شماره مدرك :
17693
شماره راهنما :
1929 دكتري
پديد آورنده :
عمراني، سعيد
عنوان :

ژنتيك تحمل به خشكي و شوري در گندم با استفاده از صفات مورفوفيزيولوژيك

مقطع تحصيلي :
دكتري
گرايش تحصيلي :
ژنتيك و به نژادي گياهي
محل تحصيل :
اصفهان : دانشگاه صنعتي اصفهان
سال دفاع :
1401
صفحه شمار :
سيزده، 182ص.: مصور، جدول
استاد راهنما :
احمد ارزاني، محسن اسماعيل زاده مقدم
استاد مشاور :
مهرداد محلوجي، قدرت اله سعيدي
توصيفگر ها :
گندم نان , تنش شوري , تنش خشكي , مطالعه ژنتيكي , وراثت پذيري , كيفيت دانه
استاد داور :
محمد مهدي مجيدي، مهران شيرواني، سعداله هوشمند
تاريخ ورود اطلاعات :
1401/04/11
كتابنامه :
كتابنامه
رشته تحصيلي :
مهندسي كشاورزي
دانشكده :
مهندسي كشاورزي
تاريخ ويرايش اطلاعات :
1401/04/13
كد ايرانداك :
2841847
چكيده فارسي :
تنش خشكي و شوري مهمترين تنش¬هاي محيطي هستند كه موجب كاهش رشد و توليد گياه شده و صفات مورفوفنولوژيك، فيزيولوژيك و كيفيت دانه را تحت تاثير قرار مي¬دهند. در اين پژوهش تلاقي بين گندم رقم برات (والد متحمل به تنش خشكي و شوري) و گندم رقم نوگال (والد حساس به تنش خشكي و شوري) انجام و نسل¬هاي 1F ، 2F ، 3F، 4F، 1BC و 2BC حاصل به همراه والدين درشش مطالعه، هركدام در قالب طرح¬ بلوك¬هاي كامل تصادفي با سه تكرار در شرايط معمول، تنش خشكي و تنش شوري بطور مجزا، مورد ارزيابي قرار گرفتند. در مطالعات ژنتيكي، آزمون‌هاي كفايت مقياس از مدل سه پارامتري (مدل افزايشي - غالبيت) پشتيباني نمي¬كرد، از اين رو، مدل شش پارامتري براي ارزيابي آثار ژنتيكي صفات در اين مطالعات استفاده شد. در مطالعه اول، مطالعه ژنتيكي تحمل به تنش شوري تحت شرايط مزرعه مورد ارزيابي قرار گرفت. نتايج تجزيه واريانس مركب نشان داد كه اثر تنش، نسل‌ و اثر متقابل تنش × نسل بر تمامي صفات معني‌دار بوده¬اند. نقش آثار اپيستازي و همچنين آثار افزايشي و غالبيت براي صفات ارتفاع بوته، روز تاگرده افشاني، مساحت برگ پرچم، شاخص كلروفيل و نسبت K/Na در شرايط تنش شوري معني¬دار بود. وراثت¬پذيري خصوصي نسبتا بالا براي صفات روز تا سنبله¬دهي، طول پدانكل، تعداد سنبله در بوته، مساحت برگ پرچم، نسبت K/Na، محتواي كلروفيل كل، محتواي كاروتنوئيد در شرايط تنش شوري مشاهده شد. در مطالعه دوم، مطالعه ژنتيكي تحمل به تنش شوري تحت شرايط گلخانه مورد ارزيابي قرار گرفت. نتايج تجزيه واريانس مركب نشان داد كه اثر تنش، نسل‌ و اثر متقابل تنش × نسل بر تمامي صفات معني‌دار بوده است. نقش آثار افزايشي و غالبيت و همچنين آثار اپيستازي براي صفات وزن خشك اندام هوايي، ارتفاع بوته، وزن¬تر و خشك ريشه، حجم ريشه، شاخص كلروفيل، غلظت پرولين و پراكسيداسيون ليپيدهاي غشا در شرايط تنش شوري در گلخانه معني¬دار بودند. در مطالعه سوم، مطالعه ژنتيكي تحمل به تنش خشكي انتهاي فصل تحت شرايط مزرعه مورد ارزيابي قرار گرفت. نتايج تجزيه واريانس مركب نشان داد كه نسل‌ها از لحاظ همه صفات اختلاف معني-داري داشتند. اثر متقابل تنش × نسل بر تمامي صفات بجز تعداد سنبله در بوته، تعداد دانه در سنبله، ارتفاع بوته، محتواي كارتنوئيد و محتواي آب نسبي برگ معني‌دار بود. نقش آثار اپيستازي و همچنين آثار افزايشي و غالبيت براي صفات ارتفاع بوته، روز تا رسيدگي فيزيولوژيك، طول پدانكل، وزن دانه، تعداد سنبله در بوته، محتواي نسبي آب برگ، شاخص كلروفيل، غلظت پرولين و محتواي كلروفيل كل در شرايط تنش خشكي انتهاي فصل معني¬دار بودند. وراثت¬پذيري خصوصي نسبتا بالا براي صفات ارتفاع بوته، روز تا رسيدگي فيزيولوژيك، طول پدانكل، مساحت برگ پرچم و محتواي كارتنوئيد در شرايط تنش خشكي انتهاي فصل مشاهده شد. در مطالعه چهارم، مطالعه ژنتيكي تحمل به تنش خشكي تحت شرايط گلخانه مورد ارزيابي قرار گرفت. نتايج تجزيه واريانس مركب نشان داد كه اثر تنش، نسل‌ و اثر متقابل تنش × نسل براي تمامي صفات معني‌دار بوده است. آثار افزايشي و غالبيت و همچنين اثر اپيستازي براي اكثر صفات مورد بررسي بجز مساحت برگ پرچم، محتواي نسبي آب برگ، پراكسيداسيون ليپيدهاي غشا و پراكسيد هيدروژن در شرايط تنش خشكي معني¬دار بودند. وراثت¬پذيري خصوصي نسبتا بالا براي صفات وزن¬تر و خشك اندام هوايي، ارتفاع بوته، وزن¬تر ريشه و پراكسيد هيدروژن در شرايط تنش خشكي مشاهده شد.
