توصيفگر ها :
ژلهاي امولسيوني , ايزوله پروتئين سويا , صمغ بهدانه , مايونز بدون زرده تخممرغ
چكيده فارسي :
مايونز، محصول امولسيوني نيمهجامد پرچرب است كه بخش عمده (%80-70) فرمولاسيون آن را روغنهاي گياهي تشكيل ميدهد. نظر به افزايش روزافزون آگاهي مصرفكنندگان نسبت به تأثيرات نامطلوب چربيها بر سلامت انسان، در سالهاي اخير توسعه فرمولاسيونهاي غذايي كمچرب يا بدون چريي با روند فزايندهاي روبرو بوده است. در همين راستا، هدف پژوهش كنوني توليد ژلهاي امولسيوني برپايه هيدروكلوئيدهاي گياهي، بهعنوان راهكاري نوين در توليد فرآوردههاي شبهمايونز كمچرب مي¬باشد. ژل امولسيوني (امولژل) شامل شبكهاي متراكم در فاز پيوسته بوده كه دربرگيرندهي قطرات روغن (فاز پراكنده) است. در اين پژوهش از تركيب ايزوله پروتئين سويا و صمغ بهدانه براي توليد ژلهاي امولسيوني استفاده شد و در ادامه كاربرد آن در تهيه شبهمايونزي گياهي (بدون زرده تخممرغ) با چربي كاهشيافته ارزيابي گرديد. ويژگيهاي ژلهاي امولسيوني برپايه صمغ بهدانه-ايزوله پروتئين سويا با استفاده از آزمونهاي گوناگون مانند آناليز ظاهري، بررسي ميكروسكوپي، ويسكوزيته ظاهري، رنگ، بافت، رئولوژي، پايداري، توانايي انباشتگي و حسي بررسي شد. در بررسي ميكروسكوپي و ظاهري نمونههاي ژل امولسيوني مشخص شد كه در صورت نبود صمغ در فرمولاسيون، ايزوله پروتئين سويا بهتنهايي توانايي چنداني در توليد ژلهاي امولسيوني با ساختار مطلوب نداشت. همچنين، در نمونه با pH برابر 5/4 كه در محدوده نقطهي ايزوالكتريك پروتئين قرار داشت، ميكروساختار ژل بهطور كامل متلاشي شد. يافتهها نشان دادند كه افزودن سطوح گوناگون صمغ بهدانه در همه pHها موجب ريزترشدن و پراكندگي يكنواخت قطرات امولسيون گرديد، بهگونهاي كه در pHهاي 3، 4/5 و 6، افزايش سطح صمغ از 0 به % 0/9 بهترتيب سبب كاهش اندازهي ذرات از 2/65 ± 8/84 به 1/64 ± 6/31، از 2/93 ± 58/97 به 1/97 ± 8/11 و از 1/7 ± 45/59 به 3/22 ± 9/81 ميكرومتر شد. بررسي توانايي انباشتگي بهعنوان يكي از ويژگيهاي رئولوژيكي مهم در ارزيابي پايداري فيزيكي نمونهها طي زمان نشان داد كه افزايش غلظت صمغ ميتواند بهطور شايانتوجهي به نگهداري ساختار لايههاي ژل امولسيوني انباشتهشده كمك كند. در بررسي نتايج ويسكوزيته ظاهري نمونهها مشخص شد كه همه ژلهاي امولسيوني توليدشده رفتار رقيقشونده با برش داشته و افزايش غلظت صمغ در همه pHها، ويسكوزيته ظاهري نمونهها را بهطور معنيداري افزايش داد (0/05 > p). يافتههاي آناليز رنگسنجي ژلهاي امولسيوني نشان دادند كه بهطوركلي كاهش pH و افزودن صمغ سبب تيرهترشدن نسبي نمونهها شد. همچنين، در همه امولژلها (صرفنظر از pH)، افزايش ميزان صمغ باعث افزايش ميزان سفتي (Fmax)، قوام (Etot)، مدول ذخيره (′G)، مدول افت (″G) و پايداري ژلهاي امولسيوني شد. شايان ذكر است كه ″G′> G نشاندهنده رفتار شبهالاستيك نمونهها بود. هرچند، در نمونههاي بدون صمغ بهويژه در نمونهي بدون صمغ داراي pH 4/5، افزايش ميزان فركانس سبب تغيير فاز ژل امولسيوني به مايع شد. دراينحالت نيز اضافهشدن غلظتهاي گوناگون صمغ به سيستم موجب افزايش ثبات ژل امولسيوني و عدم وقوع تغيير فاز نمونهها گرديد. يافتههاي بهدستآمده از آزمون تعيين زاويهي افت نمونهها نشان دادند كه در نبود صمغ، افزايش فركانس در سيستم باعث كاهش چشمگير پايداري ساختار شبهژل نمونه گرديد. دراينحالت نيز كمترين ميزان تغييرات در زاويهي افت در نمونههاي حاوي بالاترين ميزان صمغ ديده شد. يافتههاي آزمونهاي بالا، نشان دادند كه نمونههاي حاوي %0/6 صمغ و داراي pHهاي 3 و 4/5 بيشترين همانندي را به سس مايونز پرچرب داشتند. در ادامه مطلوبيت حسي اين دو نمونه نيز در مقايسه با نمونهي سس مايونز با چربي كامل بررسي شد و نتايج نشانگر مطلوبيت قابل قبول نمونه داراي pH 4/5 و سطح صمغ %0/6 بود.
چكيده انگليسي :
