229

230ق

230

نوربخش ، فرشيد; محمود، كلباسي [،]و فريد رفيعي

ج .14،ش .2

1379

ص .130

مجله علوم و خاك

پتاسيم يكي از مهمترين عناصر غذايي است كه پس از نيتروژن بيشترين مقدار جذب گياهي را به خود اختصاص مي دهد.پتاسيم قابل جذب براي گياهان عمدتا شامل پتاسيم محلول و تبادلي است .ليكن اين عناصر به مقدار قابل توجهي در بين لايه هاي رسي ودر ساختمان بلور كانيهاي اوليه و ثانويه وجود دارد، كه با سهولت قابل جذب گياه نميباشد.جذب پتاسيم پديده مهمي است كه لازم است بيشتر مورد مطالعه قرار بگيرد.براي مطالعه پديده جذب پتاسيم ، سه نمونه خاك سطحي شامل خاكهاي دهنو (توري اورتنت )، خاك لورك (هايل ارجيد)و لردگان (كلسي زرال )انتخاب و باشستشو به وسيله كلريد كلسيم مكانهاي تبادلي به وسيله كلسيم اشباع گرديد.آنگاه به نمونه هاي فوق غلظتهاي مختلفي از پتاسيم به صورت محلول كلرور پتاسيم اعمال گرديد و پس از برقراري تعادل ميزان پتاسيم در محلول رويي اندازه گيري شدتا ميزان جذب از تفاضل غلظت اوليه و غلظت نهايي پتاسيم تعيين گردد.چهار مدل مختلف لانگمير،فرندليش ،تمكين و جرم اوليه جهت برازش اطلاعات بكار رفت .نتايج نشان مي دهد كه تقريبا هر چهار مدل براي اين منظور مناسب مي باشند،ليكن ميزان برازش مدلهاي فرند ليش ،تمكين و جرم اوليه به ويژه براي خاك دهنو كه خاكي با بافت درشت و ظرفيت تبادل كاتيوني اندك است ،بيش از مدل لانگمير است .همچنين حداكثر جذب پتاسيم از طريق مدل لانگمير ظرفيت و شدت جذب از طريق مدل فرندليش و ذخيره پتاسيم خاك از طريق مدل جرم اوليه برآورد گرديد.پارامتر مربوط به قدرت جذب در معادله لانگمير، فرند ليش و همچنين پارامتر مربوط به ظرفيت جذب در معادله فرند ليش از تغييرات CECفزوني يابند.به طور كلي مي توان نتيجه گيري نمود كه جذب پتاسيم در اين خاكها به وسيله مدلهاي لانگمير، فرند ليش ، تمكين و جرم اوليه قابل توجيه است

10/7/81جمالي

230