توصيفگر ها :
دستگاه تونل باد , سنگريزه سطحي , فرسايش بادي , پوشش گياهي , خصوصيات فيزيكو شيميايي خاك
چكيده فارسي :
باد يكي از عوامل مهم فرايند فرسايش خاك در مناطق خشك و نيمه خشك محسوب مي گردد. به دليل پوشش گياهي ضعيف و خاك آسيب پذير در اين نواحي، ذرات قابل انتقال خاك توسط باد حمل شده و منجر به ايجاد فرسايش بادي مي شود. پوشش سنگريزه موجود در سطح خاك هاي لخت و فاقد پوشش گياهي بر شدت فرسايش بادي تاثير مي گذارد . اين تحقيق به منظور بررسي تاثير پوشش سنگريزه اي بر شدت فرسايش بادي بوسيله دستگاه تونل باد انجام شد. به اين منظور 9 سطح ژئومرلوژي شامل؛ مخروط افكنه جوان، مخروط افكنه نسبتا متكامل، مخروط افكنه تكامل يافته، معدن گچ، دشت دامنه، معدن شن و ماسه، زمين كشاورزي، پلايا، دشت آبرفتي انتخاب و از هر سطح 3 نمونه خاك سطحي از عمق 0 تا 7 سانتيمتري برداشت گرديد. نمونه ها در تونل باد تحت تاثير باد با سرعت هاي حدآستانه و 2 واحد بيشتر از سرعت حدآستانه و يكبار هم 4 واحد بيشتر از سرعت حد آستانه قرار گرفتند و همچنين تيمار سنگريزه در 3 سطح پوشش سنگريزه اي شاهد، 15 و 30 درصد در نظر گرفته شدند و هر يك در سه تكرار انجام گرديدند. آزمايش ها به صورت فاكتوريل و در قالب طرح كاملا تصادفي با سه تيمار خاك، سرعت باد و سنگريزه اجرا گرديد. نتايج نشان دادكه با افزايش سرعت باد، شدت فرسايش افزايش مي يابد و همچنين افزايش درصد پوشش سنگريزه سطحي باعث كاهش ميزان شدت فرسايش بادي خواهد شد. بيشترين ميزان فرسايش در سرعت باد 5 متر بر ثانيه مربوط به خاك شاهد(فاقد سنگريزه) پلايا بود وكمترين ميزان آن در سرعت 7متر برثانيه، دشت آبرفتي مي باشد. ميزان هدررفت خاك از 1/200kg/m2تا 9/200kg/m2به ترتيب براي سطوح دشت آبرفتي و پلايا مي باشد. همچنين خصوصيات فيزيكوشيميايي نمونه هاي خاك مورد اندازه گيري قرار گرفت. نتايج نشان مي دهد كه بالاترين درصد گراول مربوط به مخروط افكنه تكامل يافته با ميزان 75% مي باشد و كمترين آن به پلايا با ميزان 3% مربوط مي باشد. يافته هاي اين تحقيق اهميت در نظر گرفتن نقش پوشش سنگريزه در كنترل شدت فرسايش بادي را نشان مي دهد.
چكيده انگليسي :
Wind is one of the important factors of soil erosion process in arid and semi-arid regions. Due to weak vegetation cover and vulnerable soil in these areas, transportable soil particles are carried by the wind and lead to wind erosion. The gravel cover on the surface of bare soils without vegetation affects the intensity of wind erosion. This research was conducted in order to investigate the effect of gravel cover on the intensity of wind erosion by means of a wind tunnel device. For this purpose, 9 levels of geomerology include; New alluvial cone, fairly mature alluvial cone, Evolved alluvial cone, Gypsum mine, Domain plain, Sand mine, Agricultural land, Playa, An alluvial plain was selected and 3 topsoil samples were taken from each surface from a depth of 0 to 7 cm. In the wind tunnel, the samples were subjected to the wind with threshold speeds and 2 units more than the threshold speed and once 4 units more than the threshold speed, and gravel treatment was considered at 3 levels of gravel coverage of 15 and 30% and Each was done in three repetitions. The experiments were carried out factorially and in the form of a completely random design with three treatments of soil, wind speed and gravel. The results showed that with increasing wind speed, the intensity of erosion increases, and also increasing the percentage of surface gravel cover will decrease the intensity of wind erosion. The highest amount of erosion in the wind speed of 5 meters per second was related to the Shahid soil without playa gravel, and the lowest amount in the wind speed of 7 meters per second is the alluvial plain. The amount of soil loss ranges from 1.200kg/m2 to 9.200kg/m2 for the alluvial plain and playa surfaces, respectively. Also, the physicochemical properties of the soil samples were measured. The results show that the highest percentage of gravel is related to the evolved alluvial cone with 75% and the lowest is related to playa with 3%. The findings of this research show the importance of considering the role of gravel cover in controlling the intensity of wind erosion.
