توصيفگر ها :
گياهان دارويي- صنعتي , هورمون گياهي , تنش هاي محيطي , اينديگو , رنگ طبيعي
چكيده فارسي :
تغيير اقليم و پيامدهاي غيرقابل انكار آن مانند تنش خشكي يك تهديد جدي براي گياهان محسوب مي شود. بنابراين، توسعه رويكردهاي جديد مديريتي، مانند كشت ژنوتيپهاي مقاوم به خشكي گونههاي گياهيان دارويي و صنعتي با تعيين مناسبترين رژيم آبياري و كاربرد تركيباتي مانند ساليسيليك¬اسيد جهت افزايش اجزاي زيست ¬فعال گياه از طريق القاء تشكيل متابوليت¬هاي ثانويه، كه قادر به كاهش اثرات نامطلوب تنش خشكي در جهت توليد پايدار مواد موثره گياهي باشند، ضروري است. از اين رو بازگرداندن مجدد گياه فراموش شده دارويي–صنعتي نيل (Indigofera tinctoria) با كاربردهاي متعدد دارويي و به ويژه توليد رنگ طبيعي آبي به عرصه كشت¬و¬كار كشور مي تواند گزينه¬اي مناسب جهت كشت در نواحي با محدوديت آبي بوده و راهبردي براي كاهش آلايندهاي حاصل از توليد صنعتي رنگ¬ها باشد. هدف از انجام اين تحقيق بررسي اثر تنش خشكي و ساليسيليك¬اسيد بر خصوصيات مورفولوژيكي، محتوي رنگدانه ساقه و برگ گياه نيل و تعيين شرايط بهينه استخراج رنگدانه است. كه اثر سه سطح آبياري 50% تخليه مجاز رطوبت از خاك ( آبياري شاهد)، 70% تخليه مجاز رطوبت از خاك (تنش ملايم) و 85% تخليه مجاز رطوبت از خاك (تنش شديد) و سه سطح ساليسيليك¬اسيد در غلظت¬هاي ( 0، 5/0 و 1 ميلي مولار) بر دو ژنوتيپ گياه نيل ( يزد و كرمان) به صورت اسپليت فاكتوريل برپايه طرح بلوك¬هاي كامل تصادفي با سه تكرار ارزيابي شد. نتايج نشان داد با افزايش تنش خشكي، ارتفاع بوته، تعداد شاخه¬هاي فرعي، قطر تاج پوشش، تعداد برگ، وزن خشك برگ و وزن خشك ساقه كاهش يافت كه بيشترين مقدار صفات ياد شده مربوط به سطح آبياري 50% تخليه رطوبتي خاك و كمترين مقادير مربوط به سطح آبياري 85% تخليه رطوبتي خاك بود. ساليسيليك¬اسيد موجب بهبود ارتفاع بوته در سطح 1 ميلي¬مولار و وزن خشك برگ و ساقه در سطح 5/0 ميلي-مولار شد ولي اثر آن در صفات تعداد شاخه فرعي، قطر تاج پوشش و تعداد برگ معني¬دار نشد. با افزايش سطوح خشكي ميزان رنگدانه برگ افزايش ولي مقدار رنگدانه ساقه كاهش يافت. در هر دو جمعيت يزد و كرمان افزايش غلظت ساليسيليك¬اسيد از مقدار 0 به 5/0 و 1 ميليمولار موجب افزايش ميزان رنگدانه برگ گرديد كه بالاترين مقدار رنگدانه برگ در جمعيت كرمان تحت شرايط استفاده از 1 ميليمولار ساليسيليك¬اسيد به دست آمد و كمترين ميزان رنگدانه برگ نيز تحت عدم استفاده از ساليسيليك¬اسيد و در جمعيت يزد حاصل شد. بيشترين ميزان رنگدانه ساقه تحت شرايط رطوبتي 50% تخليه رطوبتي خاك و عدم استفاده از ساليسيليك¬اسيد و كمترين ميزان رنگدانه ساقه نيز تحت شرايط رطوبتي 70% تخليه رطوبتي خاك و استفاده از 1 ميليمولار ساليسيليك اسيد در هر دو جمعيت حاصل شد. كه نشان داد كاربرد خارجي ساليسيليك¬اسيد باعث افزايش رنگدانه برگ شده و لي در خصوص رنگدانه ساقه اثر كاهشي داشته است. نهايتا با توجه نتايج كسب شده، ميتوان بيان كرد تنش خشكي باعث كاهش در تمامي صفات مورفولوژيكي بررسي شده گرديد كه محلول¬پاشي ساليسيليك اسيد باعث بهبود ارتفاع و وزن خشك برگ و ساقه در شرايط تنش رطوبتي شد. اين تنظيم كننده رشد گياهي، به خصوص موجب افزايش رنگدانه برگ گياه نيل در شرايط شرايط شاهد و سطوح مختلف تنش خشكي گرديد.
