15749

14060

كارشناسي ارشد

آبخيزداري

اصفهان : دانشگاه صنعتي اصفهان

1399

شانزده، 117 ص. : مصور، جدول، نمودار

حميدرضا كريم زاده

سعيد پورمنافي، شمس الله ايوبي

سعيد سلطاني، رضا مدرس

1399/06/26

كتابنامه

منابع طبيعي

مهندسي منابع طبيعي

1399/06/26

2634339

چكيده فرسايش خاك يكي از مشكالت محيطي است كه تهديدي براي منابع طبيعي كشاورزي و محيط زيست بهشمار ميرود در اين راستا اطالعات زماني و مكاني فرسايش خاك در اقدامات مديريتي كنترل فرسايش ومديريت حوزههاي آبخيز نقش موثري دارد كاربريهاي مختلف اراضي مقادير مختلف فرسايش را ايجاد ميكنند بنابراين پوشش گياهي نقش بهسزاي در حفاظت خاك و مهار فرسايش دارد در پژوهش حاضر هدف بررسي اثرتغيير كاربري اراضي بر ميزان هدررفت خاك و ارزيابي مدل RUSLE در زيرحوزه سراب زاينده رود در محدوده استان اصفهان بوده است در اين راستا با بهكارگيري دستگاه شبيهساز باران اقدام به توليد بارش مصنوعي دركاربريهاي كشت آبي كشت ديم مرتع قوي مرتع ضعيف و زمين باير با 3 تكرار و دو نوبت خرداد و آبان گرديد و اثر تغييركاربري اراضي و برخي خصوصيات فيزيكي و شيمياي خاك بر ميزان رواناب و رسوب توليد شده مورد بررسي قرار گرفت همچنين معادله تجديد نظر شده جهاني هدررفت خاك در چارچوب سيستم اطالعات جغرافيايي و سنجش از دور به كارگرفته شد كه پس از تهيه عوامل مدل RUSLE شامل C LS K R و P مدل اجرا شد و مقادير متوسط هركدام از عاملها محاسبه و از حاصلضرب آنها نقشه متوسط فرسايش ساليانه خاك براي سالهاي 3991 6002 و9102 تهيه گرديد با بررسي نتايج بهدست آمده از دستگاه شبيهساز باران مشخص شد كه كاربريهاي مختلف از نظر توليد رواناب و رسوب تفاوت معنيداري بايكديگر دارند بهگونهاي كه كاربري مرتع ضعيف در نمونه برداري خردادماه بيشترين رواناب و در نمونه برداري آبان ماه بيشترين رسوب را نسبت به ساير كاربريها توليد كرده است همچنين نتايج بررسي اثرخصوصيات فيزيكي و شيميايي خاك بر رواناب و رسوب نشان داد متغيرهاي نظير OM MWD و درصد شن تاثير بيشتري نسبت به ساير متغيرها بر رواناب رسوب و ميزان نفوذ داشتند به گونهاي كه افزايش مقدار MWD و OM در خاك باعث كاهش رواناب و همچنين رسوب شده است در مورد درصد شن نيز افزايش آن سبب افزايش فرسايشپذيري خاك منطقه مطالعه شده است هچنين نقشههاي متوسط فرسايش ساليانه خاك بهدست آمده با استفاده از مدل RUSLE براي سالهاي مذكور نشان داد بيشترين درصد مساحت به ترتيب مربوط به كالس هاي خيلي كم و خيلي زياد فرسايش خاك است كه طي سالهاي ذكر شده همواره از درصد مساحت كالس خيلي كم فرسايش كاسته شده و بر مساحت كالس خيلي زياد افزوده شده است همچنين نسبت تحول رسوب SDR براي هر يك از سالهاي مذكور با استفاده از مساحت حوضه محاسبه شد و مقدار بار سوب حوزه نيز بهدست آمد كه مقدار آن براي سالهاي مذكور به ترتيب برابر 20 3 52 3 و 5 4 تن در هكتار در سال محاسبه گرديد با مقايسه بار رسوب محاسبه شده با بار رسوب مشاهده شده از ايستگاه هيدرومتري موجود در منطقه كه براساس آمار 01 ساله برابر 6 3 تن در هكتار در سال اندازه گيري شده بود مشخص شد كه برآورد فرسايش خاك انجام شده با استفاده از مدل RUSLE براي حوضه مورد مطالعه از صحت كافي برخوردار ميباشد اين تحقيق موثر بودن مدل RUSLE فناوريهاي نوين سيستم اطالعات جغرافيايي و سنجش از دور را براي تخمين كمي مقادير فرسايش خاك و همچنين اثر تغييركاربري اراضي بدون درنظر گرفتن قابليت آنها بر ميزان هدررفت خاك را تأييد ميكند كلمات كليدي مدل RS GIS RUSLE شبيهساز باران تغيير كاربري خصوصيات خاك

