22

9ق

9

رضائي ، عبدالمجيد و نواب پور، سعيد

مجله علوم كشاورزي ايران

ج .27 ش .2

1374

ص .87-77

به منظور انجام بررسي هاي ژنتيكي در يك جامعه بسيار متنوع سورگوم دانه اي،تعداد 13 لاين نر عقيم هريك با 3 لاين نر بارور در قالب طرح Iكامستاك و رابينسون تلافي داده شدند و 13 فاميل نيمه خواهري (ناتني ) ايجاد گرديدند.در بهار 1370 تعداد 91 ژنوتيپ شامل لاين هاي والديني و هيبريدهاي حاصل در مزرعه تحقيقاتي دانشكده كشاورزي دانشگاه صنعتي اصفهان در دو محيط مساعد و نامساعد در قالب طرح بلوكهاي كامل تصادفي در 4 تكرار ارزيابي شدند.صفات مورد بررسي شامل عملكرد دانه ، وزن حجمي ،ارتفاع بوته ،طول خوشه ،وزن خوشه ،تعداد روز تا 50 درصد گلدهي و سرعتهاي رشد محصول و نسبي بود.تفاوت بين محيط ها براي اغلب صفات از نظر آماري معني دار بود.اختلاف عملكرد دانه فاميلهاي نيمه خواهري و متوسط هتروزيس آنها در محيط مساعد بيشتر بود.در محيط هاي مساعد و نامساعد بترتيب 12و14 هيبريد از نظر عملكرد دانه نسبت به والد برتر هتروزيس داشتنند.طبق نتايج تجربه واريانس طرح ژنتيكي ،ميانگين مربعات منبع تنوع ماده كه از نقطه نطر ژنتيكي به مفهوم واريانس GCAمي باشد،در مورد كليه صفات بجز عملكرد دانه معني دار بود.معني دار نبودن اثر متقابل ماده با محيط مبين ثبات بيشتر عملكرد دانه وساير صفات در فاميلهاي نيمه خواهرياست .وراثت پذيري عمومي عملكرد دانه متوسط،وبراي ساير صفات بالا بود.بطوركلي نتايج حاصل براي كليه صفات بجز عملكرد دانه نشان دهنده سهم اجزاي افزايشي در كنترل ژنتيكي مبين موفقيت انتخاب مستقيم براي آنها مي باشد.در مورد عملكرد دانه نقش اجزاي غير افزايشي در كنترل ژنتيكي و تاثير زياد عوامل محيطي مشهود بود.به طور كلي بنظر مي رسد كه توليد هيبريد سورگوم قابل توجيه باشد.بدين منظور در طي مراحل توليد لاين هاي والدي بايستي انتخاب بر مبنايي اجزاء عملكرد باشد.

26/3/1376،ويدا شهسواري

ت پ 117248