اثر پساب و لجن فاضلاب كارخانه پلي اكريل ايران روي برخي خصوصيات شيميايي و فيزيكي خاك تحت شرايط مزرعه اي

چكيده فارسي :

با توجه به كمبود آب در مناطق خشك و نيمه خشك ، استفاده از پسابها در كشاورزي، روز به روز در حال افزايش است . از طرف ديگر پسابها و لجن فاضلاب ، حاوي مقادير زيادي عناصر پرمصرف و كم مصرف مي باشند كه در صورت اضافه شدن به خاك مي توانند در تغذيه گياهان افزايش رشد و عملكرد آنها نقش مهمي ايفا نمايند. اما مصرف فاضلاب و لجن آن ، مي تواند موجب تجمع عناصر سنگين در خاك و آلودگي آبهاي زيرزميني شود.هدف از انجام اين تحقيق ، تعيين اثرات پساب و لجن فاضلاب شركت پلي اكريل ايران روي برخي خواص شيميايي و فيزيكي خاك تحت كشت گياهان گندم ( )Triticum aestivum، چمن )Lolium perenne(، قرنفل )Dianthus barbatus(و ميمون )Anthirinum majus(بود. اين مطالعه در مزرعه تحقيقاتي شركت پلي اكريل ايران ، با سه سطح لجن فاضلاب (صفر، 5، 100تن در هكتار) و دو نوع پساب (سرريز سيستم تصفيه پساب و خروجي به رودخانه ) و شاهد(آب چاه ) در قالب طرح كرتهاي خردشده با طرح پايه بلوك كامل تصادفي در سه تكرار اجرا گرديد. پس از پايان فصل زراعي ، نمونه برداري جهت اندازه گيري خصوصيات شيميايي از دو عمق 0-20 و 20-40 سانتيمتر انجام شد. اندازه گيري خصوصيات فيزيكي نيز در همين زمان ، به صورت دست نخورده و از عمق 0- 15 سانتيمتري صورت گرفت . غلظت عناصرو خصوصيات پسابها و لجن در محدوده مجاز استانداردهاي محيط زيست قرار داشت . كاربرد پسابها موجب كاهش اسيديته وافزايش معني دار هدايت الكتريكي خاك نسبت به شاهد شد. ولي افزايش شوري خاكهادراثرتيمارهاي لجن نسبت به شاهد معني دارنشد. غلظت نيتروژن و فسفردرخاك تحت تيمارسطوح مختلف لجن افزايش معني دار نشان داد، درحالي كه درپسابهااين افزايش معني دارنشد. كاربردتيمارهاي لجن افزايش معني دارماده آلي خاك گرديد، ولي اين افزايش درپسابهامعني دار نشد.افزايش نيتروژن و فسفر و ماده آلي خاك درعمق 0-20 سانتيمتري مي باشد و باافزايش عمق از مقاديرآن كاسته شد. در عمق 20-40 سانتيمتري به طوركلي اثرپساب و لجن نسبت به شاهد اختلاف معني دارنشان نداد. كاربرد پساب و لجن ، غلظت قابل جذب آهن ، مس ، روي، منگنز، سرب ونيكل را درمقايسه باشاهدافزايش داد.تيمارخروجي به زاينده رود بيشترين تاثيردرافزايش فرم قابل جذب عناصرسرب و نيكل داشت . غلظت كادميوم درهمه خاكهاقابل تشخيص توسطدستگاه نبود. تغييرات عناصرسنگين به گونه اي بودكه باافزايش عمق ازميزان آن كاسته شد. استفاده ازلجن فاضلاب موجب افزايش معني دار نفوذپذيري، هدايت هيدروليكي اشباع وظرفيت نگهداري رطوبت وكاهش جرم مخصوص ظاهري درمقايسه باشاهد گرديد. ولي پسابهاباوجود تاثيرمثبت روي خصوصيات مذكور، عمدتا تاثير معني دارنشان ندادند. تيمارلجن 100 تن درهكتاربيشترين تاثيرراروي خصوصيات فيزيكي داشت .

موحديان ، فيروز

اثر پساب و لجن فاضلاب كارخانه پلي اكريل ايران روي برخي خصوصيات شيميايي و فيزيكي خاك تحت شرايط مزرعه اي