شماره مدرك :
19037
شماره راهنما :
2128 دكتري
پديد آورنده :
قاسمي، معصومه
عنوان :

تاثير گونه‌هاي قارچ‌ ميكوريزا بر صفات فيزيولوژيك، بيوشيميايي و عملكرد دو رقم كنجد (Sesamum indicum L.) در شرايط تنش آبي

مقطع تحصيلي :
دكتري
گرايش تحصيلي :
توليد و ژنتيك گياهي
محل تحصيل :
اصفهان : دانشگاه صنعتي اصفهان
سال دفاع :
1402
صفحه شمار :
سيزده، 169ص. : مصور، جدول
توصيفگر ها :
كنجد , تنش كم آبي , ميكوريزا , اسيدهاي چرب , تركيبات فنولي
تاريخ ورود اطلاعات :
1402/08/28
كتابنامه :
كتابنامه
رشته تحصيلي :
كشاورزي
دانشكده :
مهندسي كشاورزي
تاريخ ويرايش اطلاعات :
1402/08/28
كد ايرانداك :
2987463
چكيده فارسي :
اين پژوهش در قالب دو آزمايش گلداني و مزرعه‌اي انجام گرفت. در آزمايش گلداني تاثير هشت گونه قارچ ميكوريزا (F. mosseae, R. irregularis, Cl. claroideum, Cl. etunicatum, G. fasciculatum, G. caledonium, G. versiform, G. geosporum) بر دو رقم كنجد (يكتا و ناز تك شاخه) بررسي شد. در اين آزمايش تلقيح با اكثر گونه‌هاي ميكوريزا باعث افزايش غلظت فسفر، پتاسيم، آهن و روي، كربوهيدارت‌هاي محلول، كلروفيل و كاروتنوئيد گرديد، با اين حال، ماده خشك گياه فقط در رقم يكتا تلقيح شده با گونه‌هاي irregularis و mosseae و رقم ناز تك شاخه تلقيح شده باfasciculatum و claroideum بطور معني‌داري افزايش يافت. تلقيح با ديگر گونه‌ها يا تاثير مثبت معني‌داري بر رشد گياهان نداشت و يا موجب كاهش رشد (تلقيح رقم يكتا با versiform و G. geosporum و رقم ناز تك شاخه با etunicatum و geosporum) گرديد. آزمايش مزرعه‌ به ‌منظور بررسي اثر چهار گونه‌ برتر ميكوريزا (mosseae, irregularis, claroideum و (fasciculatum انتخاب شده از آزمايش گلداني بر ارقام يكتا و نازتك شاخه كنجد تحت دو رژيم آبياري شاهد و تنش اجرا گرديد. تنش خشكي در هر دو سال باعث كاهش آغشتگي ميكوريزايي، محتواي نسبي آب برگ، غلظت فسفر و روي، كربوهيدرات‌هاي محلول و كلروفيل، وزن خشك اندام‌هوايي و ريشه، عملكرد دانه و اجزاي آن، شاخص برداشت، غلظت روغن دانه و كارآيي مصرف آب ولي موجب افزايش نشت يوني، غلظت نيتروژن، پتاسيم و آهن، كاروتنوئيد، پرولين، پراكسيد هيدروژن، مالون دي آلدئيد، فعاليت آنزيم‌هاي آسكوربات پراكسيداز، كاتالاز و گاياكول پراكسيداز، فعاليت آنزيم‌هاي اسيد فسفاتاز و آلكالين فسفاتاز خاك، ميزان گلومالين خاك، محتواي فنل و فلاونوئيد گرديد. ميزان كاهش عملكرد دانه در اثر تنش آب در سال اول در گياهان تلقيح نشده و تلقيح شده با گونه fasciculatum در رقم يكتا ولي در گياهان تلقيح شده با گونه‌هاي mosseae، irregularis و claroideum در رقم ناز تك شاخه كمتر بود. در سال دوم، كاهش عملكرد در گياهان تلقيح شده با mosseae و fasciculatum در رقم يكتا و در گياهان تلقيح نشده و تلقيح شده با irregularis و claroideum در رقم ناز تك شاخه كمتر بود. در غالب موارد در اثر تنش آب وزن خشك گياه در رقم ناز تك شاخه كمتر كاهش يافت. تلقيح گياهان با گونه‌هاي مختلف قارچ ميكوريزا موجب بهبود صفات رشدي شد و در غالب موارد و بخصوص در شرايط تنش كم آبي واكنش مثبت رقم ناز تك شاخه بيشتر بود. تنش آب در اكثر موارد باعث افزايش غلظت اسيدهاي چرب اولئيك، پالميتيك و استئاريك و كاهش غلظت اسيد لينولئيك و لينولنيك گرديد. تلقيح با ميكوريزا در اكثر موارد باعث افزايش اسيد اولئيك و لينولئيك گرديد و اين افزايش براي اسيد اولئيك در رقم يكتا و براي اسيد لينولئيك در رقم ناز تك شاخه بارزتر بود. با اين حال، تلقيح در اكثر موارد باعث كاهش اسيد لينولنيك، پالميتيك و استئاريك گرديد. در اين مطالعه شش جزء فنلي (كلروژنيك، الاژيك، گاليك، كافئيك، p-كوماريك و فروليك) و سه جزء فلاونوئيدي (روتين، كوئرستين و آپيژنين) در دانه كنجد شناسايي شد. تنش آب باعث افزايش اسيدهاي كلروژنيك و كافئيك گرديد ولي پاسخ به تنش آب در ساير تركيبات فنلي و فلاونوئيدي به اثر متقابل رقم و تلقيح با ميكوريزا بستگي داشت. در اكثر موارد تلقيح با ميكوريزا باعث كاهش محتواي اسيد كلروژنيك ولي موجب افزايش اسيد گاليك، كافئيك، p-كوماريك و فروليك گرديد. نتايج اين آزمايش نشان داد كه در هر دو سال مورد مطالعه بيشترين عملكرد دانه در شرايط بدون تنش در رقم يكتا تلقيح شده با گونه قارچ irregularis و در شرايط تنش آب در رقم ناز تك شاخه تلقيح شده با گونه قارچ claroideum بدست آمد.
چكيده انگليسي :
