شماره مدرك :
18638
شماره راهنما :
16192
پديد آورنده :
جمالي گندماني،نفيسه
عنوان :

مطالعه ژنتيكي و ارزيابي تحمل به خشكي در لاين‌هاي نسل F5 حاصل تلاقي‌هاي گندم دوروم و ايمر به‌منظور شناسايي لاين‌هاي برتر

مقطع تحصيلي :
كارشناسي ارشد
گرايش تحصيلي :
ژنتيك و به نژادي
محل تحصيل :
اصفهان : دانشگاه صنعتي اصفهان
سال دفاع :
1402
صفحه شمار :
ده ، 89 ص ، جدول ، نمودار
واژه نامه :
گندم ايمر، تحمل به خشكي، توانايي تركيب‌ پذيري، تجزيه ژنتيكي
توصيفگر ها :
گندم ايمر , تحمل به خشكي , توانايي تركيب‌ پذيري , تجزيه ژنتيكي
تاريخ ورود اطلاعات :
1402/04/20
كتابنامه :
كتابنامه
رشته تحصيلي :
كشاورزي
دانشكده :
مهندسي برق و كامپيوتر
تاريخ ويرايش اطلاعات :
1402/04/20
كد ايرانداك :
2940170
چكيده فارسي :
چكيده: گندم ايمر (Triticum turgidum subsp. dicoccum) به عنوان اجداد اوليه گندم نان و دوروم، يكي از منابع ژني مهم براي اصلاح گندم‌هاي دوروم مي¬باشد و مي¬تواند از اميدواركننده¬ترين منابع ژنتيكي براي بهبود تحمل به خشكي، شوري و افزايش كيفيت دانه گندم دوروم باشد. اين پژوهش به منظور مطالعه ژنتيكي و ارزيابي تحمل به خشكي در لاين‌هاي نسل F5 حاصل از تلاقي داي‌آلل گندم‌هاي دوروم و ايمر، در مزرعه آموزشي پژوهشي اصفهان واقع در نجف آباد (لورك) در سال زراعي 1400-1401 انجام پذيرفت. در اين مطالعه 66 لاين حاصل ازنسل F4 به همراه 12 والد (هشت رقم گندم دوروم با چهار ژرم پلاسم محلي گندم ايمر ) در دو محيط رطوبتي معمول (50 درصد تخليه¬ي رطوبتي خاك) و تنش خشكي (90 درصد تخليه¬ي رطوبتي خاك) در قالب طرح لاتيس ساده با دو تكرار مورد ارزيابي قرارگرفتند. نتايج تجزيه واريانس مركب نشان داد كه تفاوت معني¬داري در بين تمامي ژنوتيپ¬ها (والدين و نتاج حاصل ازآن‌ها) براي تمامي صفات مورد ارزيابي مشاهده شد و براي بسياري از صفات مهم عملكردي، تفاوت معني¬داري در سطح احتمال يك درصد بود كه نشان دهنده¬ي تنوع ژنتيكي قابل توجهي بين والدين و نتاج حاصل از آن‌ها است. اثر محيط و اثر متقابل ژنوتيپ × محيط براي اكثر صفات معني¬دار شد كه نشان دهنده تنوع ژنتيكي خوب ايجاد شده ناشي از تلاقي بين اين دو زيرگونه است كه با انتقال ژن¬هاي سازگاري از گندم ايمر به گندم دوروم باعث افزايش مقاومت در شرايط نامساعد محيطي و بهبود صفات اصلاحي شده است. در مقايسه ميانگين¬ها مشاهده شد كه تنش خشكي موجب كاهش اكثر صفات به جز روز تا بوتينگ، روز تا خوشه‌دهي، روز تا گل‌دهي، سختي دانه و پرولين در هر دو محيط رطوبتي شد. همچنين نشان داد كه لاين¬هاي حاصل از تلاقي دوروم × ايمر براي صفات طول پدانكل، طول سنبله، ارتفاع بوته، عملكرد بيولوژيك، عملكرد دانه، شاخص برداشت، وزن هزار دانه، وزن حجمي، حجم رسوب شاخص زلني، پروتئين دانه، سختي دانه و ميزان جذب آب آرد در هر دو محيط رطوبتي تنوع بالايي داشتند. دراين پژوهش در شرايط تنش و عدم تنش خشكي، بيشترين ضرايب همبستگي با عملكرد دانه پس از شاخص برداشت، مربوط به صفت روز تا سنبله¬دهي در شرايط تنش (73/0-) و صفت وزن حجمي در شرايط عدم تنش خشكي (71/0) بود. در هر دو شرايط رطوبتي همبستگي مثبت و معني¬داري بين عملكرد دانه با صفات وزن هزار دانه، عملكرد بيولوژيك، شاخص برداشت و وزن حجمي وجود داشت. در تجزيه به مؤلفه¬هاي اصلي دو عامل اصلي 88/62 و 91/56 درصد از كل تنوع را به ترتيب در شرايط عدم تنش خشكي و تنش خشكي توجيه كردند. بنابراين كليه فاميل¬هاي نسل F5 به سه گروه تلاقي والدين دوروم و دوروم × دوروم، دوروم × ايمر و ايمر × ايمر و والدين ايمر گروه¬بندي شدند. نتايج همبستگي ميان شاخص‌هاي مقاومت به خشكي و عملكرد در شرايط تنش و عدم تنش خشكي نشان داد كه شاخص‌هاي STI، MP و GMP براي انتخاب ژنوتيپ‌هاي با عملكرد بالا در هر دو شرايط تنش و عدم تنش خشكي مناسب مي¬باشند. با توجه به نمودارهاي ترسيم شده براي شاخص‌هاي تحمل به خشكي ( STI، MP و GMP) در مقابل عملكرد در شرايط تنش و عدم تنش خشكي، ژنوتيپ‌هاي شماره 17، 19، 26، 37 و 45 از گروه تلاقي-هاي دوروم × دوروم و ژنوتيپ‌هاي شماره 23، 32 و 22 از گروه تلاقي¬هاي دوروم × ايمر بودند كه به عنوان ژنوتيپ‌هاي با عملكرد بالا در هر دو شرايط تنش و عدم تنش خشكي شناخته شدند. بنابراين اين ژنوتيپ¬ها نسبت به تنش خشكي نيز، متحمل¬تر بودند و به‌عنوان ژنوتيپ‌هاي متحمل به خشكي شناسايي شدند. نتايج اين تحقيق نشان داد نسل¬هاي ايجاد شده از تلاقي زير گونه¬هاي گندم تتراپلوئيد منابع با ارزشي از تنوع صفات زراعي و كيفي مي¬باشند و زمينه را براي اصلاح¬گران جهت اصلاح و توليد ارقام گندم تحمل به خشكي فراهم مي¬آورند.
