توصيفگر ها :
رازيانه , تنوع ژنتيكي , نشانگر SRAP , شانگر SCoT , الگوريتم UPGMA , واريانس مولكولي
چكيده فارسي :
گياهان دارويي از ارزش و اهميت خاصي در تأمين بهداشت و سلامت جوامع، هم به لحاظ درمان و هم پيشگيري از بيماري¬ها برخوردار هستند. از جمله اين گياهان، گياه دارويي رازيانه با نام علمي (.Mill Foeniculum vulgare) از خانواده چتريان (Apiaceae) است. رازيانه گياهي علفي، افراشته و چند ساله كه از مهم‌ترين و قديمي¬ترين گياهان دارويي مي‌باشد و در ايران جزء ذخاير ژنتيكي ارزشمند محسوب مي¬شوند. در پژوهش¬هاي انجام شده در ايران و جهان خواص زيادي براي اين گياه ذكر شده است. به نظر مي‌رسد در ايران و برخي مناطق جهان به دليل وجود شرايط اقليمي مختلف، رازيانه از تنوع ژنتيكي بسيار بالا و ارزشمندي برخوردار باشد، بنابراين مديريت حفاظت از ذخاير ژنتيكي، اطلاع از تنوع بين و درون گونه¬اي كمك بزرگي به آگاهي از فرآيندهاي تكاملي و فرسايش ژنتيكي اين گونه گياهي با ارزش مي¬نمايد. هدف از اجراي اين پژوهش، بررسي تنوع ژنتيكي توده‌هاي رازيانه بومي ايران و مقايسه آنها با نمونه‌هاي وارداتي با استفاده از نشانگرهاي SRAP و SCoT كه نواحي بيان شونده ژنوم را مورد هدف قرار مي دهند، بوده است. در اين مطالعه 9 تركيب نشانگري SRAP و 9 نشانگر SCoT بر روي 57 توده‌ي رازيانه به ترتيب 118 و 163 نوار چندشكل توليد نمودند كه از اين ميان به ترتيب 73/80 % و 76/86% آن¬ها چندشكلي نشان دادند. ميزان ميانگين محتواي اطلاعات چندشكل محاسبه شده براي تركيب هاي آغازگري SRAP، 44/0 و براي آغازگرSCoT، 44/0 محاسبه شد كه نشان دهنده توانايي و قدرت متوسط اين نشانگر‌ها براي شناسايي چندشكلي در ژنوتيپ‌هاي مورد مطالعه است. داده¬هاي حاصل از تجزيه و تحليل نرم افزار¬هاي مولكولي با نشانگر SRAP و SCoT، 57 توده رازيانه را بر اساس مناطق جغرافيايي و اقليم منطقه به ترتيب به شش و ده گروه تقسيم كردند. تجزيه خوشه‌اي با استفاده از ضريب تشابه جاكارد و الگوريتم به راحتي توانست جمعيت¬هاي مختلف ژرم¬پلاسم رازيانه را از يكديگر جدا كند. ضريب همبستگي كوفنتيك، حاصل از نشانگر SRAP برابر با 84/0 و نشانگر SCoT برابر با 76/0 محاسبه گرديدكه نشان دهنده¬ي دامنه¬ي وسيع تنوع ژنتيكي بين ژنوتيپ‌هاست. بر طبق نتايج حاصل از تجزيه واريانس مولكولي، ميزان احتمال جمعيت‌هاي مورد مطالعه تفاوت معنادار در سطح احتمال 01/0 نشان دادند در نتيجه اختلاف بين جمعيت‌ها نيز معنادار است. مطابق با نتايج حاصله نه درصد از تنوع كل بين جمعيت‌ها و 91 درصد آن به داخل جمعيت‌ها اختصاص دارد. چون تنوع ميان جمعيت‌ها از تنوع درون جمعيت‌ها كمتر بوده است بدان معناست كه ژنوتيپ‌ها در درون جمعيت‌ها تنوع كافي داشتند و متنوع بوده اند كه تنوع درون جمعيت‌ها را نسبت به بين جمعيت‌ها بيشتر كرده است. با توجه به نتايج جدول ماتريس فاصله، بيشترين فاصله ژنتيكي بين جمعيت‌هاي ايتاليا و بلژيك (371/0) است. از آنجايي كه جمعيت ايتاليا و بلژيك بيشترين فاصله ژنتيكي را با هم دارند مي¬توان آنها را در برنامه¬هاي بيوتكنولوژي و اصلاحي مورد استفاه قرار داد.آلل¬هاي مشاهده شده، تعداد باند اختصاصي، تعداد باند مشترك، درصد پلي مورفيسم و شاخص اطلاعاتي شانون براي جمعيت¬ ايران بيشترين مقدار را داشت و براي ايتاليا داراي كم‌ترين مقدار بود.
چكيده انگليسي :
Medicinal plants have a special value and importance in ensuring the health of communities, both in terms of treatment and prevention of diseases. Among these plants, fennel (Foeniculum vulgare Mill.), from the Apiaceae family, herbaceous and perennial, is one of the most important and oldest medicinal plants and considered a valuable genetic resource in Iran. It seems that in Iran and some parts of the world, due to the different climatic conditions, fennel has a very high and valuable genetic diversity, therefore, the management and conservation of genetic resources, knowledge of the diversity within and among populations is a great help to be aware of its evolutionary processes and genetic erosion. The aim of this study was to investigate the genetic diversity of Iranian fennel genotypes and compare them with imported samples using SRAP and SCoT markers. In this study, nine SRAP primer combinations and nine SCoT primers generated 118 and 163 polymorphic bands among 57 fennel genotypes, with 80.73% and 86.76% polymorphism, respectively. The mean of polymorphic information content (PIC) calculated for SRAP (0.440) and SCoT (0.443) markers indicated the average ability of these markers to identify polymorphism in the genotypes. Molecular analysis of SRAP and SCoT markers divided 57 fennel genotypes into six and 10 groups, respectively, based on geographical and climatic conditions. Cluster analysis using Jaccard similarity coefficient and UPGMA algorithm, with cofenetic correlation coefficient of 0.84 for SRAP and 0.76 for SCoT markers, separated different populations of fennel germplasm. Analysis of molecular variance showed a significant difference among the populations at the probability level of 0.01. According to the results, 9% and 91% of the total diversity belonged to among and within populations, respectively. The most genetic distance (0.371) observed between the populations of Italy and Belgium. Number of observed alleles, number of specific bands, number of common bands, percentage of polymorphism and the Shannon’s index had the highest value for the population of Iran and it shows that the Iranian fennel germplasm is very diverse and will be a suitable gene pool for breeding programs.