چكيده انگليسي :
Drought and salinity stress are the major environmental challenges negatively impacting crop growth and production via various morpho-phenological, physiological and grain quality characteristics. In current study, a salt tolerant (‘Barat’) and a salt-sensitive (‘Nogal’) wheat cultivar were crossed to produce the following filial and backcross progenies: F1, F2, F3, BC1, and BC2, which planted in normal and stress conditions (drought stress and salinity stress) using a randomized complete block design with three replicates for each of the conditions. In genetic studies, scaling tests did not support the three-parameter model (additive-dominance model). Hence, a six-parameter model was used to estimate the genetic effects for the studied traits in this study. In the first study, the genetic study of salinity tolerance in bread wheat under field conditions was eva‎luated. The combined analysis of variance (ANOVA) revealed that stress, generation and the interaction of stress × generation were significant for all the quantitative traits. Epistasis as well as additive and dominance gene actions were recorded to be significant for plant height, number of days to pollination, flag leaf area, chlorophyll index and K/Na ratio under salinity stress. The highest narrow heritability was observed for days to heading, peduncle length, number of spikes per plant, flag leaf area, K/Na ratio, total chlorophyll content, carotenoid content under salinity stress. In the second study, the genetics of salinity tolerance was investigated under greenhouse conditions. The combined ANOVA revealed that stress, generation and the interaction of stress × generation were significant for all the quantitative variables. The additive, dominance, and epistasis gene actions were found to be significant for the inheritance of shoot dry weight, plant height, fresh and dry weight of roots, root volume, chlorophyll index, proline content and membrane lipid peroxidation under salinity stress. In the third study, the genetics of end-of-season drought tolerance was investigated under field conditions. The combined ANOVA revealed that generation was significant for all the quantitative traits. The interaction of stress × generation was significant for all the traits except for the number of spikes per plant, number of grains per spike, plant height, carotenoid content and relative water content of the leaves. The gene actions of epistasis and additive dominance were found important for plant height, number of days to maturity, peduncle length, 100-grain weight, number of spikes per plant, relative leaf water content, chlorophyll index, proline content and total chlorophyll content under terminal drought stress. The highest narrow heritability was observed for plant height, days to maturity, peduncle length, flag leaf area and carotenoid content under terminal drought stress conditions. In the fourth study, the inheritance of drought tolerance was investigated under greenhouse conditions. The combined ANOVA revealed the significant effects of stress, generation and the interaction of stress × generation in all the traits. The gene actions of epistasis, additive, and dominance were shown important in governing all the traits except flag leaf area, relative leaf water content, membrane lipid peroxidation and hydrogen peroxide under drought stress condition.
استاد راهنما :
احمد ارزاني، محسن اسماعيل زاده مقدم
استاد مشاور :
مهرداد محلوجي، قدرت اله سعيدي
استاد داور :
محمد مهدي مجيدي، مهران شيرواني، سعداله هوشمند
لينک به اين مدرک :

بازگشت