توصيفگر ها :
شبكه عصبي , سريهاي زماني , مدلسازي , سودآوري , پيشبيني مالي , رويكرد جهت محور
چكيده فارسي :
پيشبيني در تصميمگيري و برنامهريزي در زمينههاي كاربردي مختلف نقش مهمي را ايفا كرده است. براي انتخاب مناسبترين روش پيشبيني، بايد هدف از انجام آن، چگونگي استفاده از روشها، تعيين مؤلفههاي سيستمي و تاثير دادههاي پيشين بر پيشبيني آينده بررسي شوند. بازارهاي مالي به دليل رشد و توسعه اقتصاد كشورها در حال تكامل هستند و توجه بسياري از تصميمگيرندگان مالي را براي سرمايهگذاري به خود جلب ميكنند. عليرغم موثر بودن روشهاي رايج، اين روشها در فرآيند يادگيري همگي از يك رويكرد مبتني بر فاصله پيروي ميكنند، در صورتيكه اين روشها ممكن است براي دستيابي به اهداف تصميمگيرندگان بازارهاي مالي، كافي نباشد. عامل ديگري كه براي تصميم گيري در بازارهاي مالي داراي اهميت است، دقت در تشخيص درست جهت تغييرات قيمت ميباشد. در اين پژوهش، ساخت يك مدل شبكهعصبي براي پيشبيني سريهاي زماني مالي با هدف دستيابي به حداكثر سود ممكن معرفي شده و نحوه مدل سازي شبكه عصبي پرسپترون چندلايه ومدل سازي آن بر اساس رويكرد جديد جهت محور نشان داده شده است. در مدل پيشنهادي دو هدف حداقل كردن خطاي فاصلهاي مقادير پيشبيني و حداكثر كردن تعداد تطابق جهت پيشبيني، بهترتيب در دو قسمت تابع هدف مدل و محدوديتهاي آن پيادهسازي شدهاند. براي ارزيابي اثربخشي رويكرد مبتني بر جهت پيشنهادي، ازپنج مجموعه داده حوزه مالي استفادهشده و نتايج بهدستآمده با مدلهاي سريهاي زماني مبتني بر دقت فاصلهاي مقايسه شده است. نتايج تجربي نشان ميدهد كه رويكرد پيشنهادي از عملكرد بهتري نسبت به رويكرد سنتي ازلحاظ معيارهاي سنجش سود مانند سود خالص و نرخ بازگشت سرمايه برخورداراست. بهطوري كه ميانگين درصد سودآوري درمجموعه داده هاي مورد بررسي به ترتيب%0.16، %0.25،% 0.05، 0.22%و%0.20نسبت به مدلهاي سنتي افزايش داشته است. در حاليكه نتايج حاصل از سنجش دقت فاصلهاي، نشان ميدهد كه خطاي مدل پيشنهادي در مقايسه با مدلهاي كلاسيك فاصله محور بيشتر است. بنابراين مدل پيشنهادي در زمينههايي مانند بازار سهام كه سودآوري داراي اهميت بيشتري نسبت به ساير اهداف پيشبيني است، جايگزين مناسبي براي مدلهاي كلاسيك پيشبيني قيمت است.
چكيده انگليسي :
Forecasting plays a crucial role in decision-making and planning across various practical fields. To select the most suitable forecasting method, it is essential to examine the purpose of the forecasting, how the methods will be utilized, the determination of system components, and the impact of historical data on future predictions. Financial markets are evolving due to the growth and development of national economies, attracting the attention of many financial decision-makers for investment purposes. Despite the effectiveness of conventional methods, they all follow a distance-based approach in the learning process, which may not be sufficient to meet the objectives of decision-makers in financial markets. Another critical factor in financial market decision-making is the accuracy in correctly identifying the direction of price changes.This research introduces the construction of a neural network model for forecasting financial time series with the aim of achieving maximum possible profit. It demonstrates how to model a multilayer perceptron neural network based on a new direction-oriented approach. In the proposed model, two objectives are implemented in the model's objective function and its constraints: minimizing the distance error of predicted values and maximizing the number of directional matches in predictions. To evaluate the effectiveness of the proposed direction-based approach, five financial datasets were utilized, and the results obtained were compared with distance-based time series models.Experimental results indicate that the proposed approach outperforms traditional approaches in terms of profit measurement criteria such as net profit and return on investment, with average profitability percentages in the examined datasets being 0.16%, 0.25%, 0.05%, 0.22%, and 0.20% higher than traditional models. However, the results from measuring distance accuracy show that the error of the proposed model is greater compared to classic distance-based models. Therefore, the proposed model is a suitable alternative to classic price forecasting models in areas like the stock market, where profitability is prioritized over other forecasting objectives.