توصيفگر ها :
كتيرا , كنسانتره پروتئين آب پنير , موم زنبورعسل , گليسرولمونواستئارات , كرايوژل , اولئوژل , رئولوژي
چكيده فارسي :
آگاهي مصرفكنندگان درباره اهميت رژيم غذايي بر سلامتي انسان همواره در حال افزايش بوده است. ليپيدها يكي از اجزاي غذايي ضروري رژيم غذايي انسان و محصولات غذايي و منبع مناسبي از انرژي و حلال برخي مواد مغذي مهم مانند ويتامينهاي محلول در چربي و تركيبات زيست فعال هستند. به دليل زياد بودن ميزان اسيدهاي چرب اشباع يا ترانس در ليپيدهاي جامد و اثرات نامطلوب آن بر سلامتي، روش جديدي با عنوان توليد اولئوژل به منظور ايجاد ساختار در روغنهاي مايع، كه امكان استفاده از آن به عنوان جايگزين چربي جامد بدون تغيير در ماهيت شيميايي روغن را فراهم ميكند؛ مورد توجه قرار گرفته است. در اين حالت روغن مايع درون شبكه سه بعدي بيوپليمري به دام انداخته شده و خصوصيات شبه جامد را از خود نشان ميدهد. هدف از اين مطالعه بررسي امكان توليد اولئوژل به روش كف با استفاده از زيستپليمرهاي كتيرا و پروتئين آب پنير و اثر افزودن موم زنبورعسل و گليسرولمونواستئارات بر خصوصيات فيزيكوشيميايي آن است. پژوهش حاضر در دو بخش انجام گرديد؛ در بخش اول ابتدا محلولهايي با غلظتهاي مختلف صمغ كتيرا (0، 25/0 و5/0 درصد) و كنسانتره پروتئين آب پنير (1، 2و4 درصد) تهيه و خصوصيات فيزيكي آنها مورد بررسي قرار گرفت. در ادامه با خشك كن انجمادي ساختار متخلخل كرايوژل شكل گرفت و خصوصيات فيزيكي كرايوژلها نيز در غلظتهاي مختلف اين دو زيستپليمر ارزيابي شد. نتايج نشان داد كه وجود كتيرا به عنوان يك عامل قوامدهنده ويسكوزيته محلول را به صورت معناداري افزايش داد و سبب افزايش پايداري كف گرديد درحاليكه بر افزايش حجم كف توليدي اثري نداشت و افزايش حجم كف، ناشي از وجود كنسانتره پروتئين آب پنير بود. همچنين يافتهها نشان داد كه افزايش غلظت زيستپليمرها و ميزان ماده خشك دانسيته شبكه كرايوژل را افزايش و درصد جذب رطوبت را كاهش داد. بررسي ظرفيت جذب روغن كرايوژلها نشان داد كه وجود كتيرا و دانسيته شبكه ميتواند بر جذب روغن نمونهها موثر باشد، به طوريكه نمونههاي حاوي 5/0 درصد كتيرا و 2 درصد پروتئين آب پنير بيشترين ميزان جذب روغن را نشان داد. در بخش دوم نمونه حاوي 5/0 درصد صمغ كتيرا و 1 درصد كنسانتره پروتئين آب پنير همراه 1 درصد موم زنبورعسل و 2 درصد مونوگليسريد به عنوان بهترين اولئوژل انتخاب شد و براي انجام آزمونهاي تكميلي ريزساختار، رنگ سنجي، طيف سنجي مادون قرمز، پراش اشعه X، رئولوژي، درصد به دام انداختن روغن، سفتي، گرماسنجي روبشي افتراقي در دماهاي مختلف مورد بررسي قرار گرفت. نتايج حاصل از بررسي ريزساختار، طيف سنجي و پراش اشعه X نشان داد كه پيوندهاي هيدروژني و واندروالسي در تشكيل شبكه نيمه بلورين اولئوژل موثر است. همچنين اولئوژل مورد نظر قدرت احياي ساختار و حفظ قدرت ژل مناسب را از خود نشان داد و شبكه اولئوژل در طي انبارماني 35 روزه توانست سرعت اكسيداسيون روغن خوراكي را كاهش دهد. بنابر نتايج به دست آمده، اولئوژل كتيرا و پروتئين آب پنير به همراه موم زنبورعسل و گليسرولمونواستئارات به روش كف آبي ميتواند به عنوان جايگزيني مناسب براي چربي جامد در فراوردههاي غذايي مورد استفاده قرار گيرد.
چكيده انگليسي :
Consumer awareness about the importance of diet on human health has always been increasing. Lipids are one of the essential food components of human diet and food products and a suitable source of energy and solvent for some important nutrients such as fat-soluble vitamins and bioactive compounds. Due to the high amount of saturated or trans fatty acids in solid lipids and its adverse effects on health, a new method called oleogel production to create a structure in liquid oils, which can be used as a substitute for solid fat without changing the chemical nature of the oil provides; Is taken into consideration. In this case, the liquid oil is trapped in the three-dimensional network of biopolymer and shows quasi-solid properties. The purpose of this study is to investigate the possibility of producing oleogel by foaming method using tragacanth and whey protein biopolymers and the effect of adding beeswax and glycerolmonostearate on its physicochemical properties. The present research was carried out in two parts; In the first part, solutions with different concentrations of tragacanth gum (0, 0.25 and 0.5%) and whey protein concentrate (1, 2 and 4%) were prepared and their physical properties were investigated. Next, the porous structure of the cryogel was formed by freeze drying and the physical properties of the cryogels were also evaluated in different concentrations of these two biopolymers. The results showed that the presence of tragacanth as a thickening agent significantly increased the viscosity of the solution and increased the stability of the foam, while it had no effect on the increase in the volume of the produced foam, and the increase in the volume of the foam was caused by the presence of whey protein concentrate. Also, the findings showed that increasing the concentration of biopolymers and the amount of dry matter increased the density of the cryogel network and decreased the percentage of moisture absorption. Investigating the oil absorption capacity of cryogels showed that the presence of tragacanth and the network density can be effective on the oil absorption of the samples, so that the samples containing 0.5% tragacanth and 2% whey protein showed the highest amount of oil absorption. In the second part, the sample containing 0.5% of tragacanth gum and 1% of whey protein concentrate with 1% of beeswax and 2% monoglyceride was selected as the best oleogel and for performing additional tests of microstructure, colorimetry, infrared spectroscopy, X-ray diffraction, rheology, percentage of oil entrapment, hardness , differential scanning calorimetry was investigated at different temperatures was investigated. The results of microstructure analysis, spectroscopy and X-ray diffraction showed that hydrogen and van der Waals bonds are effective in forming the semi-crystalline oleogel network. Also, the desired oleogel showed the ability to restore the structure and maintain the appropriate gel strength, and the oleogel network was able to reduce the oxidation rate of edible oil during 35 days of storage. Based on the obtained results, tragacanth oleogel and whey protein together with beeswax and glycerolmonostearate can be used as a suitable substitute for solid fat in food products.