پديد آورنده :
شهرابي فراهاني، سمانه
عنوان :
ارزيابي ريسك سلامت هيدروكربن هاي آروماتيك چندحلقه اي ذرات معلق هوا (PM2.5) در شهر اصفهان
مقطع تحصيلي :
كارشناسي ارشد
گرايش تحصيلي :
آلودگي هاي محيط زيست
محل تحصيل :
اصفهان : دانشگاه صنعتي اصفهان
صفحه شمار :
هفت، 90ص.: مصور (رنگي)، جدول، نمودار
استاد راهنما :
محسن سليماني
توصيفگر ها :
ارزيابي ريسك , آلودگي هوا , سلامت , PM2.5 , آلاينده هاي آلي
استاد داور :
نورالله ميرغفاري، محمد نعمتي ورنوسفادراني
تاريخ ورود اطلاعات :
1401/06/14
رشته تحصيلي :
علوم و مهندسي محيط زيست
دانشكده :
مهندسي منابع طبيعي
تاريخ ويرايش اطلاعات :
1401/06/15
چكيده فارسي :
ذرات معلق به دليل اثرات نامطلوب بر كيفيت هواي محلي، منطقه¬اي و آب¬ و هواي جهاني، يكي از اصلي¬ترين آلاينده¬هاي هوا محسوب مي¬شوند. مطالعه در زمينه ذرات معلق، به دليل توانايي آن¬ها در جذب ساير آلاينده¬ها مانند هيدروكربن¬هاي آروماتيك چندحلقه¬اي (PAHs) از اهميت زيادي برخوردار است. تركيبات PAHs آلاينده¬هاي آلي حاوي دو يا چند حلقه بنزن هستند. اين تركيبات مي¬توانند موجب سرطان¬زايي، جهش¬زايي و سركوب سيستم ايمني شوند. انسان از طريق استنشاق، بلع و تماس پوستي در معرض PAHs قرار مي¬گيرد. هدف از اين پژوهش ارزيابي ريسك سلامت PAHs در ذرات معلق (PM2.5) در شهر اصفهان است. بدين منظور ريسك سرطان¬زايي و جهش¬زايي 32 تركيب PAHs در حدود 50 نقطه در داخل و حومه شهر اصفهان طي چهار فصل مربوط به سال¬هاي 1397-1396 بررسي شد. ريسك جهش¬زايي با استفاده از شاخص پتانسيل تعادل جهش¬زايي (MEQ) محاسبه شد و ريسك سرطان¬زايي با استفاده از مقادير پتانسيل تعادل سميت و بر اساس دو دسته سناريو در معرض قرارگيري (تفكيك دو گروه سني كودكان و بزرگسالان و مجموع دو گروه) برآورد شد. سرطان¬زايي از سه مسير استنشاق، بلع و تماس پوستي مورد بررسي قرار گرفت. خطر كل سرطان¬زايي از مجموع خطرات قرار گرفتن در معرض مسيرهاي بلع، تماس پوستي و استنشاق محاسبه شد. همچنين ريسك سرطان ريه با استفاده از روش EPA و مقدار ريسك واحد ارزيايي شد. نتايج به دست آمده نشان داد كه در فصل پاييز مقادير غلظت PM2.5 و PAHs بيشتر از ساير فصول و بيشتر از حدود مجاز بود و پس از آن به ترتيب فصول زمستان، بهار و تابستان قرار داشتند. ميانگين غلظت بنزو-ا-پايرن (BaP) در فصل پاييز و همزمان با پديده وارونگي دما بيشتر از مقدار مجاز استاندارد ملي هوا براي در معرض قرارگيري روزانه اين تركيب، يعني 1 نانوگرم بر متر مكعب بود. در بررسي جهش¬زايي حداكثر درصد سهم، متعلق به BaP بود پس از آن ايندنو (3،2،1-سي دي) پيرن و بنزو (جي اچ آي) پريلن به ترتيب بيشترين مقادير MEQ را به دست آوردند. ريسك سرطان¬زايي از مسير استنشاق از حد مجاز 6-10 فراتر نرفت. ريسك سرطان¬زايي از مسير بلع و تماس پوستي بسيار بيشتر از مسير استنشاق بود و در اغلب نقاط بيش از حد مجاز و در دسته خطر بالقوه سرطان¬زايي يعني 6-10 تا 4-10 قرار گرفت. بيشترين ميزان ريسك مربوط به مناطق شهري، شهرك¬هاي صنعتي و پس از آن پايانه¬ها بود. مجموع ريسك سرطان¬زايي نيز در محدوده خطر بالقوه قرار داشت و تنها در دو نقطه در فصل پاييز ميزان آن در محدوده ريسك بسيار زياد و خطرناك (بيش از 4-10) برآورد شد. با توجه به نتايج به دست آمده مديريت كنترل منابع توليد PAHs و لزوم برنامه¬ريزي در جهت كاهش انتشار اين تركيبات براي حفظ سلامت ساكنين شهر اصفهان توصيه مي¬شود.
چكيده انگليسي :
Particulate matter is one of the main air pollutants because of its adverse effects on local, regional and global air quality. The study of PMs is important due to its ability to absorb other pollutions such as polycyclic aromatic hydrocarbons. PAHs consist of 2 or more Benzene ring and immunosuppressant, mutagen and carcinogen can be caused by them. Humans are exposed to PAHs through inhalation, ingestion and dermal contact. The aim of current study is health assessment of PAHs association with PM2.5 in Isfahan city. For this purpose, carcinogenic and mutagenic risk of 32 seasonal PAHs in 50 sites (2017-2018) through Isfahan city were calculated. Mutagenic risk was estimated by mutagenic equivalency potential (MEQ) and carcinogenic risk was calculated by toxic equivalency potential. Carcinogen was investigated through inhalation, ingestion and dermal contact ways and total carcinogenic risk was calculated from the total exposure of mentioned risks. Lung cancer risk was also assessed by using EPA method and unit risk. The results showed that in autumn the concentration of PM2.5 and PAHs were higher than other seasons and the acceptable limits. Winter, spring and summer had highest concentration after autumn. The average of BaP was higher than national standard (1 ng/m3) in autumn and temperature inversion phenomenon. BaP, Ind and BghiP had highest values contribution in MEQ, respectively. Inhalation carcinogenic risk was lower than acceptable risk (10-6). However, ingestion and dermal contact carcinogenic risk were higher than inhalation risk, and almost sampling sites in Isfahan city were defined as potential carcinogenic risk because the range values were 10-4-10-6 and exceed acceptable risk value. The highest risk values were related to urban, industrial and terminals. The total carcinogenic risk was in the range of potential risk, but 2 were estimated as high risk. According to results appropriate management of PAHs results is essential for saving health of Isfahan’s residents.
استاد راهنما :
محسن سليماني
استاد داور :
نورالله ميرغفاري، محمد نعمتي ورنوسفادراني
