شماره مدرك :
16973
شماره راهنما :
15048
پديد آورنده :
پورقورئيان، فاطمه
عنوان :

ارزيابي غارها براي اولويت بندي حفاظتي؛ مطالعه موردي استان اصفهان

مقطع تحصيلي :
كارشناسي ارشد
گرايش تحصيلي :
مديريت و حفاظت تنوع زيستي
محل تحصيل :
اصفهان : دانشگاه صنعتي اصفهان
سال دفاع :
1400
صفحه شمار :
دوازده، 123ص.: مصور، جدول، نمودار
استاد راهنما :
محمودرضا همامي
استاد مشاور :
فاطمه سبك خيز، مجيد مرادمند
توصيفگر ها :
اولويت بندي حفاظتي , توريسم غار , تهديدات , روش تركيبي TOPSIS-AHP
استاد داور :
علي لطفي، محسن احمدي
تاريخ ورود اطلاعات :
1400/10/12
كتابنامه :
كتابنامه
رشته تحصيلي :
علوم و مهندسي محيط زيست
دانشكده :
مهندسي منابع طبيعي
تاريخ ويرايش اطلاعات :
1400/10/19
كد ايرانداك :
2756644
چكيده فارسي :
در عصر حاضر مناطق طبيعي بدليل نياز به فراوردههاي كشاورزي، انرژي، مواد معدني و تفرج به سرعت در حال تخريب بودهاند. غارها از جمله مناطق بكر طبيعي هستند كه بواسطه فعاليتهاي بشر مورد تهديد قرار گرفتهاند. بنابراين نياز به وجوديك روش ارزيابي براي اولويت- بندي حفاظتي و استفاده مناسب از غارها ضروري بهنظر ميرسد. بدين ترتيب ميتوان اين اطمينان را فراهم آورد كه ازيك سو از مناطقي مانند غارها را حفاظت و حراست كرده و از سوي ديگر از خدمات آنها استفاده كرد. در اين مطالعه براي رتبهبندي غارها كه به صورت موردي در استان اصفهان انجام گرفت، از تكنيكهاي تصميمگيري چند معياره بهره گرفته شد. از روش تحليل سلسله مراتبي )AHP) براي امتيازدهي به معيارها و زير معيارها استفاده شدو براي اولويتبندي غارهاي مورد مطالعه روش تاپسيس مورداستفاده قرار گرفت.غارها از سه ديدگاه متفاوت حفاظت، توريسم و تهديدات ارزيابي و اولويتبندي شدند. براي اين منظور ابتدا معيارها و زيرمعيارهاي مرتبط با ديدگاههاي حفاظت، توريسم و تهديدات شامل تعداد 4 معيار و 11 زيرمعيار و 17 گزينه براي بخش حفاظت و 5 معيار و 8 زيرمعيار و 3 گزينه براي بخش توريست و 2 معيار و 6 زير معيار براي بخش تهديدات شناسايي گرديد. مقايسات زوجي معيارها با همكاري يك گروه كاري متشكل از متخصصين زمين شناسي، زيستشناسي، محيط زيست و غارشناسي در يك فرآيند مشابه با روش دلفي انجام گرفت. پس از تعيين وزننسبي معيارها وزيرمعيارها با استفاده از نرمافزار choice Expert ،رتبهبندي غارها براي 8 غار شاخص استان شامل غارهاي يكهچاه، كلهرود، دمه، شاهشكر، شاهقنداب، خاكريز شهرداري فريدونشهر، اشكفت طويله و پير هشتاد به كمك روش TOPSIS انجام گرفت. نتايج تحليل سلسلهمراتبي نشان داد كه در بخش حفاظت معيارهاي زيستي و باستانشناختي، در بخش توريسم معيار باستانشناختي و در بخش تهديدات معيار حساسيت جانوران به حضور توريست داراي بيشترين اهميت هستند. در نهايت با تركيب نتايج بخش حفاظت و تهديدات از بين 8 غار مورد مطالعه، غار دمه با كسب امتياز 184/0 در باالترين طبقه حفاظت- تهديد و غار خاكريز شهرداري فريدون شهر با كسب امتياز028/0 در پايينترين طبقه حفاظت- تهديد قرار گرفتتند. بهطور كلي نتايج پژوهش حاضرنشان داد كه روش تركيبي-AHP TOPSIS ميتواند به عنوان ابزار مناسبي براي اولويتبندي غارها بكار گرفته شود. در پژوهش حاضر غارها در چهارطبقهي دسترسي- ممنوع)غارهاي دمه وكلهرود(، دسترسيمحدود)غارهاي يكهچاه، پيرهشتاد و شاهقندآب(، گردشگرپذير)غارهاي اشكفتطويله و شاهشكر( و دسترسيآزاد)غار خاكريزشهرداري( قرارگرفتند. رويكرد به كار گرفته شده در پژوهش حاضر اگرچه براي هشت غار به عنوان نمونه مطالعاتي مورد استفاده قرار گرفت، اما ميتواند به عنوان يك ابزار مناسب در مقياسي بزرگتر در سطح ملي و منطقهاي نيز مورد توجه قرار گيرد.
چكيده انگليسي :
