شماره مدرك :
20097
شماره راهنما :
17339
پديد آورنده :
آقاشاهي، صبا
عنوان :

بررسي تنوع ژنتيكي و ارتباط بين صفات كميتي و كيفيتي در ژرم پلاسم گوجه-فرنگي(Solanum lycopersicum)

مقطع تحصيلي :
كارشناسي ارشد
گرايش تحصيلي :
ژنتيك و بهنژادي
محل تحصيل :
اصفهان : دانشگاه صنعتي اصفهان
سال دفاع :
1043
صفحه شمار :
سيزده، 87ص. : مصور، جدول، نمودار
توصيفگر ها :
تنوع ژنتيكي , گوجه‌فرنگي , ليكوپن , صفات كمي , صفات كيفي , گلخانه , Genetic diversity , Tomato , Lycopene , Quantitative traits , Qualitative traits , Greenhouse
تاريخ ورود اطلاعات :
1403/11/15
كتابنامه :
كتابنامه
رشته تحصيلي :
مهندسي توليد و ژنتيك
دانشكده :
مهندسي كشاورزي
تاريخ ويرايش اطلاعات :
1403/11/15
كد ايرانداك :
23107155
چكيده فارسي :
گوجه فرنگي يكي از پرمصرف¬ترين سبزيجات درجهان است كه هم براي بازار به صورت ميوه¬هاي تازه و هم در صنايع غذايي به صورت محصول فرآوري شده ارزش بالايي دارد. ارزيابي و انتخاب در برنامه‌هاي اصلاح نباتات براي شناسائي لاين‌هاي اصلاحي با عملكرد و كيفيت برتر ضروري است. انتخاب فنوتيپي يك گام اساسي در ارزيابي تنوع ژنتيكي از روش لاين‌هاي اصلاحي است و همچنين براي رسيدن به تنوع مناسب مهم است. تاكنون مطالعات زيادي در زمينه بررسي تنوع ژنتيكي در ارقام زراعي و گونه¬هاي وحشي گوجه‌فرنگي در سطح جهاني صورت گرفته¬ است. با اين حال تنوع ژنتيكي گوجه¬فرنگي¬هاي موجود در ايران به¬ويژه از دو گروه درشت و گيلاسي به طور هم¬زمان و به منظور بهره برداري در توليد هيبريد گوجه‌فرنگي بررسي نشده¬ است. در اين مطالعه 160 ژنوتيپ گوجه‌فرنگي در قالب طرح بلوك كامل تصادفي در سه تكرار در گلخانه ارزيابي گرديدند. صفات مورفولوژيك شامل طول و قطر ساقه، وزن تك ميوه شاخص بوته، ميزان نماتد ريشه، ضخامت پريكارپ، شكل ميوه، رنگ پوست ميوه، تعداد برچه، شاخص سبزينگي كلروفيل و سفتي ميوه به همراه صفات توليدي نظير تعداد ميوه رسيده در بوته، متوسط وزن تك ميوه و عملكرد و همچنين ميزان ليكوپن ميوه در شرايط گلخانه‌اي اندازه‌گيري شد. هدف اين مطالعه شناسايي و تحليل ويژگي‌هاي توليدي و كيفيتي گوجه‌فرنگي در دو گروه گوجه هاي درشت و گيلاسي و ارتباط اين ويژگي‌ها با صفات قابل ارزيابي در نشاء بوته‌ها بود كه احتمالا بتوان از ويژگي هاي نشاء براي انتخاب زودرس بهترين ژنوتيپ ها اقدام كرد. نتايج تجزيه واريانس اختلاف معني‌داري را بين ژنوتيپ‌ها براي تمامي صفات نشان داد. به كمك روش تجزيه كلاستر، 160 ژنوتيپ در 9 گروه و همچنين 132 ژنوتيپ نشاء در 7 گروه جاي گرفتند.گونه‌هاي وحشي تنوع ژنتيكي بيشتري نسبت به ارقام زراعي نشان دادند. تجزيه واريانس صفات بوته نشان داد كه ژنوتيپ‌هاي درشت بيشترين وزن تك ميوه شاخص بوته، سفتي ميوه و همچنين عملكرد را نشان دادند، در حالي كه ژنوتيپ‌هاي گيلاسي ضخامت پريكارپ كمتر، ارتفاع بوته، ميزان ليكوپن و تعداد ميوه بيشتري داشتند. همچنين تجزيه واريانس صفات نشاء نشان داد كه ژنوتيپ‌هاي درشت داراي بيشترين وزن تر و خشك ريشه و وزن خشك اندام هوايي بودند. از طرفي ژنوتيپ‌هاي گيلاسي از نظر حجم ريشه و طول گياهچه بيشتر بودند كه به جذب بهتر مواد مغذي و رشد سريع‌تر كمك مي‌كند. با روش تجزيه باي پلات دو مولفه اصلي اول بيش از 75 درصد از تغييرات كل داده ها را توصيف كردند. بر اساس نتايج همبستگي، صفاتي مانند وزن ميوه، تعداد ميوه و ضخامت پريكارپ بيشترين همبستگي مثبت را با عملكرد داشتند. همچنين بين تعداد ميوه و وزن تك ميوه شاخص بوته رابطه معكوس مشاهده شد. تجزيه همبستگي كانوني نشان داد كه وزن تر ريشه و طول گياهچه در ژنوتيپ‌هاي درشت همبستگي مثبت با عملكرد گياه كامل دارند، در حالي كه در ژنوتيپ‌هاي گيلاسي همبستگي وزن تر ريشه و طول گياهچه با عملكرد معكوس بوده و قطر ساقه بيشترين تاثير را بر عملكرد ژنوتيپ هاي گيلاسي داشت. بررسي روند عملكرد تجمعي نشان داد كه گوجه‌فرنگي‌هاي درشت شيب افزايش عملكرد بيشتري نسبت به گيلاسي‌ها داشتند. عملكرد تجمعي در ژنوتيپ‌هاي گيلاسي تقريباً نصف ژنوتيپ‌هاي درشت بود. تجزيه كلاستر جداگانه دو گروه درشت و گيلاسي بر اساس صفات مختلف نشان داد كه ژنوتيپ‌هاي درشت و گيلاسي به خوبي از هم تفكيك شدند. ژنوتيپ‌هاي وحشي كمترين مقدار ليكوپن را داشتند كه احتمالا ناشي از اولويت بقا و مقاومت به تنش‌ها در اين گروه ژنوتيپ ها است. ژنوتيپ‌هاي برتر در خوشه‌هاي جداگانه از نظر عملكرد، از ژنوتيپ‌هاي درشت و گيلاسي شناسايي شدند كه داراي وزن ميوه بيشتر همراه با تعداد ميوه بيشتر و مقاومت به نماتد بودند. بهترين ژنوتيپ از گروه گوجه فرنگي هاي درشت ژنوتيپ 135 و بهترين ژنوتيپ از گروه گوجه فرنگي گيلاسي ژنوتيپ 74 بود. نتايج اين پژوهش تاييد مي‌كند كه تنوع ژنتيكي قابل توجهي بين ژنوتيپ‌هاي گوجه فرنگي موجود در ايران وجود دارد كه مي‌تواند به عنوان منبعي ارزشمند در برنامه‌هاي اصلاح هيبريد جهت بهبود عملكرد، كيفيت ميوه، مقاومت به تنش زيستي و غيرزيستي استفاده شود.
