توصيفگر ها :
ارزيابي توان , چيدمان بهينه , روش هاي تصميم گيري چندمعياره , MOLA , اكوتوريسم , كشاورزي
چكيده فارسي :
بخش كشاورزي به عنوان تامين كننده نيازهاي غذايي كشور، از مهمترين بخشهاي اقتصادي كشور است. به همين دليل توسعه بخش كشاورزي يكي از مهمترين راههاي توسعه اقتصادي كشور ميباشد. براي رسيدن به اين امر مهم برنامهريزي علمي براي استفاده بهينه از منابع و پتانسيلهاي موجود ضروري به نظر ميرسد. در كنار فعاليتهاي توليدي از نظر كشاورزي، امروزه صنعت توريسم به عنوان بزرگترين و متنوع ترين صنعت و نيز به عنوان هدفي قابل حصول در فرايند توسعه پايدار مورد توجه برنامهريزان قرار گرفته است. اكوتوريسم به عنوان الگوي گردشگري در طبيعت، بر پايه توانمنديهاي محيطي بنا شده است. اين تحقيق به منظور ارزيابي توان اكولوژيك (كشاورزي (براي محصولات انار و انگور) و اكوتوريسم) و چيدمان بهينه فضايي با توجه به ضوابط و استانداردهاي محيط زيست در محدوده جغرافيايي شهرستان شهرضا صورت گرفته است. به منظور چيدمان بهينه كاربريها در اين پژوهش از روش تخصيص اراضي چند هدفه (MOLA) بهره گرفته شد. روش تحقيق اين پژوهش از نوع كاربردي و تحليل فضايي-آمايشي بوده است. در اين پژوهش ابتدا گردآوري دادهها و اطلاعات منطقه (لايهها، گزارشها، اطلاعات و آمار مورد نياز) و آمادهسازي آنها صورت گرفت. در ادامه پس از تعيين معيارها و زيرمعيارها و استانداردسازي معيارها به دو روش سه كلاسه و فازي، نقشهي معيارهاي ارزيابي توان اكولوژيك منطقه تهيه شد. وزن معيارهاي مختلف در فرآيند ارزيابي توان با استفاده از مرور منابع و نظر سنجي از كارشناسان در زمينهي عوامل مؤثر بر توان منطقه تعيين شد. سپس لايههاي اطلاعاتي تلفيق و ارزيابي توان اكولوژيك براي منطقه انجام شد كه اين مرحله شامل روش سه كلاسي، جمع وزني و تركيب خطي وزني معيارها ميباشد و بهينه سازي با كمك نرم افزار MOLA صورت گرفت.
در اين مطالعه روش تركيب خطي وزني به عنوان مبنا قرارگرفت چون نتيجهي حاصل از اين روش از اطمينان بيشتري برخوردار است. مساحت 10093 هكتار براي طبقه مناسب انار، 80883 هكتار براي طبقه مناسب انگور و 9947 هكتار براي طبقه مناسب گردشگري از روش تركيب خطي وزني به دست آمد. همچنين از تلفيق و مقايسه نقشههاي تركيب خطي وزني انار و انگور مساحت 67688 هكتار سطح مشترك براي طبقه مناسب به دست آمد كه اين مساحتها پتانسيل بالقوه شهرستان شهرضا براي كشت انار، انگور و همچنين امكان گردشگري را نشان ميدهد.
سپس براي بهينهسازي با MOLA چهار سناريو تعريف شد كه نشاندهنده اين است كه مركز شهرستان داراي شرايط مساعد براي كشت انار، انگور و گردشگري ميباشد.
چكيده انگليسي :
The agricultural sector as a provider of the food needs of the country, is one of the most significant economic sectors in the country. For this reason, the development of the agricultural sector is one of the most important ways of economic development of the country. To achieve this important purpose, scientific planning for the optimal use of available resources and potentials seems necessary. In addition to productive activities in terms of agriculture, today the tourism industry as the largest and most diverse industry and also as an achievable goal in the process of sustainable development has been considered by planners. Ecotourism as a model of tourism in nature is based on environmental capabilities. This research has been done to evaluate the ecological potential (agriculture (for pomegranate and grape products) and ecotourism) and the optimal spatial arrangement according to the criteria and standards of the environment in the geographical area of Shahreza county. In order to optimize the layout of land uses in this study, the multi-objective land allocation (MOLA) method was used. The research method of the present research was applied and spatial-experimental analysis. In this study, first, data and information of the region (layers, reports, required information and statistics) were collected and prepared.Then, after determining the criteria and sub-criteria and standardizing the criteria in two methods of three- class and phase, a map of criteria for assessing the ecological potential of the region was prepared. The weight of different criteria in the power assessment process was determined using a review of resources and a survey of experts in the field of factors affecting the power of the region. Then the information layers were combined and the ecological potential assessment for the region was performed. This stage includes the three-class method, weighted sum and linear weighting of the criteria and the optimization was done with the help of MOLA software. In this study, the linear weight combination method was used as the basis because the result of this method is more reliable. The area of 10093 hectares for the suitable class of pomegranates, 80883 hectares for the suitable class of grapes and 9947 hectares for the suitable class of tourism were obtained by weighted linear combination method. Moreover, by combining and comparing linear maps of pomegranate and grape weight, an area of 67,688 hectares of common area for a suitable class was obtained, which shows the potential of Shahreza city for pomegranate, grape cultivation and also the possibility of tourism. Then, for optimization with MOLA, four scenarios were defined, which indicate that the city center has favorable conditions for growing pomegranates, grapes and tourism.
Keywords: capability evaluation, Optimal Layout, Multi-Criteria Decision Making Methods, MOLA, Ecotourism, Agriculture.