توصيفگر ها :
تعادل فضايي , رفاه اجتماعي , ردپاي آب , تجارت زعفران , ايران
چكيده فارسي :
هدف: يكي از مسائل حياتي براي هر جامعه و خصوصاً توليدكنندگان محصولات كشاورزي دسترسي پايدار به منابع آبي است. اين موضوع براي كشور ايران به دليل كمبود منابع آبي بيشتر حائز اهميت است. اهميت اين موضوع ازيك‌طرف و لزوم حفظ و ارتقاي رفاه اجتماعي توليدكنندگان و مصرف‌كنندگان محصولات كشاورزي از طرف ديگر زمينه انجام پژوهشي را فراهم آورده است كه دو مقوله پايداري منابع آبي و رفاه اجتماعي آحاد جامعه را مورد بررسي قرار دهد؛ بدين منظور، پژوهش حاضر با هدف بهينه‌سازي الگوي تجارت محصول زعفران ايران و با تأكيد بر پايداري منابع آبي طراحي شده است.
روش: به‌منظور دستيابي به اهداف موردنظر در اين پژوهش از روش‌هاي برنامه‌ريزي رياضي و مفاهيم رفاه اجتماعي و ردپاي آب استفاده شده است. براين‌اساس، بازار محصول زعفران ايران به تفكيك استان‌هاي مختلف در قالب يك تعادل فضايي و در سناريوهاي مختلف كاهش ردپاي آب شبيه‌سازي شد و دو هدف حداكثرسازي رفاه اجتماعي و حداقل‌سازي ردپاي آب كل در توليد زعفران مورد ارزيابي قرار گرفت.
يافته‌ها: نتايج اين پژوهش به‌صورت كلي نشان مي‌دهد كه تحقق دو هدف افزايش رفاه اجتماعي و كاهش ردپاي آب به‌صورت همزمان ناممكن است و با كاهش ردپاي آب از ميزان رفاه اجتماعي نيز كاسته مي‌شود؛ به‌گونه‌اي كه با كاهش ردپاي آب به ميزان ثابت در سناريوهاي مختلف به‌صورت فزاينده و غيرخطي از ميزان رفاه اجتماعي جامعه كاسته مي‌شود.
نتيجه‌گيري: نتايج اين پژوهش نشان داد كه با كاهش ردپاي آب در سناريوهاي 10%، 20%، 30%، 40% و 50% به ترتيب در حدود 95/0%، 80/3%، 56/8%، 16/15% و 72/23% از ميزان رفاه اجتماعي كل جامعه كاسته مي‌شود. در نتيجه استنباط مي‌شود كه بدون افزايش بهره‌وري و كارايي مصرف آب در توليد محصول زعفران، كاهش مصرف ردپاي آب در توليد اين محصول صرفاً منجر به كاهش رفاه اجتماعي خواهد شد. بر اين اساس، پيشنهادهاي كاربردي مورد نظر اين پژوهش به‌منظور افزايش بهره‌وري در مصرف آب و حفظ و ارتقاي رفاه اجتماعي به صورت همزمان مورد تأكيد قرار گرفت.
چكيده انگليسي :
Objective: One of the critical issues for every society and especially the producers of agricultural products is sustainable access to water resources. This issue is more important for Iran because of the lack of water resources. The importance of this issue, on the one hand, and the need to maintain and promote the social well-being of producers and consumers of agricultural products, on the other hand, have provided the basis for conducting research that examines the two categories of water resources sustainability and social well-being of community members; For this purpose, the current study is designed to optimize the trade model of Iran's saffron product and emphasize the sustainability of water resources.
Method: To achieve the desired goals, mathematical programming methods and concepts of social welfare and water footprint have been used in this research. Based on this, Iran's saffron product market was simulated by different provinces in the form of a spatial balance and in different footprint reduction scenarios, and the two goals of maximizing social welfare and minimizing the total water footprint in saffron production were evaluated.
Findings: The results of this research generally show that it is impossible to achieve the two goals of increasing social well-being and reducing the water footprint at the same time, and by reducing the water footprint, the amount of social well-being is also reduced; In such a way that by reducing the water footprint to a fixed amount in different scenarios, the amount of social welfare of the society decreases incrementally and non-linearly.
Conclusion: The results of this research showed that by reducing the water footprint in the scenarios of 10%, 20%, 30%, 40%, and 50%, about 0.95%, 3.80%, 8.56%, 15.16%, and 23.72% of the Iranian total social welfare would be reduced, respectively. So, as a result, it is concluded that without increasing the productivity and efficiency of water consumption in the production of saffron, reducing the water footprint in this product will only lead to a decrease in social welfare. Based on this, the practical suggestions of this research were emphasized to increase the efficiency of water consumption and maintain and promote social welfare simultaneously.
