكه اي و P teres f teres PTT فرم توري اين بيماري را بهوجود ميآورند دو فرم PTM و PTT از نظر ريختشناختي و چرخه زندگي مشابه هستند و تنها بر اساس عاليم روي برگ جو و ويژگيهاي مولكولي از هم تشخيص داده ميشوند اين بيماري در اغلب مناطق كشت جو به خصوص در نيمه شمالي كشور كه آب و هواي خنكتري دارد به وفور مشاهده شده است مطالعه ساختار ژنتيكي جمعيتهاي بيمارگر و روش توليدمثلي آن براي پيش بيني پتانسيل تحول آن ضروري است درحالي كه مطالعه اي درباره ساختار ژنتيك جمعيتهاي ايراني اين قارچ وجود ندارد در اين پژوهش 061 جدايه از جو و گراسهاي غيرزراعي از ايذه خوزستان فرسفج همدان جعفرآباد اردبيل بندر تركمن گلستان و شبستر آذربايجان شرقي جمع آوري گرديد و اين جدايهها از نظر ريختشناسي مورد بررسي قرار گرفتند براي تاييد شناسايي ريخت شناختي توالي نوكلئوتيدي نواحي ژنومي ITS rDNA و گليسرآلدهيد فسفات دهيدروژناز gpd به ترتيب براي 12 و نه جدايه مورد بررسي قرار گرفت بررسي فيلوژني و ريخت شناسي نشان داد كه جدايه هاي به دست آمده از جو و H murinum به گونه P teres تعلق داشتند جدايه به دست آمده از A sativa به گونه P lolii تعلق داشت براي شناسايي نوع فرم جدايهها از آغازگرهاي اختصاصي فرم تيپ آميزشي استفاده شد و نتايج نشان داد كه جدايه هاي به دست آمده از مناطق خوزستان آذربايجان شرقي همدان و گلستان از نوع فرم PTM بودند درحاليكه جدايههاي به دست آمده از اردبيل اكثرا از نوع PTT بودند توالييابي ژن MAT و همچنين مايه زني برخي از اين جدايهها روي ارقام جو نتايج آغازگرهاي اختصاصي فرم تيپ آميزشي را تاييد كرد به منظور مطالعه ساختار ژنتيكي جمعيتهاي قارچ P teres در مجموع هفت جايگاه ريزماهوارهاي براي 251 جدايه از هر دو فرم قارچ از پنج استان تكثير شد تجزيه خوشه اي با كاربرد دادههاي SSR و براساس الگوريتم UPGMA نشان داد كه جدايههاي بررسي شده بر حسب نوع فرم در دو گروه مجزا قرار ميگيرند همچنين آناليز واريانس ملكولي تفاوتهاي به شدت معنادار را در ميان دو فرم نشان داد به طوريكه 56 درصد تغييرات ژنتيكي بين دو فرم توزيع شد باتوجه به اين شواهد تالقي دو فرم قارچ در مزارع ايران بعيد به نظر ميرسد به منظور بررسي ساختارژنتيكي جمعيتهاي قارچ PTM جمعيت اردبيل از آناليزها حذف شد در اين مطالعه تمايز ژنتيكي متوسط و معناداري در ميان چهار جمعيت PhiPT 0 112 P 0 001 PTM محاسبه شد و شواهد محكمي براي وجود ساختار ژنتيكي قوي در ميان جمعيتهاي PTM در ايران يافت شد كه نشان داد 11 درصد تغييرات ژنتيكي بين جمعيتها توزيع شده است همچنين خوشه بندي Tess و تجزيه و تحليل PcoA نشان داد چهار گروه ژنتيكي در بين 611 جدايه PTM جمع آوري شده از گياه جو از چهار استان كشور وجود داشت و جدايهها براساس منشا جغرافيايي گروه بندي شدند كه نشاندهنده ي تحول مستقل اين جمعيتهاست تنوع ژنوتيپي باال تعادل گامتي و نسبت مساوي تيپهاي آميزشي در جمعيتهاي PTM در خوزستان و همدان نشاندهنده وجود توليد مثل جنسي در جمعيتهاي بيمارگر در اين دو منطقه بود درحاليكه در آذربايجان شرقي و گلستان جمعيتهاي PTM در عدم تعادل لينكاژي بودند كه نشان ميدهد توليدمثل غيرجنسي در اين جمعيت ها غالب است تنوع ژنوتيپي متوسط در اين دو جمعيت و نيز انحراف از نسبت مساوي در فراواني تيپهاي آميزشي در جمعيت گلستان رد فرضيه توليدمثل جنسي را در اين منطقه حمايت ميكند اين مطالعه نشان داد تنوع ژنتيكي بااليي در جمعيتهاي PTM در ايران نسبت به بقيه مناطق دنيا وجود دارد اين تنوع باال ميتواند بستري براي تحول سريع بيمارگر براي سازگاري در اين پاتوسيستم باشد و مويد نياز به كاربرد تلفيقي روشهاي كنترلي است كلمات كليدي ريزماهواره P teres ساختار جمعيت تحول تيپ آميزشي 1

Genetic structure and virulence diversity of Pyrenophora teres populations causing the barley net blotch disease in Iran Asieh Vasighzadeh a vasighzadeh@ag iut ac ir January 20 2021 Department of Plant Protection Isfahan University of Technology Isfahan 84156 83111 IranSupervisor Bahram Sharif nabi sharifna@cc iut ac irAdvisor Mohammad Javan Nikkhah jnikkhah@ut ac ir Professor in Plant Pathology Director of IUT Publication Center Department of Plant Protection Collegeof Agriculture Isfahan University of Technology IUT Professor in Mycology and Fungal Plant Pathology Department of Plant Protection College ofAgriculture and Natural Resources University of TehranAbstractNet blotch caused by Pyrenophora teres Drechsler anamorph Drechslera teres Sacc Shoem is a major foliar disease of barley Hordeum vulgare worldwide and causeseconomic loss The fungus exists in two forms designated P teres f teres and P teres f maculata which induce net form net blotch NFNB and spot form net blotch SFNB respectively However no clear morphological or life cycle differences between the twoforms of P teres have been identified these forms could be differentiated based on theirgenetics and symptom on host leaves In this study 160 isolates were provided from barleyand uncultivated grass such as Avena sativa and Hordeum murinum collected from Izeh Khuzestan Farasfaj Hamadan Shabestar Azarbaijan sharghi Jafarabad Ardabil andBandar Torkaman Golestan Morphological features of all isolates were investigated Inorder to confirm the morphological identification sequences of GPDH and ITS regions wereamplified for 9 and 21 isolates respectively and they were used in phylogenetic study Based 103

بهرام شريف نبي

محمد جوان نيكخواه

مسعود بهار، خليل بردي فتوحي فر، رحيم مهرابي