توصيفگر ها :
خشكي , گراس , چمانواش بلند , برگشت‌پذيري پس از خشكي
چكيده فارسي :
در اين مطالعه، صفات مرتبط با عملكرد و برگشت‌پذيري در گونه‌هاي گراس فصل خنك و همچنين ژنوتيپ‌هاي گونه چمانواش بلند مورد ارزيابي و مقايسه قرار گرفت. طي پروژه قبلي ابتدا در سال 1398 تا 1400 ژرم پلاسم متنوعي از گراسها در دو محيط رطوبتي (عدم تنش رطوبتي و تنش خشكي) مورد بررسي قرار گرفت. در هر تكرار 232 ژنوتيپ (از 8 گونه‌ي مختلف شامل 214 چمانواش بلند (Festuca arundinacea Schreb)، 1 فسكيوي چمن¬زار (.Festuca pratensis)، 2 فسكيوي گوسفندي (Festuca ovina)، 6 فسكيوي قرمز (.Festuca rubra L)، 3 علف باغ(Dactylis glomerata)، 2 چچم چند ساله (.Lolium perenne L)، 2 چچم ايتاليايي (Lolium multiflorum L.) و 2 هيبريد آنها Lolium×hybridum ) كشت گرديد و در هر سال صفات مورفولوژيك در طي سه چين بهاره،تابستانه و پاييزه اندازه‌گيري شد. در پژوهش حاضر در ادامه سه سال مطالعه قبلي، ويژگيهاي مرتبط با برگشت¬پذيري پس از خشكي در همه گونه‌ها در سال 1401 مورد ارزيابي قرار گرفت. بدين منظور در اوايل مردادماه 1401، پس از برداشت تابستانه، آبياري بطور كامل در هر دو محيط رطوبتي و روي همه ژنوتيپ‌ها قطع گرديد. توقف آبياري به مدت 60 روز تا زماني كه تقريبا تمام برگ¬هاي گونه¬هاي مختلف خشك شد ادامه داشت. سپس همه گونه‌ها متعاقباً به صورت هفتگي تا نقطه ظرفيت مزرعه آبياري شدند تا امكان برگشت¬پذيري طولاني مدت پس از تنش خشكي فراهم شود. پس از تقريباً 80 روز آبياري مجدد و منظم، امتياز برگشت¬پذيري ثبت گرديد و پس از آن صفات برگشت‌پذيري مورفولوژيك مانند عملكرد، ارتفاع و قطر طوقه اندازه‌گيري شد. نتايج نشان داد كه شرايط تنش خشكي سه ساله در اكثر گونه‌هاي گراس منجر به كاهش امتياز برگشت‌پذيري شد. همچنين تنش خشكي طولاني مدت باعث كاهش عملكرد علوفه برگشت‌پذيري پس از خشكي در تمامي گراسها گرديد. در بين گونه‌هاي مورد مطالعه، چمانواش بلند داراي توليد علوفه و تحمل به خشكي بالاتري بود. همچنين گونه Festuca pratensis داراي بيش ترين امتياز برگشت‌پذيري و كمترين عملكرد علوفه بود و كمترين امتياز برگشت‌پذيري مربوط به گونه Dactylis glomerata بود. نتايج نشان داد كه گونه Festuca arundinacea به دليل توليد علوفه بيشتر نسبت به ساير گونه‌ها براي كاربردهاي علوفه‌اي مطلوب‌تر بود. همچنين گونه Festuca pratensis به دليل امتياز برگشت‌پذيري بيشتر و عملكرد علوفه كم براي كاربرد چمني مناسب‌تر است. در آناليز ديگري، صفات برگشت¬پذيري ميان 208 ژنوتيپ چمانواش بلند در دو محيط رطوبتي (نرمال و تنش خشكي شديد) مورد بررسي قرار گرفتند. به طور كلي، تنوع ژنتيكي قابل توجهي بين ژنوتيپ¬هاي چمانواش بلند براي ويژگي¬هاي برگشت¬پذيري پس از خشكي تحت شرايط نرمال و تنش خشكي مشاهده شد كه اين تنوع نشان¬دهنده پتانسيل بالاي ژرم پلاسم مورد مطالعه براي بهبود اين صفات از طريق انتخاب هدفمند در برنامه¬هاي اصلاح نژادي است. نتايج نشان مي‌دهد كه تنش خشكي باعث كاهش عملكرد در بين ژنوتيپ¬هاي چمانواش بلند شد. صفات برگشت¬پذيري تحت تاثير تنش خشكي كاهش قابل توجه‌اي نسبت به شرايط نرمال نشان دادند. نتايج حاصله به ما نشان داد در مناطق گرم و خشكي كه پيش بيني مي‌شود تحت تنش‌هاي خشكي نسبتا طولاني مدت (2 تا 3 ماه) قرار بگيرند، ژنوتيپ‌هاي 8L و 6 به علت حجم علوفه‌ي برگشت‌پذيري بالا مي‌توانند براي خوراك دام مورد استفاده قرار گيرند. مطالعه ديگري روي صفات مورفولوژيك برروي 192 ژنوتيپ چمانواش بلند در طي 3 سال و همچنين صفات فيزيولوژيك در طي 2 سال در دو محيط رطوبتي و بررسي ارتباط آنها با صفات برگشت‌پذيري انجام شد. نتايج اين مطالعه نشان داد كه در تمامي صفات فيزيولوژيك بين ژنوتيپ‌هاي محيط نرمال و تنش اختلاف معني‌دار وجود دارد. همچنين برگشت‌پذيري در اين گونه ارتباطي با صفات فيزيولوژيك نداشت. اين مطالعه نشان داد، عملكرد خشك در هر دو سطح رطوبتي با ارتفاع و قطر طوقه همبستگي نسبتا بالايي دارد، بنابراين انتخاب غير مستقيم بر اساس ارتفاع بوته و قطر طوقه براي بهبود عملكرد مي¬تواند مورد استفاده قرار گيرد. در نهايت در مطالعه‌آخر نمودارهاي عملكرد علوفه خشك 3 ساله، عملكرد خشك برگشت‌پذيري و امتياز برگشت‌پذيري 192 ژنوتيپ چمانواش بلند در مقابل هم ترسيم شدند و مشخص شد ژنوتيپ‌هاي 6،9 و 112 از نظر هر سه صفت عملكرد قابل قبولي دارند و به عنوان ژنوتيپ‌هايي با عملكرد بالا و برگشت‌پذيري مناسب در ميان ديگر ژنوتيپ‌هاي چمانواش بلند براي مطالعات بعدي معرفي شدند.
