پديد آورنده :
كياني، راضيه
عنوان :
ارزيابي خصوصيات فيزيولوژيك مرتبط با تحمل به تنش شوري در ژنوتيپ هاي Aegilops cylindrica
مقطع تحصيلي :
كارشناسي ارشد
گرايش تحصيلي :
اصلاح نباتات
محل تحصيل :
اصفهان: دانشگاه صنعتي اصفهان، دانشكده كشاورزي
صفحه شمار :
سيزده،103ص.: جدول،نمودار
يادداشت :
ص.ع.به فارسي و انگليسي
استاد راهنما :
احمد ارزاني
استاد مشاور :
فرشاد حبيبي
تاريخ نمايه سازي :
14/7/93
استاد داور :
پرويز احسان زاده، مهديه غلامي
چكيده فارسي :
چكيده شوري آب و خاك ظرفيت توليد گياهان زراعي در بسياري از مناطق جهان را محدود ساخته است با توجه به شرايط آب و هوايي خشك و نيمهخشك و نظام آبياريمدار كشور معضل شوري آينده ايران حادترخواهد بود بنابراين اصلاح براي تحمل به شوري در گياهان زراعي و بويژه گندم كه به عنوان مهمترين گياه زراعي مطرح ميباشد حائز اهميت است استفاده از تنوع ژنتيكي موجود در گونههاي خويشاوند گندم كه از تحمل به شوري بالايي برخوردارند به عنوان يكي از راهكارهاي مؤثر ميباشد Aegilops cylindrica به عنوان خزانه ژني ارزشمند براي گندم از لحاظ مكانيسمهاي كاراي تحمل به شوري از جمله عدم جذب يون Na ميباشد اين مطالعه با هدف بررسي تأثير تنش شوري بر برخي صفات فيزيولوژيك و مورفولوژيك در 88 ژنوتيپ Aegilops cylindrica در قالب طرح كرتهاي خرد شده با طرح پايه بلوكهاي كامل تصادفي تحت شرايط شاهد و تنش شوري 003 ميليمولار NaCl در سال 29 1931 در گلخانه آموزشي پژوهشي دانشگاه صنعتي اصفهان انجام شد صفات محتواي پرولين كربوهيدرات محلول مالوندآلدئيد پراكسيد هيدروژن محتواي آب نسبي برگ غلظت عناصر K Na Ca2 K Na و Ca2 Na برگ و ريشه نشت الكتروليتهاي غشا برگ و ريشه وزن تر و خشك شاخساره و ريشه نسبت ريشه به شاخساره ارتفاع شاخساره و شاخص تحمل به شوري اندازهگيري شد نتايج تجزيه واريانس نشان داد كه تنش شوري تأثير معنيداري بر همه صفات اندازهگيري شده داشته است تنش شوري موجب افزايش معنيدار محتواي كربوهيدرات محلول پرولين پراكسيد هيدروژن مالوندآلدئيد برگ غلظت سديم پتاسيم كلسيم نشت الكتروليتهاي غشاي برگ و ريشه و نسبت ريشه به ساقه و كاهش معنيدار ساير صفات شد ژنوتيپهاي Aegilops cylindrica از لحاظ همه صفات اختلاف معنيدار داشتند در هر دو شرايط محيطي شاهد و تنش شوري همبستگي مثبت و معنيداري بين نسبت K Na و وزن خشك شاخساره مشاهده گرديد همبستگي منفي و معنيدار بين محتواي 2 H2O با محتواي آب نسبي و پرولين و بين وزن تر ريشه با غلظت سديم ريشه در شرايط شاهد مشاهده گرديد ارتباط منفي و معنيداري بين غلظت سديم برگ با وزن خشك شاخساره و پتاسيم برگ محتواي كربوهيدرات محلول با غلظت سديم برگ و محتواي مالوندآلدئيد محتواي 2 H2O با وزن تر شاخساره محتواي پرولين با نسبت K Na و غلظت پتاسيم و كلسيم ريشه با غلظت سديم ريشه در شرايط تنش شوري وجود داشت در اين شرايط همبستگي مثبت بين صفات وزن تر و خشك شاخساره با محتواي كربوهيدرات محلول محتواي پرولين با غلظت سديم برگ و نشت الكتروليتهاي غشا با غلظت سديم برگ مشاهده شد نتايج تجزيه به مولفههاي اصلي نشان داد كه سه مولفه اول 22 36 و28 96 درصد از تغييرات كل را در شرايط شاهد و تنش شوري توجيه نمودهاند بر اساس نمودار بايپلات حاصل از ترسيم مولفه اصلي اول و دوم ژنوتيپهايي كه مولفه اصلي اول بالا ظرفيت ماده خشك و مولفه اصلي دوم ظرفيت جذب سديم پاييني داشتند از تحمل به شوري بالاتري نسبت به ساير ژنوتيپها برخوردار بودند تجزيه خوشهاي ژنوتيپها را در شرايط شاهد و تنش شوري به سه گروه تقسيم نمود در گروه اول تا سوم 53 82 و 52 ژنوتيپ در شرايط شاهد و 62 25 و 01 ژنوتيپ در شرايط تنش شوري قرار گرفت در نهايت ژنوتيپ شماره 44 با دارا بودن بيشترين وزن تر و خشك شاخساره و شاخص تحمل به شوري و كمترين درصد نشت الكتروليت غشا برگ غلظت سديم برگ و ريشه و همچنين بيشترين مولفه اصلي اول ظرفيت توليد ماده خشك و كمترين مولفه اصلي دوم ظرفيت جذب سديم از تحمل به شوري قابل توجهي برخوردار بوده و به عنوان متحملترين ژنوتيپ به شرايط تنش شوري شناخته شده و به منظور استفاده در برنامههاي اصلاحي گندم معرفي گرديد كلمات كليدي تنش شوري Aegilops cylindrica خصوصيات فيزيولوژيكي اصلاح گندم
چكيده انگليسي :