چكيده انگليسي :
Abstract Emmer wheat (Triticum turgidum subsp. dicoccum), as the early ancestors of bread wheat and durum wheat, is one of the essential genetic resources for durum wheat breeding. It can be used as one of the most promising genetic sources for improving drought and salinity tolerance and increasing durum wheat grain quality. This research was carried out to study genetics and eva‎luate drought tolerance in F5 generation lines produced from the crossing of eight durum and four emmer wheat in a diallel fashion. The 66 F5 lines (direct crosses) with the 12 parental lines were eva‎luated under two irrigation regimes of non-stress (50% soil moisture depletion) and water-stress (90% soil moisture depletion) environments in the form of a simple lattice design with two repetitions. The results of the combined analysis of variance showed a significant difference (P<0/01) among all the genotypes (parents and their offspring) for all the eva‎luated traits and for many important yield and yield component traits indicating significant genetic diversity between parents and their offspring. The effect of the water environment and the genotype × environment interaction was significant for most traits, suggesting a high genetic diversity created by crossing the two wheat subspecies. The transfer of adaptation genes from emmer wheat to durum wheat caused increased resistance and improved breeding traits under adverse environmental conditions. By comparing averages of traits, it was observed that water stress decreased most of the traits except days to booting, days to spike emergence, days to flowering, grain hardness, and proline content in both moisture environments. It was also observed that the lines obtained from crossing durum × emmer had a high variation for the traits of peduncle length, spike length, plant height, biological yield, grain yield, harvest index, 1000 grain weight, test weight, Zeleny index, grain protein, grain hardness and water absorption of flour in both moisture environments. This research observed the highest correlation coefficients between grain yield with harvest index and days to spike at water stress conditions (-0.73) and test weight at normal irrigation conditions (71. 0). In both moisture conditions, there was a positive and significant correlation between grain yield with 1000 grain weight, biological yield, harvest index, and test weight. Principal components analysis revealed two main factors, displaying 88.62 and 56.91 percent of the total variation at normal and water stress conditions. Also, all F5 families were segregated into five distinctive groups, including durum parents, durum × durum crosses, durum × emmer crosses, emmer × emmer crosses, and emmer parents. Correlation results between drought resistance indices with grain yield under normal irrigation and water stress conditions showed that STI, MP, and GMP indices are suitable for selecting genotypes with high grain yield at both moisture conditions. According to the graphs drawn for drought tolerance indices (STI, MP, and GMP) versus grain yield under both moisture conditions, genotypes 17, 19, 26, 37, and 45 from the group of durum × durum crosses and genotypes 23, 32, and 22 from the group of durum × emmer crosses, were recognized as high- grain yielding genotypes in both moisture conditions. Therefore, they were assumed to be more tolerant to water stress and identified as drought-tolerant genotypes. The results of this research presented that the generations created from the crossing of tetraploid wheat subspecies are valuable sources of diversity of important agricultural and qualitative traits and provide a way for breeders to improve and produce drought-tolerant
استاد راهنما :
اقافخر ميرلوحي فلاورجاني
استاد مشاور :
قدرت اله سعيدي
استاد داور :
محمدرضا سبزعليان دستجردي , مهديه غلامي
لينک به اين مدرک :

بازگشت