چكيده انگليسي :
Tomato is one of the most consumed vegetables worldwide, valued both for fresh market sales and as a processed food product. eva‎luation and selection in breeding programs are essential to identify high-performance and quality lines. Phenotypic selection is crucial in assessing genetic diversity through breeding lines and in achieving desired diversity. Numerous studies have investigated the genetic diversity of cultivated and wild tomato species globally. However, the genetic diversity of tomatoes in Iran, especially from the two groups of beef and cherry tomatoes, has not simultaneously been studied to exploit their potential in hybrid production. In this study, 160 tomato genotypes were eva‎luated in a randomized complete block design with three replications in a greenhouse. Morphological traits such as stem length and diameter, single fruit weight, sepal type, root nematode rate, pericarp thickness, fruit shape, fruit skin color, number of locules, chlorophyll greenness index, and fruit firmness, along with yield-related traits such as the number of ripe fruits per plant, average fruit weight, yield, and fruit lycopene content, were measured under greenhouse conditions. Analysis of Variance revealed significant differences among genotypes for all traits. Using cluster analysis, 160 genotypes were divided into 9 groups, and 132 seedling genotypes into 7 groups. Wild species exhibited greater genetic diversity than cultivated varieties. Variance analysis of plant traits showed that beef genotypes had the highest single fruit weight, yield and fruit firmness, while cherry genotypes had lower pericarp thickness, higher plant height, lycopene content, and greater fruit numbers. Variance analysis of seedling traits revealed that beef genotypes had the highest fresh and dry root, and stem dry weights, whereas cherry genotypes excelled in root volume and seedling length, contributing to better nutrient absorption and faster growth. Biplot analysis identified the first two principal components explaining over 75% of total variation. Traits such as fruit weight, fruit number, and pericarp thickness had the strongest positive correlations with yield. An inverse relationship between fruit number and single fruit weight was observed. Canonical correlation analysis showed that fresh root weight and seedling length had a direct correlation with total plant performance in beef genotypes, whereas in cherry genotypes, the correlation was inverse, with stem diameter having the greatest impact on performance. Analysis of cumulative yield trends showed that beef tomatoes had a steeper performance increase compared to cherry tomatoes. The cumulative yield in cherry genotypes was approximately half that of beef genotypes. Separate clustering of the two groups based on various traits showed a clear distinction between beef and cherry genotypes. Wild genotypes had the lowest lycopene content, likely due to prioritizing survival and stress resistance. The superior genotypes in separate clusters based on performance were identified as those with high fruit weight, greater fruit numbers, and stress resistance. The best genotype from the beef group was genotype 135, and the best genotype from the cherry group was genotype 74. The results of this study confirm significant genetic diversity among tomato genotypes in Iran, which can serve as a valuable resource in hybrid breeding programs for improving yield, fruit quality, and biotic and abiotic stress resistance.
استاد راهنما :
محمدرضا سبزعليان دستجردي , اقافخر ميرلوحي فلاورجاني
استاد مشاور :
مريم حقيقي
استاد داور :
احمد ارزاني , علي فروهر
لينک به اين مدرک :

بازگشت