Evaluation of Physiological Traits Associated with Salinity Stress in Aegilops cylindrica Razieh Kiani raziehkiani38@yahoo com 18 June 2014 Department of Agronomy and Plant Breeding Isfahan University of Technology Isfahan 84156 83111 Iran Degree M Sc Language Farsi Supervisor Prof Ahmad Arzani a arzani@cc iut ac ir Abstract Soil and water salinity limits the production potential of crop plants in large areas of the world Due to our arid and semi arid climate conditions and prolonged irrigation Iran will be subjected to progressive salinity in the future Hence breeding for salinity tolerance of crop plants including staple crops such as wheat is important Exploitation of genetic diversity for salinity tolerance present in wild relatives of wheat can be considered as one of the efficient strategies Aegilops cylindrica species is one of the valuable gene pool of wheat for salinity tolerance mechanisms such as Na exclusion This study was conducted to evaluate the effect of salinity stress on agro physiological traits using 88 genotypes of Aegilops cylindrica The genotypes were grown under normal and salinity stress 300mM NaCl conditions using split plot design with randomized complete block design in greenhouse at Isfahan University of Technology Iran in 2013 14 Physiological and morphological traits including proline carbohydrate malondialdehyde H2O2 relative water content Na K Ca2 concentrations of leaves and roots K Na Ca2 Na ratio electrical conductivity of leaves and roots plant and root wet and dry weight root shoot ratio plant height root length and salinity tolerance index were measured The results of analysis of variance showed that salinity stress significantly affected all the measured traits Salinity stress caused significant increases in carbohydrate proline hydrogen peroxide malondialdehyde content Na Ca2 concentrations of root and leaves electrical conductivity of leaves and roots and root shoot ratio while it led to significant decreased in the remaining traits There were significant differences among Aegilops cylindrica genotypes for all of the measured traits Under both conditions positive and significant correlations were observed between K Na ratio and plant dry weigh Negative and significant correlations were observed between H2O2 content and relative water content as well as proline content and between root wet weight and Na concentrations under normal conditions Negative and significant correlations were observed between Na concentration and plant dry weight K concentration as well as between carbohydrates content and Na concentration malondialdehyde content between H2O2 content and plant wet weight between proline content and K Na ratio and between K Ca2 concentrations and Na concentration of root under salinity stress conditions The results of principle component analysis PCA showed the three first components justified 63 22 and 69 82 percent of total variations in normal and salinity stress conditions respectively On the basis of bi plot genotypes with highest first component dry matter potential and lowest second component Na uptake potential had higher tolerance than other genotypes According to cluster analysis the genotypes were separated into three groups on the basis of physiological and morphological traits under normal and salinity stress conditions respectively Groups one to three comprised 35 28 and 25 genotypes in normal conditions and 26 52 and 10 genotypes in salinity stress conditions Overall genotype number 44 possessed the highest wet and dry plant weight salinity tolerance indices as well as the lowest electrolyte leakage of leaves Na concentration of roots and leaves and also highest first principle component and lowest second principle component under salinity stress and thus detected as the most tolerant genotype and suggested to be used in future wheat breeding programs Key word Salinity stress Aegilops cylindrica Physiological traits Wheat breeding
استاد راهنما :
احمد ارزاني
استاد مشاور :
فرشاد حبيبي
استاد داور :
پرويز احسان زاده، مهديه غلامي
