توصيفگر ها :
الگوي زماني و مكاني , الگوهاي دورپيوندي , موج هاي گرمايي , ايستايي و ناايستايي
چكيده فارسي :
در چند دهه گذشته، افزايش گازهاي گلخانه¬اي باعث ايجاد پديده تغييرات آب¬وهوايي در سراسر جهان شده است. تغييرات اقليم چالش¬هاي مهمي را براي شيوه زندگي ما در كره زمين ايجاد مي¬كند. بررسي داده¬هاي ثبتشده طي 50 سال اخير نشان مي¬دهد موجهاي گرمايي و تعداد دفعات وقوع بارندگي¬هاي شديد در بيشتر مناطق زمين شايع شده كه درنتيجه آن شدت، تعداد وقوع و فركانس وقايع حدي شامل سيل و خشكسالي افزايش يافته¬ است. هيأت بين دول تغييراقليم (IPCC) در گزارش ويژه¬¬اي در زمينه مديريت خطرات ناشي از حوادث شديد و بلايا تأكيد كرده كه ادامه گرم شدن زمين، شدت و الگوي زماني و مكاني حوادث اقليمي را تغيير خواهد داد. به همين دليل در سال¬هاي اخير مخاطرات اقليمي كه شامل بارش-هاي شديد، روزهاي بسيار گرم و افزايش طول دوره¬هاي گرمايي است، بطور گسترده¬اي در طيف وسيعي از مقياس¬هاي مكاني و زماني مورد بررسي قرار گرفته است. در مطالعه حاضر تغييرات زماني-مكاني و درجه حرارت شديد براساس شاخص¬هاي مختلف در گستره ايران مورد بررسي قرار گرفته است. براي اين منظور، داده¬هاي دماي حداقل، متوسط و حداكثر روزانه 26 ايستگاه سينوپتيك در سراسر ايران طي دوره مطالعاتي 1951 تا 2019 انتخاب شد. در ابتدا آزمون ناپارمتري من-كندال براي بررسي روند در مجموعه داده¬ها براي 48 شاخص استخراج شده مربوط به درجه حرارت شديد استفاده شده و در ادامه، بمنظور بررسي آثار منابع مختلف ناايستايي بر ناايستايي موج گرمايي در كشور از داده¬هاي ماهانه و سالانه 6 شاخص آب¬وهوايي و الگوهاي دورپيوندي براي توليد مدل¬هاي ناايستا مورد استفاده قرار گرفت. نتايج نشان داد كه بطوركلي روند افزايش دما در اكثر مناطق كشور در سطح 5 درصد معني¬دار بوده است. بطوركلي پارامترهاي درجه حرارت حداكثر و حداقل شديد در حدود 5 درجه سانتي¬گراد و پارامتر درجه حرارت متوسط شديد در حدود 4 درجه سانتي¬گراد در طول دوره مطالعاتي افزايش داشته¬اند. روند افزايش دما در قسمت¬هاي غربي نسبت به ديگر نقاط ايران قابل توجه بوده، اما مشاهده شد كه روند افزايشي داراي بيش¬ترين معني¬¬داري در دماي حداقل و كم¬ترين معني¬داري در دماي متوسط بوده است. بعلاوه نتايج بخوبي نشان داد كه مقادير موج گرمايي برآورد شده تحت فرضيات ايستايي مي¬توانند اختلاف زيادي با مقادير متناظر در شرايط ناايستا داشته باشند. بطوركلي تغييرات مقادير غلظت دي¬اكسيدكربن در جو داراي بيش¬ترين سهم (برتري در 19 ايستگاه) در ناايستايي درجه حرارت در مناطق مختلف ايران بوده و درصورت ناديده گرفتن اين موضوع و تحليل با مدل ايستا، منتهي به 1 تا 20 درجه سانتي¬گراد خطا در ايستگاه¬هاي مختلف مي¬شود.
چكيده انگليسي :
Over the past few decades, higher greenhouse gas emissions have led to global warning and associted climate changes around the world. Climate change poses significant challenges to our life on Earth. A review of data recorded over the last 50 years shows that heat waves and heavy rains are prevalent in most parts of the world, resulting in an increase in the intensity, number, and frequency of extreme events, including floods and droughts. . The Intergovernmental Panel on Climate Change (IPCC), in a special report on the management of the risks of severe disasters, stressed that continued global warming will alter the severity and temporal and spatial pattern of climate change. For this reason, in the recent years, climatic hazards, which include heavy rainfall, very hot days, and increased length of heating periods, have been extensively studied on a wide range of spatial and temporal scales. In the present study, spatial-temporal changes and extreme temperatures based on various indicators in Iran have been investigated. For this purpose, minimum, average and maximum daily temperature data of 26 synoptic stations throughout Iran during the study period 1951 to 2019 were selected. First, the non-parametric Mann-Kendall test was used to examine the trend in the data set for 48 extracted indices related to extreme temperatures. 6 Climatic indicators and teleconnection patterns were also used to generate nonstationary models. The results showed that in general, the trend of temperature increase was significant at the level of 5% in the most indicators. In general, maximum and minimum extreme temperatures have experienced respectively about 5 ° C and 4 ° C, during the study period. The increasing trend of temperature in the western parts compared to other parts of Iran was significant, but it was observed that the increasing trend had the highest significance at minimum temperature and the lowest significant at medium temperature. In addition, the results showed that the estimated heat wave values under non-stationary assumptions can be very different from the corresponding values under stationary models. In general, changes in the concentration of carbon dioxide in the atmosphere have the largest share (superiority in 19 stations) in temperature non-stationary in different regions of Iran, and if this issue is ignored and analyzed with a stationary model, leading to error equll to 1 to 20 degrees at different stations.