چكيده فارسي :
اهميت فوقالعاده صنعت پرورش زنبور عسل به واسطهي توليد محصولات فراسودمند، نقش بسيار موثر آن در افزايش كمّي و كيفي محصولات كشاورزي، حفظ تنوع زيستي و در مجموع بهبود سطح امنيت غذايي از طريق گردهافشاني بر كسي پوشيده نيست، اما اين صنعت بسيار مهم همچنان با مشكلات و نيز فرصتهاي ناديده گرفتهشدهاي روبرو است كه در صورت مد نظر قرار دادن، ميتواند عملكرد و بازدهي آن را بهبود بخشد. زنبورستان لورك متعلق به دانشكده كشاورزي دانشگاه صنعتي اصفهان يكي از زنبورستانهاي ثابت در سطح كشور و با قدمتي نسبتا طولاني است كه تنها محصول توليدي آن در طي اين دوران عسل بوده است. در تحقيق حاضر تلاش شده است ضمن بررسي عوامل موثر بر اقتصاد اين زنبورداري، به ارزيابي راهكارهايي براي بهبود عملكرد اين زنبورستان با هدف افزايش بازده اقتصادي آن پرداخت. براي بررسي تاثير تغييرات اقليم بر عملكرد اين زنبورداري از دادههاي سازمان هواشناسي استفاده شد. بررسيهاي انجام شده نشان داد ميزان عسل توليدي در اين زنبورستان متاثر از تعييرات اقليمي بوده است. براي برآورد ميانگيني از مقادير محصولات ديگري غير از عسل كه ميتوان از يك كندو در اين زنبورستان انتظار داشت، 15 كندو از اين زنبورستان بهطور تصادفي انتخاب شدند. آزمايش در سه تيمار و در 5 تكرار صورت گرفت: كندوهايي كه از آنها زهر گرفته شد، كندوهايي كه از آنها گرده جمعآوري شد و كندوهاي شاهد، همچنين دو كندو نيز به پرورش ملكه اختصاص داده شد و با استفاده از روش بودجهبندي فعاليتي ميزان سوددهي حاصل از هر گروه از اين فعاليتها بررسي شد. نتايج حاصل از اين تحقيق نشان داد زماني كه محصول مورد نظر تنها محدود به عسل باشد، اين سيستم توليدي زيانده ميباشد. زماني كه علاوه بر برداشت عسل به جمعآوري زهر نيز پرداختهشود، با وجود افزايش سود، اين نوع سيستم توليد همچنان زيانده است. برداشت عسل و گرده نيز در اين زنبورداري ثابت همچنان زيانده ميباشد، با اين تفاوت كه ميزان زيان اقتصادي در مقايسه با حالت تك محصولي (عسل) كمتر است. ولي با اقدام به پرورش ملكه، شاهد سوددهي قابلتوجهي در اين زنبورداري خواهيم بود. بنابراين، اين فعاليت توليدي، بهعنوان فعاليتي سودده در ميان ديگر فعاليتها در نظر گرفته شد. همچنين در اين تحقيق بودجهبندي فعاليتي براي يك واحد متعارف زنبورداري ثابت و كوچرو نيز بررسي شد و با نتايج حاصل از زنبورستان لورك مقايسه شد. نتايج حاصل از اين بخش نيز نشان داد كه از دلايل مهم سودده نبودن فعاليت زنبورداري در اين زنبورستان، شرايط آب و هوايي خاص اين منطقه، نبود پوشش گياهي مناسب، عدم مهاجرت دادن كندوها و نيز در نظر نگرفتن ديگر محصولات زنبورستان بهجز عسل است . بخشي از اينها با توجه به نوع سيستم آموزشي-پژوهشي بودن اين مزرعه و نيز مهاجرت ندادن كندوها به محلي با پوشش گياهي بهتر به منظور پيشگيري از انتقال بيماريها به داخل زنبورستان قابل توجيه است، ولي بيتوجهي به ساير محصولات كندوي زنبور عسل در اين زنبورستان هيچ توجيهي ندارد. پس از بررسي وضعيت اقتصادي زنبورداران، به بررسي تاثير افزايش قيمت نهادههاي توليدي و محصولات زنبور عسل بر بازده ناخالص زنبورداران با استفاده از مدل برنامهريزي رياضي اثباتي پرداختهشد و حل مدل ارائه شده در نرمافزار GAMS صورت گرفت. نتايج حاصل از اين بخش از تحقيق نيز نشان داد در صورتي كه نرخ تورم در سال پايه مورد نظر برابر با ميانگين تورم در چهار سال اخير باشد، زنبوردار به سودي حدود 12 درصد خواهد رسيد و ادامهي اين فعاليت صنعتي تاثيرگذار بر طبيعت همچنان توجيه اقتصادي خواهد داشت.
چكيده انگليسي :
The extraordinary importance of the beekeeping industry through the production of highly profitable products, its very effective role in increasing the quantity and quality of agricultural products, preserving biodiversity and overall improving the level of food security through pollination is not hidden to anyone, but thisvery important industry is still facing problems and neglected opportunities that, if considered, can improve the performance and efficiency of this industry. Lavark apiary belonging to the college of Agriculture of Isfahan University of Technology is one of the non-migratory beekeepings in the country with a long history, and the only product produced during this period was honey. In the present research, while examining the factors affecting the economy of this beekeeping, it has been tried to evaluate strategies to improve the performance of this apiary with the aim of increasing its economic efficiency. In order to investigate the impact of climate changes on the performance of this beekeeping, the information from the Meteorological Organization was used. The investigations showed that the amount of honey produced in this apiary was affected by climatic changes. In order to estimate the average amount of other products that can be expected from a hive in this apiary, 15 hives from this apiary were randomly selected. The experiment was conducted in three treatments and in five replications: hives from which venom were extracted, hives from which pollen were collected and the control hives. Also, two hives were dedicated to queen rearing and the profitability of each group of these activities was checked by using the activity budgeting method. The results of this research showed that when the desired product is only limited to honey, this production system is lossy. When in addition to harvesting honey, bee venom is also extracted from the hive, this type of production system is still disadvantageous. The harvesting of honey and pollen is still lossy in this type of no-maigratory beekeeping, with the difference that the amount of economic loss is less than the case of a single product (honey). But by raising the queen, we will see a significant profit in this beekeeping. Therefore, this production activity was considered as a profitable activity among other activities. Moreover, in this research, the activity-based budgeting for a regular no-migratory and migratory beekeeping farm were investigated and compared with the results achived from the Lavark apiary. The results of this section also showed that the important reasons for the unprofitability of beekeeping activities in this apiary are the special weather conditions of this region, the lack of suitable vegetation, the lack of migration of beehives, and not considering other apiary products except honey. Some of these can be justified due to the type of educational-research system of this farm and the hives not migrating to a place with better vegetation in order to prevent the transmission of diseases into the apiary, but neglecting other beehive products is not justified. After examining the economic situation of beekeepers, the impact of the increase in the price of production inputs and bee products on the gross return of beekeepers was investigated using the positive mathematical programming model and the solution of the presented model was done in GAMS software. The results of this part of the research also showed that if the inflation rate in the base year is equal to the average inflation over the last four years, the beekeeper will reach a profit of about 12% and the continuation of this industrial activity affecting nature will still be economically justified.