This research was conducted in the format of two separate pot and field experiments. The pot experiment eva‎luated the effects of inoculation with different mycorrhizal species (Funneliformis mosseae, Rhizophagus irregularis, Claroideoglomus. claroideum, Cl. etanicatum, Glomus versiform, G. fasciculatum, G. caledonium and G. geosporum) on two sesame cultivars (Yekta and Naz). In this experiment, the inoculation with most mycorrhizal species increased the concentration of P, K, Fe, Zn, soluble carbohydrates, chlorophyll and carotenoids. However, the increase in plant dry matter was only significant in Yekta inoculated by irregularis and mosseae and in Naz inoculated by fasciculatum and clarodium . Inoculation with other mycorrizal species either had no significant effects or even decreased (inoculation of Ykata by versiform and geosporum and inoculation of Naz by etunicatum and geosporum) plant growth. In the field experiment the effects of inoculation with four mycorrhizal species (irregularis, mosseae, claroideum and claroideum) selected from pot experiment were studied on the two sesame cultivars (Yekta and Naz) under two soil moisture levels (well-watered and water stress conditions). In both years, water deficit decreased mycorrizal infection, relative water content, the concentration of P and Zn, soluble carbohydrates and chlorophyll, shoot and root dry weights, grain yield and its components, harvest index, grain oil content and water use efficiency but increased electrolyte leakage, the concentration of N, K and Fe in shoot, the contents of carotenoid, proline, hydrogen peroxide and malondialdehyde, the activities of ascorbate peroxidase, catalase and guaiacol peroxidase enzymes, the activity of soil acid phosphatase and alkaline phosphatase enzymes, soil glomalin content, phenol and flavonoid contents and total antioxidant capacity. In the first year, the extent of decreases in grain yield were less in the none inoculated plants and in the plants inoculated by fasciculatum in Yekta and in the plants inoculated by mosseae, irregularis and Claroideum in Naz but in the second year lower decreases in grain yield were obtained in the plants inoculated by mosseae and fasciculatum in Yekta and in the none inoculated plants and in the plants inoculated by irregularis and Claroideum in Naz. However, in most cases the decreases in plant biomass were less in Naz. Inoculation with mycorrizae increased all plant growth parameters and in most cases specially under water stress the positive response to mycorrhizae in terms of biomass production and grain yield was greater in Naz. Water stress in most cases increased the contents of oleic, palmitic and stearic acid but decreased the contents of linoleic and linolenic acids. Mycorrhizal inoculation in most cases increased the content of oleic and linoleic acids in both cultivars, but this increases were more obvious for oleic acid in Yekta and linoleic acid in Naz. However, in most cases inoculation decreased the contents of linolenic, palmitic and stearic acids. Six phenolic (chlorogenic, ellagic, gallic, caffeic, p-coumaric and ferulic) and three flavonoid (rutin, quercetin and apigenin) components were identified in sesame grains. Water stress increased chlorogenic and caffeic acids but the water stress response of other phenolic and flavonoid compounds depended on the interaction effect of cultivar and mycorrhizae. Mycorrhizal inoculation in most cases decreased chlorogenic acid but increased gallic, caffeic, p-coumaric and ferulic acids. The results of this experiment therefore showed that in both years the highest grain yield under non-stressed condition was obtained in Yekta inoculated with irregularis but under water stress condition it was achieved in Naz cultivar inoculated with claroideum mycorrhizal species.
استاد راهنما :
مرتضي زاهدي
استاد مشاور :
پرويز احسان زاده , مهدي قيصري , بنفشه خليلي
استاد داور :
حسن كريم مجني , عليرضا گوهري , علي اكبر احسان پور
لينک به اين مدرک :

بازگشت