Mayonnaises are semi-solid full-fat emulsion systems, comprised of plant-based oils as the main component (70-80%). Recently, with the ever-growing increase of the consumers’ awareness regarding the adverse effects of fat on human health, the development of low-fat or fat-free formulations has faced with a growing trend. In this line, the current study aims to produce emulsion gels based on plant-based hydrocolloids as a novel strategy in the development of low-fat mayonnaise-like products. These emulgels contain a dense network in the continuous phase, which includes oil droplets (dispersed phase). In the present study, the combination of soy protein isolate (SPI) and quince seed gum (QSG) was used to produce emulsion gels, and its application in preparation of plant-based mayonnaise (egg yolk-free) with reduced fat was evaluated. The structure of emulsion gels based on SPI-QSG was evaluated using various assessments such as appearance analysis, microscopic examination, apparent viscosity, color analysis, back extrusion assay, rheological investigations, stability analysis, and sensory evaluation. For the microscopic and appearance analysis of the emulsion gels, it was found that in the absence of gum in the formulation, SPI was not capable to produce emulsion gels of the desired structure. Moreover, the microstructure of the gel was completely disintegrated for the sample with pH 4.5, which was in the range of the isoelectric point of the protein. The results showed that the addition of different levels of QSG at all pH ranges could make the emulsion droplets finer and uniformly dispersed. The incorporation of the QSG at pHs 3, 4.5, and 6 led to the reduction of particle size from 8.84 ± 2.65 to 6.31 ± 1.64, 58.97 ± 2.93 to 8.11 ± 1.97, and 45.59 ± 1.7 to 9.81 ± 3.22 μm, respectively. The stackability investigations showed that increase in the QSG concentration significantly preserve the layer structures of the the stacked emulgels. The apparent viscosity investigations showed that all the produced emulgels had a shear thinning behavior, and increasing the gum concentration for all pH levels significantly increased the apparent viscosity of the samples (p < 0.05). The colorimetric analysis of the emulsion gels also displayed that the pH reduction and the gum addition caused a relative darkening of the samples. Also, it was found that for all emulgels (regardless of the pH value), increasing the amount of gum concentration from 0 to 0.9% increased the stiffness (Fmax), texture consistency (Etot), storage modulus (G′), loss modulus (G″), and stability of the emulsion gels. It is worth mentioning that G′ > G″ indicated the elastic-likd behavior of the samples. However, in non-QSG containing samples, especially the sample with pH 4.5, the increase of the frequency induced the phase transion of the emulgels. In this conditions, the adition of different gum concentrations led to the enhancement of the emulgel stability and no phase transition of the samples. The loss angle determination indicated that in absence of the gum, the increase of the system frequency resulted isn considerable reduction of stability of the semi-gel structre. The least variations in loss angle was observed for the sample with the highest gum concentration. The samples containing 0.6% gum with pH 3 and 4.5 had the highest similarity to the full-fat mayonnaise sample.