21

55ق

55

نواب پور، سعيد و رضايي ، عبدالمجيد

به منظور انجام بررسي هاي ژنتيكي در يك جامعه بسيار متنوع سورگوم دانه اي، تعداد 13 لاين نر عقيم ، هر يك با 3 لاين نر بارور در قالب طرح Iكامستاك و رابينسون تلاقي داده شدند و 13 فاميل نيمه خواهري (ناتني ) ايجاد گرديدند. در بهار 1370، تعداد 91 ژنوتيپ شامل لاين هاي والديني و هيبريدهاي حاصل در مزرعه تحقيقاتي دانشكده كشاورزي دانشگاه صنعتي اصفهان در دو محيط مساعد و نامساعد در قالب طرح بلوكهاي كامل تصادفي در 4 تكرار ارزيابي شدند. صفات مورد بررسي شامل عملكرد دانه ، وزن حجمي ، ارتفاع بوته ، طول خوشه ، وزن خوشه ، تعداد روز تا 50 درصد گلدهي و سرعتهاي رشد محصول و نسبي بود. تفاوت بين محيط ها براي اغلب صفات از نظر آماري معني دار بود. اختلاف عملكرد دانه فاميلهاي نيمه خواهري و متوسط هتروزيس آنها در محيط مساعد بيشتر بود. در محيط هاي مساعد و نامساعد بترتيب 12و14 هيبريد از نظر عملكرد دانه نسبت به والد برتر هتروزيس داشتند. طبق نتايج تجزيه واريانس طرح ژنتيكي ، ميانگين مربعات منبع تنوع ماده كه از نقطه نظر ژنتيكي به مفهوم واريانس GCAمي باشد، در مورد كليه صفات بجز عملكرد دانه معني دار بود. معني دار نبودن اثر متقابل ماده با محيط مبين ثبات بيشتر عملكرد دانه و ساير صفات در فاميل هاي نيمه خواهري است . وراثت پذيري عمومي عملكرد دانه متوسط، و براي ساير صفات بالا بود. قابليت توارث خصوصي براي عملكرد دانه پايين ، در مورد وزن خوشه و وزن حجمي متوسط و براي ساير صفات بالا بود. بطور كلي نتايج حاصل براي كليه صفات بجز عملكرد دانه نشان دهنده سهم بالاي اجزاي افزايشي در كنترل ژنتيكي و مبين موفقيت انتخاب مستقيم براي آنها مي باشد.در مور عملكرد دانه نقش اجزاي غير افزايشي در كنترل ژنتيكي و تاثير زياد عوامل محيطي مشهود بود. به طور كلي بنظر مي رسد كه توليد هيربد سورگوم قابل توجيه باشد.بدين منظور در طي مراحل توليد لاين هاي والدي بايستي انتخاب بر مبناي اجزا عملكرد باشد.

حاجي 16/07/76

ت پ 117247