چكيده فارسي :
با توجه به تاثير تنش گرمايي بر صفات توليد مثلي در گاوهاي شيري، اين مطالعه به منظور بررسي عوامل موثر بر فاصله زايش تا اولين تلقيح، پردازش و تغييرات ژنتيكي آن در كنار وجود تنش گرمايي انجام شد. داده¬هاي مورد استفاده از تعاوني وحدت دامپروران اصفهان و اداره كل هواشناسي استان اصفهان از سال 1386 تا سال 1396 جمع آوري شد. پس از بررسي و ارزيابي داده¬هاي مورد نظر و تشكيل شاخص دمايي –رطوبتي، 126050 ركورد مربوط به 59123 راس دام مورد تجزيه وتحليل قرار گرفت. صفت فاصله زايش تا اولين تلقيح به صورت پيوسته در نظر گرفته شد. اثرات ثابت موثر بر صفت فاصله زايش تا اولين تلقيح با استفاده از رويه آماري GLMدر نرم افزار آماري(3/9 ) SAS بررسي شد. نتايج حاصل از بررسي عوامل مؤثر بر صفت فاصله زايش تا اولين تلقيح نشان داد كه عواملي همچون گله-سال-فصل زايش، ماه زايش، نوبت زايش، نوع زايش و شاخص- دما رطوبت اثر معني داري بر زمان اولين تلقيح پس از زايش دارند (01/0> P). به منظور برآورد مؤلفه‌هاي واريانس براي صفت فاصله زايش تا اولين تلقيح، تجزيه تك متغيره(تك صفته) با روش رگرسيون تصادفي در نرم افرار DMU اجرا شد. برنامه‌هاي استفاده شده مربوط به تجزيه تك متغيره صفت فاصله زايش تا اولين تلقيح از طريق مدل خطي بر مبناي روش حداكثر درست نمايي محدودشده (AIREML) بود. واريانس ژنتيكي افزايشي كل، واريانس محيطي دائم كل، وراثت پذيري كل و تكرارپذيري كل صفت فاصله زايش تا اولين تلقيح، به ترتيب 53/15، 01/13، 066/0 و 121/0 برآورد شد. همچنين واريانس افزايشي، واريانس محيطي دائم، وراثت پذيري و تكرارپذيري صفت فاصله زايش تا اولين تلقيح در 13 گروه شاخص دما-رطوبت بررسي شد كه با افزايش شاخص دما-رطوبت پارامترهاي ژنتيكي روندي افزايشي داشتندكه اين روند افزايشي نشان دهنده تاثير شديد تنش گرمايي بر صفت فاصله زايش تا اولين تلقيح بود. همچنين دام‌ها در محدوده شاخص دما-رطوبت 78 تا 82 بيشترين تاثير را پذيرفتند و پارامترهاي ژنتيكي در اين محدوده افزايش قابل ملاحظه‌اي داشتند. روند كلي ژنتيكي صفت فاصله زايش تا اولين تلقيح 0008/0- برآورد شد كه معني دار نبود. روند كلي فنوتيپي صفت فاصله زايش تا اولين تلقيح روند افزايشي، نامطلوب و معني دار بود. روندهاي ژنتيكي در تمام گروه‌هاي شاخص دما- رطوبت، تفاوت معنادار از صفر نداشتند و در طي سال‌هاي مورد بررسي، تغييري در سطح ژنتيكي اين صفت در سطوح مختلف شاخص دما- رطوبت به وجود نيامده بود. تغييرات عمده در روندهاي فنوتيپي صفت فاصله زايش تا اولين تلقيح هنگام تنش گرمايي در سال‌هاي مورد مطالعه، تاثير تنش گرمايي به عنوان يك عامل محيطي تاثيرگذار را نشان داد. همچنين اين تغييرات چشمگير در روندهاي فنوتيپي صفت فاصله زايش تا اولين تلقيح در معرض تنش گرمايي، اهميت توجه به فاكتورهاي محيطي(مانند تنش گرمايي) و مديريتي بعنوان عوامل موثر بر اين صفات رابيان مي‌كند. در واقع با بهبود شرايط محيطي و مديريتي نيز مي‌توان عملكرد توليدمثلي در گله را بهينه كرد.
چكيده انگليسي :
Due to the effect of heat stress on reproductive traits in dairy cows, this study was performed to investigate the factors affecting cow fertility in the first insemination, and genetic changes along with heat stress. A total number of 126050 records from 59123 dairy cows from 2007 to 2017 were analyzed which have been collected from VAHDAT Industrial Agriculturists and Dairymen Cooperative. Also, Meteorological records of the Isfahan weather bureau were used to form the humidity-temperature index (THI). The interval from calving to first insemination (ICF) was considered a continuous trait. The factors affecting ICF were analyzed using the GLM procedure of SAS. Results showed that the factors such as herd-year-season of calving, calving month, parity, type of calving, and THI were significant on ICF (p<0.001). Genetic and phenotypic parameters were estimated by animal models based on restricted maximum likelihood (REMEL) using DMU software. The genetic components such as additive genetic variance and permanent environmental variance were estimated by random regression model. The overall additive genetic variance, permanent environmental variance, heritability, and repeatability of ICF under heat stress were estimated at 15.53, 13.01, 0.066, and 0.121, respectively. Also, estimated additive genetic variance, permanent environmental variance, heritability, and repeatability for ICF in 13 groups of a temperature-humidity index. An increasing trend for genetic parameters was observed by increasing the temperature-humidity index, which shows the major effect of heat stress on ICF. A significant increase in ICF was observed by THI ranging from 78 to 82. The general genetic trend for ICF was estimated at -0.008 per year, which was not significant. Also, Increased and unfavorable phenotypic trends were estimated for ICF that was statistically significant. The overall genetic trends for ICF were estimated at 0.8 per year. Genetic trends in all groups of THI were not statistically significant. Also, Increased and unfavorable phenotypic trends were estimated for ICF that was statistically significant. In fact, by improving the environmental and managerial conditions, can be expected optimal reproductive performance in dairy herd.
