شماره مدرك :
16662
شماره راهنما :
14784
پديد آورنده :
كاغذچي، محمد عرفان
عنوان :

ارزيابي ريسك اكولوژيك و سلامت فلزات سنگين موجود در ذرات معلق هوا و غبار جاده اي شهر اصفهان و تعيين منابع احتمالي آنها

مقطع تحصيلي :
كارشناسي ارشد
گرايش تحصيلي :
آلودگي محيط زيست
محل تحصيل :
اصفهان : دانشگاه صنعتي اصفهان
سال دفاع :
1400
صفحه شمار :
چهارده، 124ص.: مصور، جدول، نمودار
استاد راهنما :
محسن سليماني
استاد مشاور :
محمد نعمتي ورنوسفادراني
توصيفگر ها :
ارزيابي ريسك , فلزات سنگين , ذرات معلق هوا , PM2.5 , اصفهان , غبار جاده اي , منشأيابي
استاد داور :
نورالله ميرغفاري، سعيد پورمنافي
تاريخ ورود اطلاعات :
1400/08/03
كتابنامه :
كتابنامه
رشته تحصيلي :
منابع طبيعي
دانشكده :
مهندسي منابع طبيعي
تاريخ ويرايش اطلاعات :
1400/08/03
كد ايرانداك :
2765856
چكيده فارسي :
امروزه، انجام مطالعات در زمينه پايش و ارزيابي ريسك آلايندههاي محيط زيست بهويژه آلايندههاي هوا امري ضروري و اجتناب ناپذير است. در ميان اين آلايندهها، ذرات معلق بهدليل توانايي در جذب ساير آلايندهها نظير فلزات سنگين و ايجاد اثر همبيشي با آنها از اهميت بيشتري برخوردار هستند. هدف از اين پژوهش ارزيابي ريسك اكولوژيك، سلامت انساني و تعيين منابع احتمالي فلزات سنگين موجود در ذرات معلق 2.5PM و غبار جادهاي شهر اصفهان است. براي اينمنظور ريسك 17 عنصر شامل آهن، منگنز، واناديوم، كروم، كبالت، نيكل، مس، روي، آرسنيك، موليبدن، پالاديوم، نقره، كادميم، قلع، آنتيموان، لانتانيوم و سرب در 26 نقطه مختلف شهر اصفهان و در چهار فصل )پاييز و زمستان 1390 و بهار و تابستان 1397 ( و با استفاده از شاخصهاي مختلف ارزيابي ريسك اكولوژيك نظير عامل غنيشدگي، شاخص زمين انباشت، شاخص آلودگي، شاخص ريسك اكولوژيك، شاخص آلودگي يكپارچه، شاخص آلودگي نمرو، شاخص بارآلودگي، شاخص درجه آلودگي اصلاح شده، و شاخص ريسك اكولوژيك كلي ارزيابي شد. سپس با استفاده از مدل ارزيابي ريسك سلامت انساني خطرات سلامتي 0 عنصر آرسنيك، سرب، كروم، كادميم، كبالت و نيكل در دوحالت سرطانزايي و غير سرطانزايي ارزيابي شد. پس از آن نيز با استفاده از آناليزهاي آماري مولفههاي اصلي، همبستگي و خوشه، به بررسي منشأهاي احتمالي آنها پرداخته شد. در پايان نيز با استفاده از روش رگرسيون كاربري اراضي و روشهاي درونيابي ذرات معلق موجود در هواي اصفهان پهنهبندي شد. علاوه بر اين نمونههاي غبار جادهاي چهار نقطه ميدان جمهوري، ميدان آزادي، سگزي و تالاب گاوخوني در فصل تابستان ) 1390 ( نيز جمعآوري شد و از طريق تجزيه ژئوشيميايي غلظت، ريسك ودسترسي زيستي فلزات سنگين موجود در آنها تعيين و ارزيابي شد. نتايج بهدست آمده نشان داد كه فصل پاييز به لحاظ ميزان غلظت ذرات معلق و ميزان ريسك فلزات موجود در آنها، فصل بحراني بود. فلزات مس، منگنز، نقره، كادميم، لانتانيوم و قلع داراي بيشترين مقادير ريسك بودند. همچنين عناصر آرسنيك، سرب، كروم و كادميم داراي خطر غير سرطان زايي شناخته شدند كه از ميان آنها كادميم، سرب و آرسنيك نيز در برخي نقاط از آستانه سرطانزايي نيز عبور كردند. نتايج تعيين منشأ نيز وجود منابع احتمالي انتشار از ترافيك، صنايع ذوب فلز، سيمان و آجرپزي و صنايع پالايشگاهي و پتروشيمي را به عنوان اصليترين منابع احتمالي انتشار انساني براي فلزات سنگين موجود در ذرات معلق تعيين نمود. نتايج پهنهبندي ذرات معلق نيز وجود همبستگي معنيدار مثبت بين غلظت ذرات معلق و مناطق صنعتي و پرترافيك را تاييد كرد. نتايج حاصل از ريسك فلزات در غبار جادهاي نيز نشان داد كه فلزاتي نظير كروم و واناديوم داراي بيشترين ميزان ريسك در ايستگاهها بودند. همچنين تنها فلزات كروم و كادميم داراي ريسك سلامت انساني بودند. با توجه به نتايج بهدست آمده، ارايه و اجراي برنامههاي كاهش و جلوگيري از فعاليت منابع انتشار آلايندههاي فلزي به هوا براي حفظ سلامت ساكنين شهر اصفهان توصيه ميشود.
چكيده انگليسي :
