9587

8842

كارشناسي ارشد

مرتعداري

اصفهان: دانشگاه صنعتي اصفهان، دانشكده منابع طبيعي

1393

دوازده،92ص.: مصور،جدول

ص.ع.به فارسي و انگليسي

عليرضا موسوي

سعيد سلطاني، سعيد پورمنافي

9/12/93

حميد متين خواه، حسين مرادي

مهندسي منابع طبيعي

ID8842

چكيده مراتع يكي از با ارزش ترين سرمايه هاي ملي برخي كشورها به حساب مي آيد كه نه تنها از جنبه توليد علوفه از حائز اهميت است بلكه از بسياري جنبههاي متعدد ديگر نيز داراي ارزش ميباشد اين اكوسيستمها در كشور ايران به سبب بهره برداري بيش از ظرفيت وضعيت مناسبي نداشته و در بسياري عرصهها سير قهقرايي به خود گرفته است كه يكي از داليل آن ناديده گرفتن ارزشهاي غيرعلوفهاي مراتع ميباشد در اين مطالعه سعي در ارزش گذاري كاركردهاي اكوسيستم هاي مرتعي از جنبه حفظ آب و كنترل فرسايش شده تا بتواند در ارزيابي دقيقتر بهره برداريهاي عشايري مورد استفاده قرار گيرد به اين منظور اطالعات پوشش توليد ظرفيت وضعيت و گرايش مرتع قبل از ورود دام و همچنين بعد از خروج دام اندازهگيري شد به منظور برآورد تاثير عشاير بر كاركرد تنظيم آب روش شماره منحني يك بار قبل از ورود دام و يك بار پس از خروج دام مورد استفاده قرار گرفت در خصوص تاثير اين بهرهبرداريها بر كاركرد حفظ خاك نيز به همين ترتيب روش MPSIAC قبل و بعد از حضور دام مورد استفاده قرار گرفت ارزش اقتصادي اين كاركردها با استفاده از روش هزينه جايگزين برآورد شد اطالعات منافع و هزينههاي بهرهبرداري عشاير نيز از طريق مطالعات پيمايشي و با تكميل پرسشنامههاي مربوطه استخراج گرديد نتايج نشان مي دهد به رغم ظرفيت 4531 رأسي مراتع منطقه تعداد 11135 رأس دام از اين مراتع استفاده ميكنند كه سبب تنزل وضعيت مراتع از حالت فقيرقبل از چرا به وضعيت تخريب يافته بعد از چرا شده است در نتيجه ميزان رواناب توليدي حاصل از بارش با دوره بازگشت دو ساله به ميزان 116414 متر مكعب و ميزان توليد فرسايش نيز به ميزان 21343 متر مكعب افزايش يافته است ميزان خسارت حاصل از چراي دام بر اين كاركردها با روش مذكور به ميزان 11111114352 ريال تعيين شد با توجه به نسبت تعداد عشاير از كل دامهاي چرا كننده سهم عشاير در اين خسارت 1111111164 ريال برآورد گرديد بيالن خال ساالنه 14 خانوار دامدار عشايري در منطقه 11111113543 ريال تعيين شد كه سهم هر خانوار ساالنه 111133632 ريال خواهد بود به منظور تعيين گردش اقتصادي ساالنه در بخش مراتع منطقه قيمت علوفه بهرهبرداري شده از مراتع محاسبه شده و سهم عشاير مشخ گرديد نتايج نشان ميدهد سهم علوفه مرتعي چنانچه مجبور به پرداخت باشند در هزينه هاي دامداران عشايري 43 2 درصد خواهد شد كه مبلغ آن برابر با 1111111333 ريال مي شود با در نظرگرفتن همين نسبت براي سهم مرتع در درآمد دامداران عشايري درآمد حاصل از مرتع براي عشاير 1111111532 ريال خواهد شد بر اين اساس منفعت خال مراتع براي بهره برداران عشايري 111111134 ريال به دست آمد كه در مقايسه با خسارتي كه تنها بر دو كاركرد اكوسيستمي وارد ميشود 1111111454 ريال رقم بسيار ناچيزي است اين نتايج بيانگر آن است كه بهرهبرداري عشايري در شرايط كنوني تنها داراي توجيه مالي بوده اما از نظر اقتصادي فاقد توجيه ميباشد و الزم است براي اصالح اين وضعيت چارهاي انديشيده شود كلمات كليدي تحليل هزينه فايده عشاير كاركردهاي اكوسيستمي ارزشگذاري اقتصادي خفر و سيور سميرم

94 Economic analysis of private and social impacts of nomadism on rangeland ecosystems in Khafr Sivar Semirom Mohsen Sarshad Email address m sarshad@na iut ac ir Department of Natural Resources Isfahan University of Technology Isfahan 84156 83111 Iran Degree M Sc language Farsi Supervisor Seyed Alireza Mousavi Sarmousavi@cc iut ac irAbstractRangelands is one of the most valuable national capitals of some countries not only from forageproduction perspective but also from a variety of other aspects Iran s rangelands have takenretrogressive trend due to overcapacity utilization caused by some reasons such as ignorance ofrangelands non forage values In this research we tried to valuate two functions of rangelandecosystems including water conservation and erosion control to be used for more accurate appraisalof nomad s utilization Vegetation cover production grazing capacity condition and trend ofrangeland ecosystems were measured and estimated before and after livestock presence Curvenumber method and MPSIAC model were used before and after livestock grazing to estimate theeffects of livestock on water conservation and erosion control functions respectively Replacementcost method was employed for economic valuation of the functions Also all the information aboutnomad s costs and incomes were collected using survey method and corresponding questionnaires Results reveal that despite the grazing capacity of this rangeland 3159 heads 51 300 livestock aregrazing on this area which has caused the condition of the area to fall from poor to destroyed state Regarding this pressure on rangelands the amount of runoff from a rainfall with 2 year return periodand also the amount of soil erosion has increased by 939 603 and 14 732 cubic meters respectively The economic damage on water conservation and erosion control functions was calculated about25790000000 Rials Given that only 37 23 out of the total number of livestock in the region arerelated to nomadic livestock the nomad s share in the losses is 9600000000 Rials Total annual profitof 90 nomadic herders was estimated 19510000000 Rials and the share of each household is about216770000 Rials annually Also the costs of rangeland forage was calculated and the share ofnomadic herders was determined in order to calculate the annual economic turnover of rangelandecosystems Based on the results the share of rangeland forage in total costs of the utilization system if they should pay is equal to 1 778 300 000 Rials 2 14 Regarding this ratio the nomad sincome from the rangelands will be 2158000000 Rials Accordingly the net profit of nomad s fromrangeland ecosystems is only 418000000 Rials which in comparison to the damages on ecosystemfunctions 9540000000 Rials is negligible This fact shows that however current nomadic utilizationsystem could be financially justifies but it is not reasonable from the economic perspective andshould be revolutionized Keywords Benefit cost analysis Nomads Ecosystem functions Economic valuation Khafr SivarSemirom

عليرضا موسوي

سعيد سلطاني، سعيد پورمنافي

حميد متين خواه، حسين مرادي