شماره مدرك :
19083
شماره راهنما :
16547
پديد آورنده :
ابراهيمي كهريزسنگي، فاطمه
عنوان :

اثرات تركيبي سطوح دي¬اكسيد كربن اتمسفر و رطوبت خاك بر رشد و فعاليت گره‌زايي چهار رقم نخود (Cicer arietinum L.)

مقطع تحصيلي :
كارشناسي ارشد
گرايش تحصيلي :
فيزيولوژي گياهان زراعي
محل تحصيل :
اصفهان : دانشگاه صنعتي اصفهان
سال دفاع :
1402
صفحه شمار :
هشت، 116ص. : مصور، جدول، نمودار
توصيفگر ها :
تغيير اقليم , غلظت بالاي دي اكسيد كربن , كم آبي , همزيستي مزوريزوبيومي- نخود
تاريخ ورود اطلاعات :
1402/09/19
كتابنامه :
كتابنامه
رشته تحصيلي :
آگروتكنولوژي
دانشكده :
مهندسي كشاورزي
تاريخ ويرايش اطلاعات :
1402/09/20
كد ايرانداك :
2992888
چكيده فارسي :
با افزايش غلظت گازهاي گلخانه¬اي نظير دي¬اكسيد كربن و وقوع تغيير اقليم پيامدهايي نظير كاهش منابع آب در ايران قابل پيش¬بيني است. اين شرايط تاثير بارزي بر توليد و عملكرد محصولات كشاورزي از جمله نخود خواهد داشت. علاوه بر اين به دليل همزيستي گياه نخود با باكتري مزوريزوبيوم اختصاصي احتمالا اين همزيستي نيز تحت تاثير شرايط تغيير اقليم قرار خواهد گرفت. بنابراين پژوهش حاضر با هدف بررسي تاثير غلظت گاز دي¬اكسيد كربن محيط (50±400 و 50±700 ميكرومول در مول)، تنش كم آبي (آبياري بر اساس 45 و 75 درصد از حداكثر تخليه مجاز رطوبت قابل استفاده خاك) و تلقيح باكتري (تلقيح و عدم تلقيح با باكتري Mesorhizobium ciceri) بر رشد و برخي ويژگي¬هاي مورفو- فيزيولوژيك چهار رقم نخود (آراز، ثمين، جم و كرج 31-60-12) انجام شد. آزمايش به صورت فاكتوريل در قالب طرح بلوك¬هاي كامل تصادفي در اتاقك¬هاي رشد رو باز در سه تكرار در بهار سال 1401 به اجرا درآمد. نتايج نشان داد غلظت بالاي دي¬اكسيد كربن، اثرات تنش كمبود آب بر طول ساقه، رطوبت نسبي برگ، افزايش غلظت پرولين و افزايش فعاليت آنزيم كاتالاز را تعديل كرد. تلقيح مزوريزوبيوم نيز با افزايش فعاليت آنزيم¬هاي آنتي-اكسيداني و تعداد گره ريشه اثرات تنش كمبود آب را تعديل نمود. در اين شرايط كاهش سطح برگ گياه و وزن خشك اندام هوايي در اثر تنش كمتر و كارايي مصرف آب آبياري بيشتر بود. با اين وجود، تلقيح مزوريزوبيوم در شرايط غلظت بالاي دي¬اكسيد كربن، وزن خشك ريشه را كاهش داد. در غلظت بالاي دي¬اكسيد كربن نسبت به غلظت معمول، رقم كرج بيشترين سطح برگ، وزن خشك اندام هوايي، كارايي مصرف آب آبياري و شاخص تحمل به تنش و كمترين كاهش تعداد گره¬ي ريشه را نشان داد. در تنش كم آبي نيز در رقم كرج محتواي كلروفيلa، كلروفيلb، تعداد گره و كارايي مصرف آب آبياري بيشترين افزايش را نسبت به رژيم رطوبتي شاهد در مقايسه با ديگر ارقام داشت. در گياهان تلقيح شده با مزوريزوبيوم، بيشترين محتواي كلروفيلa و محتواي نسبي آب برگ، به ارقام آراز و كرج، بيشترين طول ساقه به ارقام ثمين، جم و كرج، بيشترين تعداد گره در ريشه به ارقام ثمين و كرج و بيشترين وزن خشك ريشه به رقم كرج تعلق داشت. به طور كلي در شرايط غلظت بالاي دي¬اكسيد كربن، تنش كم¬آبي و تلقيح مزوريزوبيوم، رقم كرج برتري نسبي داشت. بر اساس نتايج همبستگي¬ها و آناليز خوشه¬اي¬، در رژيم رطوبتي شاهد، ارقام ثمين و كرج، به ترتيب در سطح معمول و غني دي¬اكسيد كربن بيشترين همبستگي مثبت با صفات مرتبط با وزن خشك را داشتند. در شرايط تنش كمبود آب نيز، در رقم جم در سطح غني و در رقم كرج هر دو سطح دي اكسيد كربن، همبستگي بالايي بين صفات مرتبط با وزن خشك مشاهده شد. بنابراين پيشنهاد مي¬شود ارقام جم و كرج در مطالعات تكميلي مورد توجه قرار گيرند.
چكيده انگليسي :