چكيده انگليسي :
Climate change and its undeniable consequences such as drought stress are serious problems for plants. Therefore, the development of new management approaches, such as the cultivation of drought-resistant genotypes of medicinal and industrial plant species by determining the most suitable irrigation regime and the use of compounds such as salicylic acid to increase the bio-active components of the plant is necessary. Through inducing the formation of secondary metabolites, we are able to reduce the adverse effects of drought stress and improve the sustainable production of effective ingredients in plants. Therefore, referring back to the to the forgotten medical-industrial plant “the indigo (Indigofera tinctoria)”, by recalling its medicinal uses and especially the natural production of blue color source to the agricultural field of the country, can be a suitable option, mainly for cultivation in areas with limited water supply. Indeed, it is a strategy to reduce pollutants related to the paint industrial productions. The aim of this research is to investigate the effects of drought stress and salicylic acid on the morphological characteristics, pigment content in the stem and leaves of the indigo plant and also determining the optimal conditions for the extraction of pigment. Effect of three different levels of irrigation: 50% depletion of available soil water from the soil (control irrigation), 70% depletion of available soil water (mild stress) and 85% depletion of available soil water from the soil (severe stress) as well as, effects of three different levels of salicylic acid (in the concentrations of 0.0, 0.5 and 1.0 mM) on two genotypes of indigo plant (Yazd and Kerman) were evaluated using a factorial split based on a completely randomized blocks design with three replications. The results showed that with the increase of drought stress, plant height, number of sub-branches, canopy diameter, number of leaves, weight of dried leaves and dried stems are decreased, and also the highest level of the aforementioned traits was related to the irrigation level of 50% soil moisture discharge while the lowest values were related to the irrigation level of 85% soil moisture discharge. Salicylic acid at 1 mM level improved the plant height while the best value of salicylic acid for increasing the weight of dried leaves and stems is the 0.5 mM level, but effects of salicylic acid on the traits of number of sub-branches, canopy diameter and number of leaves was not significant. By increasing the dryness levels, the amount of leaf pigment is increased, while the amount of stem pigment decreases. In both Yazd and Kerman varieties, increasing the concentration of salicylic acid from 0 to 0.5 and 1 mM causes an increase in the amount of leaf pigment, and the highest amount of leaf pigment in Kerman variety was obtained under the conditions of using 1 mM salicylic acid, while the lowest amount of leaf pigment was obtained without using salicylic acid in Yazd variety. The highest amount of stem pigment was obtained under the humidity condition of 50% soil moisture depletion and no use of salicylic acid, while the lowest amount of stem pigment was obtained under the humidity condition of 70% soil moisture depletion and the use of 1 mM salicylic acid in both populations. These results clearly indicate that the external application of salicylic acid increases leaf pigmentation, but it has a decreasing effect on stem pigmentation. Finally, according to the obtained results, it can be concluded that, the drought stress causes a decrease in all the investigated morphological traits, and spraying salicylic acid improves the height and dry weight of leaves and stems under moisture stress conditions. This plant growth regulator especially increases the pigment in the leaves of the indigo plant under control conditions and different levels of drought stress.