Nowadays, natural areas have been rapidly degraded due to the need for agricultural products, energy, minerals and recreation. Caves are among the pristine natural areas that are threatened by human activities. Therefore, developing an assessment method for conservation prioritization and proper use of caves seems necessary. In this way, it can be ensured that on the one hand, areas such as caves can be conserved and protected, and on the other hand, their services can be used. In this study, multi-criteria decision-making (MCDM) techniques were used to rank the caves on a case-by-case basis in Isfahan province. Hierarchical analysis process (AHP) was used to score the criteria and sub-criteria, and the TOPSIS method was employed to prioritize the studied caves. The caves were eva‎luated and prioritized according to three different standpoints of conservation, tourism, and threats. For this purpose, the criteria and sub-criteria related to the three standpoints including4 criteria and sub-criteria and 17 options for the protection standpoint, 5 criteria and 8 sub-criteria and 3 options for the tourism standpoint, and 2 criteria and 6 sub-criteria for the threats standpoint were identified. Paired comparisons of criteria were performed in collaboration with a working group of geologists, biologists, environmentalists and speleologists in a Delphi-like method. After determining the relative weights of the criteria and subcriteria using Expert Choice software, the eight studied caves of the province, including Yekeh-chah, Kalahorud, Demeh, Shah-Shah-shekar, Shahgandab, Fereydoonshahr municipality embankment, Eshkaft-e-tavileh and Pirhashtad were ranked utilizing TOPSIS method. The results of AHP showed that for the conservation section, biological and archaeological criteria, for the tourism section, archaeological criterium and for the threatssection, the sensitivity of animals to the presence of tourists were the most important factors determining the importance of a cave. For final conservation prioritization of caves the results of the conservation and threats sections were combined. As a result, from 120 the 8 studied caves, Demeh Cave with a score of 0.184 stood as the highest priority cave, and the cave near Fereydunshahr municipality embankment with a score of 0.028 determined as the lowest priority cave for protection. In general, the results of the present study showed that the combined AHP-TOPSIS method can be used as a suitable tool for prioritizing caves. In the present study, caves were divided into four categories of no access (Demeh and Kalahorud caves), limited access (Yekeh-chah, Pir-hashtad and Shahghandab caves), tourist accessible (Eshkaft-e-tavileh and Shah-shekar caves) and free access (Fereydunshahr municipality embankment) according to their TOPSIS weights. The approach used in the present study, although used for a pilot sample of eight caves, can also be considered at larger scales at the national and regional levels.
استاد راهنما :
محمودرضا همامي
استاد مشاور :
فاطمه سبك خيز، مجيد مرادمند
استاد داور :
علي لطفي، محسن احمدي
لينک به اين مدرک :

بازگشت