As greenhouse gases, like carbon dioxide, continue to increase and climate change reveals, it is becoming more evident that there will be consequences, such as reduced water resources in Iran. These conditions will have a significant impact on agricultural production, including the growth of crops like chickpeas. Furthermore, the symbiotic relationship between chickpea plants and Mesorhizobium bacteria is likely to be affected by these changing climate conditions. Therefore, the main objective of this study is to examine the effects of atmospheric carbon dioxide concentration (at levels of 400±50 and 700±50 µmol mol-1), water deficit stress (implemented through irrigation based on 45% and 75% of the maximum allowable depletion of available soil water), and bacterial inoculation (both non-inoculated and inoculated with Mesorhizobium ciceri) on the growth and various morpho-physiological characteristics of four chickpea cultivars (Araz, Samin, Jam, and Karaj 12-60-31). The experimental design follows a factorial approach within a randomized complete block design, with three replications conducted in the open top growth chambers at the Chah-Anari Research Farm of Isfahan University of Technology during the spring of 2022. The results indicated that a high concentration of carbon dioxide had a moderating effect on the impacts of water deficit stress. It led to a reduction in the detrimental effects on stem length, relative leaf water content, increased proline concentration, and enhanced catalase enzyme activity. Moreover, Mesorhizobium inoculation also played a crucial part in mitigating the effects of water deficit stress by increasing the activity of antioxidant enzymes and the number of root nodules. Under these conditions, there was a smaller decrease in plant leaf area and shoot dry weight due to stress, indicating improved stress tolerance and higher efficiency in irrigation water use. However, it is worth noting that Mesorhizobium inoculation under high carbon dioxide concentration resulted in a decrease in root dry weight. Among the cultivars examined, Karaj displayed the highest leaf area, relative leaf water content, shoot dry weight, water use efficiency, and drought stress tolerance index. Additionally, when compared to ambient carbon dioxide concentration, the Karaj variety exhibited the highest leaf area, shoot dry weight, water use efficiency, stress tolerance index, and the least reduction in the number of root nodules under elevated CO2 conditions. Furthermore, under drought stress conditions, the Karaj cultivar demonstrated the greatest increase in chlorophyll a and chlorophyll b content, number of nodes, and water use efficiency compared to the control moisture regime, surpassing other cultivars in performance. Among the plants inoculated with Mesorhizobium, the Araz and Karaj cultivars demonstrated the highest chlorophyll a content and relative leaf water content. The Samin, Jam, and Karaj cultivars exhibited the greatest stem length, while the Samin and Karaj cultivars had the highest number of root nodes. The Karaj cultivar also displayed the highest root dry weight. Overall, under conditions of high carbon dioxide concentration, drought stress, and Mesorhizobium inoculation, the Karaj cultivar exhibited relatively superior performance. According to the findings from correlation and cluster analysis, under control moisture conditions, Samin and Karaj cultivars showed the highest positive correlation with dry weight associated traits, respectively, at ambient and elevated level of CO2. Additionally, when subjected to water shortage stress, Jam at elevated CO2 and Karaj at both carbon dioxide levels displayed a significant correlation with traits related to dry weight. Consequently, it is recommended that future studies pay attention to the Karaj and Jam cultivars as potential subjects for further investigation.
استاد راهنما :
حميدرضا عشقي زاده
استاد مشاور :
مسعود بهار , محمدحسين اهتمام
استاد داور :
حسن كريم مجني , امير مساح
لينک به اين مدرک :

بازگشت