Effects of land use change on soil loss and validating the RUSLE model in tributaries of Zayandehrud sub basin in the Isfahan province Sajad Kamani skamani 92@gmail com Department of Natural Resources Isfahan University of Technology Isfahan 84156 83111 Iran Degree MSc Language PersionDr Hamid Reza Karimzadehkarimzadeh@cc iut ac irAbstractSoil erosion is an environmental problem that poses a threat to natural resources agriculture and theenvironment In this regard temporal and spatial information of soil erosion has an effective role inmanagement measures erosion control and watershed management Different land uses cause differentamounts of erosion so vegetation plays an important role in soil protection and erosion control In the presentstudy the aim was to investigate the effect of land use change on soil loss and evaluate the RUSLE model inthe Zayandehrud mirage basin in Isfahan province In this regard by using the rain simulator artificial rainfallwas produced in irrigated rainfed strong pasture weak and barren lands with 3 repetitions and two times Juneand November and the effect of land use change And some physical and chemical properties of soil on runoffand sediment produced were investigated Also the revised global equation of soil loss was used in theframework of GIS and remote sensing system After preparing the RUSLE model factors including R K LS C and P the model was implemented and the average values of each factor were calculated and As a result theaverage annual soil erosion map for 1993 2006 and 2019 was prepared Examining the results obtained fromthe rain simulator it was found that different land uses in terms of runoff and sediment production aresignificantly different from each other so that poor pasture land use in June sampling the most runoff and inNovember sampling has produced the most sediment compared to other land uses Also the results of the studyof the effect of physical and chemical properties of soil on runoff and sediment showed that variables such asMWD OM and sand percentage had a greater effect on runoff sediment and infiltration rate than othervariables Increasing the amount of MWD and OM in the soil has reduced runoff as well as sediment Regardingthe percentage of sand its increase has increased the erodibility of the soil in the study area Also the averageannual soil erosion maps obtained using the RUSLE model for the mentioned years showed that the highestpercentage of area is related to the very low and very high soil erosion classes respectively during thementioned years The percentage of very little erosion in the classroom area has always been reduced and theclassroom area has been greatly increased Also the sediment evolution ratio SDR for each of the mentionedyears was calculated using the area of the basin and the amount of subsoil load was obtained the amount ofwhich for the mentioned years is equal to 3 02 3 25 respectively And 4 5 tons per hectare per year wascalculated By comparing the calculated sediment load with the sediment load observed from the hydrometricstation in the area which was measured based on 10 year statistics equal to 3 6 tons per hectare per year itwas found that the soil erosion estimate was performed using the RUSLE model for the basin The case studyis sufficiently accurate This study confirms the effectiveness of the RUSLE model new GIS technologies andremote sensing to quantify soil erosion quantities as well as the effect of land use change without consideringtheir potential on soil loss Keywords RUSLE model GIS RS rain simulator land use change soil properties

حميدرضا كريم زاده

سعيد پورمنافي، شمس الله ايوبي

سعيد سلطاني، رضا مدرس