بررسي آلودگي نيترات و منشا يابي آن در آب هاي زيرزميني دشت مشهد

چكيده فارسي :

دشت هاي زيادي در ايران ، از جمله دشت مشهد، به آب زيرزميني وابسته اند.در صورت صدمه رسيدن به اين منابع به هر شكل ، زندگي مردم دچار مخاطره مي شود. با رشد روزافزون جمعيت و افزايش فعاليتهاي شهري، صنعتي و كشاورزي، آب هاي زيرزميني در معرض خطر آلودگي قرار مي گيرند.در اين ميان ، نيترات يكي از مهمترين آلوده كننده هاي آب هاي زيرزميني است كه به صورت طبيعي و يا بر اثر فعاليت هاي بشر وارد منابع آب مي شود.وجود مقادير بيش از حد نيترات در آب مصرفي براي انسان ، دام و گياه خطرناك است . وجود نيترات به مقدار زياد در آب ، معده و كليه را تحريك مي كند و در صورتي كه به مصرف نيترات ادامه داده شود ممكن است منجر به مرگ گردد. هدف از انجام اين پژوهش ، تعيين ميزان آلودگي آب هاي زيرزميني به نيترات در دشت مشهد و مشخص كردن علل و منشا آلودگي مي باشد.اين پژوهش و بررسي بر مبناي مطالعات صحرايي ،كارهاي آزمايشگاهي و تجزيه و تحليل آماري بنا شده است . براي اين منظور، تعداد 40 حلقه چاه آب داير در محدوده دشت مشهد و در مناطق مختلف شهري، صنعتي و كشاورزي انتخاب گرديد. نمونه برداري از آب اين چاه ها در 6 مرحله (تير تا آذرماه 1380)و با فواصل زماني يك ماه انجام و مقدار نيترات ، هدايت الكتريكي ، پ -هاش ، مجموع مواد محلول ، كربنات ، بي كربنات ،كلر، سولفات ، كلسيم ، منيزيم ، سديم ، پتاسيم ، سختي كل ، BOD، CODو تعداد كليفرم نمونه ها اندازه گيري شد و نتايج بدست آمده با استانداردهاي بين المللي آب آشاميدني مقايسه گرديد.نتايج بدست آمده نشان داد كه غلظت نيترات در آب هاي زير زميني برخي مناطق مورد مطالعه در مقايسه با حد استاندارد 45( ميلي گرم در ليتر)قابل توجه مي باشد. ميانگين غلظت نيترات در مدت مطالعه در آب چاه هاي مختلف از 3/5 تا 4/74 ميلي گرم در ليتر متغير بود.، بيشترين آلودگي نيترات در آب هاي زيرزميني مربوط به مناطق شهري و پرجمعيت شهر مشهد بود و آب چاه هاي موجود در مناطق كشاورزي و صنعتي از كيفيت مطلوبي برخوردار بودند.بيشترين غلظت نيترات در آب هاي زيرزميني مربوط به مناطق ميدان جمهوري، سيدي، ششصد دستگاه و به ترتيب 4/74،5/68،49 ميلي گرم در ليتر بوده است كه منشا اين آلودگي نشت فاضلاب خانگي به داخل آب هاي زيرزميني است ، با استفاده از نرم افزار SUREERمنحني هاي هم نيترات دشت مشهد رسم شد و ميزان غلظت نيترات در مناطق مختلف دشت مشهد مشخص گرديد.به كمك نرم افزار SPSSضرايب همبستگي بين مقدار نيترات با ساير پارامترهاي شيميايي تعيين گرديد كه يون نيترات بيشترين همبستگي را با كلر (با ضريب همبستگي 84درصد)نشان داد

لطيف، مسعود

بررسي آلودگي نيترات و منشا يابي آن در آب هاي زيرزميني دشت مشهد