Nowadays, studies on monitoring and risk assessment of environmental pollutants, especially air pollutants, are necessary and inevitable. Among these pollutants, particulate matters are more important due to their ability to absorb other pollutants such as heavy metals and cause synergistic effect with them. The purpose of this study is to assess ecological risk, human health risk and identification of potential sources of heavy metals in PM2.5 and road dust in Isfahan City. For this purpose, the risk of 17 elements including iron (Fe), manganese (Mn), vanadium (V), chromium (Cr), cobalt (Co), nickel (Ni), copper (Cu), zinc (Zn), arsenic (As), molybdenum (Mo), palladium (Pd), silver (Ag), cadmium (Cd), tin (Sn), antimony (Sb), lanthanum (La) and lead (Pb) was determined in 40 different points of Isfahan City during four seasons (fall and winter 2017 and spring and summer 2018) using different ecological risk assessment indicators such as enrichment factor, geo-accumulation index, pollution index, ecological risk index, integrated pollution index, Nemro pollution index, polution load index, modified contamination degree, as well as overall ecological risk index. Then, the health risks of 6 elements including As, Pb, Cr, Cd, Co and Ni in both carcinogenic and non-carcinogenic states were eva‎luated using the human health risk assessment model. Furethermore, their potentials sources were investigated using statistical analyses including principal component, correlation and cluster analyses. Finally, land use regression method and interpolation methods were used for mapping the concentration of particulate matters of Isfahan City. In addition, road dust samples from four points of Jomhory Square, Azadi Square, Segzi and Gavkhooni Wetland were collected in summer (2017) and the concentration, risk and bioavailability of heavy metals in them were determined and eva‎luated through geochemical analysis. The results showed that the autumn was the critical season in terms of the concentration of particulate matters, concentration of heavy metals and the risk of metals in the particles. The elements of Cu, Mn, Ag, Cd, La and Sn had the highest risk levels. The elements of As, Pb, Cr and Cd were also identified as non-carcinogenic risk elements, among which Cd, Pb and As also crossed the carcinogenic threshold in some points. Bedies, the results of source identification revealed the existence of potential sources of traffic, metal smelting industries, brick and cement production, and petrochemical industries as the main potentially anthropogenic sources of heavy metals associated with particulate matters. The results of particulate matters zoning also confirmed the existence of a significant positive correlation between the concentration of particulate matters and industrial and high-traffic areas. The results of metal risk in road dust also showed that metals such as Cr and V had the highest risk at the stations. However, only Cr and Cd metals were at risk for human health. According to the obtained results, it is recommended to present and implement programs to reduce and prevent the release of metallic pollutants into the air to maintain the health of residents of Isfahan City.
استاد راهنما :
محسن سليماني
استاد مشاور :
محمد نعمتي ورنوسفادراني
استاد داور :
نورالله ميرغفاري، سعيد پورمنافي
لينک به اين مدرک :

بازگشت