توصيفگر ها :
آبياري باراني , ارزيابي يكنواختي آبپاش , راندمان كاربرد , دستورالعمل بهرهبرداري و شيوهنامه پيادهسازي مديريت آبياري دقيق
چكيده فارسي :
چكيده
سامانههاي نوين آبياري بهعنوان يك ابزار مديريتي براي مديريت و مصرف درست آب آبياري با بهرهوري بالا در شرايط كمبود منابع آب در چند دهه اخير توسعهيافته است. ارزيابي سامانههاي آبياري به ما كمك ميكند تا از دقت طراحي، اجرا و مديريت آبياري در تحقق يكنواختي پخش و راندمان كاربرد آبياري مورد انتظار مطلع شويم. از طرفي ضرورت دارد، در مديريت آبياري از فناوريهاي جديد استفاده شود. همچنين فناوريهاي جديد مديريت آبياري علاوه بر ضوابط و مقررات موجود در طراحي و اجرا نيازمنديهاي ديگري دارد كه نياز به بررسي و تدوين دارد. در اين راستا در دشت هرمزآباد سميرم در استان اصفهان و مزرعه چشمه زاغي در استان چهارمحالوبختياري تعداد 6 سامانه آبياري باراني كلاسيك ثابت - آبپاش متحرك از نظر شاخصهاي CU، DU، AELQ و PELQ و اثر يكنواختي بر مقدار توليد سيبزميني و بهرهوري آب آبياري مورد بررسي قرار گرفت. در اين ارزيابي متوسط شاخصهاي CU، DU، AELQ و PELQ براي 6 سامانه آبياري به ترتيب 76، 3/65، 33/55 و 6/67 درصد بودند. متوسط راندمان كاربرد آب براي شش سامانه آبياري % 4/57 تعيين گرديد كه در بازه 4/77- 3/43 درصد بودند. نتايج حاصل از بررسي الگوي پاشش آبپاش بر عملكرد سيبزميني نشان داد، بهطور كلي با فاصله از آبپاش عمق آب مصرفي كاهش يافت، تغييرات عملكرد روند مشخصي نداشت و بهرهوري مصرف آب آبياري روند افزايشي داشت. كم بودن يكنواختي پخش از دو منظر سبب كاهش بهرهوري آب آبياري گرديد. قسمتي از مزرعه كه آب زياد دريافت كردند، اگرچه ممكن است افزايش توليد داشته باشند؛ اما بدليل دريافت آب زياد در اين نقاط تلفات آب بهصورت فرونشت عمقي و شستشوي مواد مغذي رخ داد. درصد افزايش توليد در مقابل درصد افزايش آب آبياري قابلتوجه نبود و سبب كاهش بهرهوري آب آبياري شد. از طرفي نقاطي كه ميزان آب كمتري دريافت كردند، كاهش آب دريافتي در گياه حساس سيبزميني موجب كاهش شديد توليد شد و در تابع بهرهوري آب آبياري مقدار صورت كسر (توليد) با شدت بيشتري كاهشيافته و سبب كاهش بهرهوري آب آبياري شده است. در همين راستا شيوهنامه بهرهبرداري جهت ارتقاي يكنواختي پخش آبپاش و راندمان كاربرد آب تهيه شده است. وجود مشكلات طراحي، اجرا، عدمبهرهبرداري و نگهداري صحيح، سوء مديريت، دانش كم كشاورزان از سامانههاي آبياري، دخالت كشاورزان در شبكه آبياري و نبود ارزيابي مستمر و دورهاي از سامانهها سبب كاهش اثر بخشي و ناكارآمدي آنها شده است.
كلمات كليدي: آبياري باراني، ارزيابي يكنواختي آبپاش، راندمان كاربرد، دستورالعمل بهرهبرداري و شيوهنامه پيادهسازي مديريت آبياري دقيق.
چكيده انگليسي :
Abstract
The modern irrigation systems have developed over the past few decades as a managerial tool for water management and increasing water productivity, especially in areas with limited water supply. By measuring various indicators of distribution uniformity and application efficiency within these systems, we can effectively assess the design, installation, and management strategies employed. Adopting cutting-edge technologies in irrigation management is essential. Furthermore, innovative irrigation management technologies introduce additional requirements that go beyond current design and implementation standards, necessitating thorough examination and development. In this regard, in the HormozAbad Semiram region in Isfahan province and the Cheshmeh Zaghi farm in Chaharmahal and Bakhtiari province, six solid-set sprinkler irrigation systems with portable sprinklers were studied regarding CU, DU, AELQ, and PELQ indices and the effect of uniformity on potato yield and irrigation water productivity. In this evaluation, the average values of CU, DU, AELQ and PELQ indices for the six irrigation systems were 76%, 65.3%, 55.3%, and 67.6% respectively. The average irrigation efficiency was found to be 57.4%, ranging from 43.3% to 77.4%. In general, with the distance from the sprinkler, the depth of the water reaching the ground decreases; the yield does not show a clear pattern, and the irrigation water productivity improves. Lack of distribution uniformity from two viewpoints resulted in diminished irrigation water productivity. In regions where crops receive more water, there is potential for higher yields. However, this excess water can lead to significant water loss as it drains deeply into the earth and carries away vital nutrients. The slight improvement in crop yield did not keep pace with the added irrigation water, resulting in a drop in the irrigation water productivity. On the other hand, in places that received less water, the reduction of water received caused a sharp decrease in potato yield, and in the function of irrigation water productivity, the amount of yield decreased (the numerator of the fraction) more intensively and caused a decrease in irrigation water productivity. In this research, guidelines for operation have been prepared to enhance the uniformity of sprinkler water distribution and application efficiency. Issues related to design, implementation, lack of proper utilization, poor management, limited knowledge among farmers about irrigation systems, farmer interference in the irrigation network, and the absence of continuous and periodic assessment of systems have all contributed to reducing their effectiveness and inefficiency.
.
Key words: Sprinkle irrigation, sprinkler uniformity evaluation, Application efficiency, precision management of irrigation, potato