توصيفگر ها :
دشت كرمان , آسيب پذيري آبخوان , تحليل حساسيت , SI , GODS , DRASTIC
چكيده فارسي :
آب¬هاي زيرزميني يكي از مهم¬ترين و ارزشمند ترين منابع آب شيرين در جهان و همچنين كشور ايران هستند. به‌دليل اين كه آب¬هاي زيرزميني احتمال آلودگي كمتري نسبت ديگر منابع آب¬شيرين دارند، از اهميت ويژه¬اي برخوردار هستند. در استان كويري كرمان آب¬هاي زيرزميني بخش عمده¬اي از آب مصرفي بخش شرب، كشاورزي و صنعت در اين منطقه را تامين مي¬كنند. موقعيت جغرافيائي محدوده مطالعاتي كرمان به علت نزديكي آن به كوير لوت و با داشتن اقليم خشك باعث گرديده كه مشكل كمبود آب به عنوان مهم¬ترين مسئله نمود بارزي داشته باشد. در چند دهه اخير با رشد روز افزون جمعيت و رشد صنعت، كه نياز فزاينده به منابع آب و خاك را به‌دنبال داشته است، اين سهم به ويژه در مناطقي كه از آب¬هاي سطحي بي‌بهره و يا كم بهره مي‌باشند، افزايش يافته و در برخي مناطق مانند دشت¬كرمان كه فاقد جريان سطحي دايم و يا قابل توجه مي‌باشد، آب¬زيرزميني تنها منبع تامين نيازهاي آبي محسوب مي‌گردد. نگاهي به روند بهره‌برداري از آب¬هاي زيرزميني در منطقه كرمان نشان مي‌دهد كه حجم تخليه و مصرف از آب¬زيرزميني در طول زمان به¬طور مستمر افزايش داشته و اين امر منجر به كاهش حجم ذخاير آب¬زيرزميني گرديده است، به¬طوري‌كه نياز به اعمال مديريت بهينه بهره‌برداري از منابع آب بيش از هر زمان ديگري احساس مي‌گردد. با توجه به اين كه رفع آلودگي از اين منابع امري هزينه‌بر و زمان‌بر است، تهيه نقشه¬هاي آسيب¬پذيري كه مناطق را از نظر استعداد آلودگي تفكيك نمايد، براي استفاده مديران و متوليان استان ضروري مي¬باشد. روش DRASTIC، GODS وSI بزاي ارزيابي آسيب¬پذيري آبخوان دشت¬كرمان-باغين مورد استفاده قرار گرفت. روش DRASTIC از پركاربرد‌ترين و انعطاف پذيرترين روش¬هاي ارزيابي آسيب¬پذيري مي¬باشد كه در همه كشور هاي دنيا مورد استفاده قرار مي¬گيرد. اين روش از هفت پارامتر شامل عمق آب، تغذيه، محيط آبخوان، بافت خاك، توپوگرافي، محيط غير اشباع و هدايت هيدروليكي تشكيل شده است. براي بررسي اهميت پارامتر¬ها از تحليل حساسيت حذف نقشه استفاده شد. نتايج روش DRASTIC نشان داد آبخوان منطقه مورد مطالعه به سه بخش آسيب¬پذيري خيلي¬كم، كم و متوسط تقسيم مي¬شود. نتايج مدل GODSبا تعداد پارامتر كم¬تر منطقه مورد مطالعه را به دو بخش كم و متوسط تقسيم بندي مي¬شود .نتايج مدل SI با پنج پارامتر و اثر دادن كاربري¬اراضي در تعيين آسيب¬پذيري و وزن¬دهي متفاوت نسبت به مدل DRASTIC منطقه را به دو بخش آسيب¬پذيري كم و متوسط تقسيم بندي مي¬كند. همچنين براي مدل DRASTIC آناليز حساسيت حذف¬لايه اطلاعاتي منطقه غير¬اشباع را موثرترين پارامتر در تهيه آسيب¬پذيري منطقه نشان مي¬دهد. همبستگي بين داده¬هاي ميداني نيترات و مدل DRASTIC همبستگي بهتري نسبت به دو مدل ديگر نشان داد و مشخص شد مدل DRASTIC پهنه بندي بهتري از منطقه ارائه مي¬دهد.
چكيده انگليسي :
Groundwater is one of the most important and valuable sources of fresh water in the world and also in Iran. Due to the fact that groundwater is less likely to be polluted than other sources of fresh water, they are of particular importance. In the desert province of Kerman, groundwater supplies the major part of the drinking water, agriculture and industry. The geographical location of the study area of Kerman, due to its proximity to the Lut desert and having a dry climate, has caused the problem of water shortage to appear as the most important issue. In the last few decades, with the ever-increasing growth of population and the growth of industry, which has led to an increasing need for water resources, this challenge has increased, especially in areas that have little or no use of surface water, and in some areas such as Kerman Plain, which does not have permanent or significant surface flow, groundwater is considered the only source of water supply. A look at the process of using groundwater in Kerman region shows that the volume of groundwater withdrawal and consumption has continuously increased over time and this has led to a decrease in the volume of groundwater reserves, so that there is a need to apply optimal management of water resources. Due to the fact that removing pollution from these sources is costly and time-consuming, it is necessary to prepare vulnerability maps that separate the areas in terms of potential for pollution for the use of managers and trustees of the province. In the present research, DRASTIC, GODS and SI models were used to assess the vulnerability of Kerman-Baghin plain aquifer. The DRASTIC model is one of the most widely used and flexible vulnerability assessment methods used in all countries of the world. This method consists of seven parameters including water depth, nutrition, aquifer environment, soil texture, topography, unsaturated environment and hydraulic conductivity. To check the importance of parameters, sensitivity analysis of layer removal was used. The results of the DRASTIC method showed that the aquifer of the studied area is divided into three parts of very low, low and medium vulnerability. The results of the GODS model with a smaller number of parameters divide the studied area into two parts, low and medium. The results of the SI model with five parameters and the effect of land use in determining the vulnerability and impact are different than the DRASTIC model and divides the region into two parts of low and medium vulnerability. Also, for the DRASTIC model, the sensitivity analysis shows the removal of the parameter map of the unsaturated zone as the most effective parameter in preparing the vulnerability of the zone. The relationship between nitrate and DRASTIC, GODS and SI models, the correlation between nitrate pollution data and DRASTIC model showed a better correlation than the other two models, and it was found that DRASTIC model provides better zoning of the region.