چكيده انگليسي :
In this study, traits related to yield and post-drought recovery were evaluated and compared in a germplasm of grass genotypes with the emphasis on tall fescue. During the previous project, from 2019 to 2021, various germplasm of grasses were studied in two irrigation environments (normal and drought stress). In each replication, 232 genotypes from 8 different species (including 214 tall fescue (F. arundinacea Schreb), 1 meadow fescue (F. pratensis), 2 sheep fescue (F. ovina), 6 red fescue (F. rubra L), 3 orchardgrass (Dactylis glomerata), 2 perennial ryegrass (Lolium perenne L), 2 Italian ryegrass (Lolium multiflorum L.), and 2 hybrids of (Lolium sp × hybridum sp)) were evaluated based on morphological traits during three seasons: spring, summer and autumn. Following the three years of the previous study, in the present study, the traits related to post-drought recovery in all species were measured during 2022. Then, all the species were irrigated every week up to the field capacity point to provide the possibility of long-term post-drought recovery. After about 80 days of consistent and regular irrigation, and after regrowth, recovery rates were evaluated, and then the morphological traits of post-drought recovery such as yield, plant height, and crown diameter were measured. The results indicated that the three-year drought stress conditions in most grass species led to reduced recovery rate. Also, long-term drought stress caused a decrease in post-drought recovery yield in all grasses. Among the studied species, tall fescue (F. arundinacea) had higher forage production and drought tolerance compared to other species. Also, F. pratensis species had the highest recovery rate and the lowest post-drought recovery yield, and Dactylis glomerata species exhibited the lowest recovery rate. The results revealed that F. arundinacea species due to high forage production was more suitable for forage applications compared to other species. Also, F. pratensis species due to the high recovery rate and low production yield was more suitable for lawn application. Furthermore, in another study involving 208 tall fescue genotypes, traits related to post-drought recovery were measured under two irrigation regimes (normal and severe drought stress). In general, a significant genetic diversity was observed between the genotypes of tall fescue for post-drought recovery traits under normal and drought stress conditions. This diversity indicates the high potential of the studied germplasm to improve these traits through targeted selection in breeding programs. The results indicated that the drought stress decreased yield among tall fescue genotypes. Post-drought recovery traits indicated a significant decrease under drought stress compared to normal condition. Furthermore, our findings revealed that in warm and dry regions that are expected to be subjected to relatively long-term drought stress (2 ons. Also, recovery traits were not correlated with physiological traits. The Results indicated that dry forage yield in both irrigation levels had a relatively high correlation with height and crown diameter, therefore, indirect selection based on plant height and crown diameter can be used to improve forage yield. Finally, in the last study, the biplot of 3-year dry forage yield, post-drought recovery dry yield, and recovery rate of 192 tall fescue genotypes were drawn against each other, and it was found that genotypes 6, 9 and 12 had suitable performance in terms of all three traits. These genotypes were introduced as genotypes with high performance and suitable drought recovery for further studies.
