پديد آورنده :
نوذري، نسرين
عنوان :
شناسايي ژن هاي مقاومت به بيماري هاي زنگ در گندم و خويشاوندان وحشي آن با استفاده از نشانگرهاي مولكولي
مقطع تحصيلي :
كارشناسي ارشد
گرايش تحصيلي :
بيو تكنولوژي
محل تحصيل :
اصفهان : دانشگاه صنعتي اصفهان
صفحه شمار :
دوازده، 77ص.: مصور، جدول، نمودار
استاد راهنما :
رحيم مهرابي ، بدرالدين ابراهيم سيد طباطبايي
استاد مشاور :
ناصر محمدي ، حجت اله سعيدي
توصيفگر ها :
ژن , مقاومت , زنگ , نشانگر مولكولي
استاد داور :
مجيد طالبي، امير مساح
تاريخ ورود اطلاعات :
1400/09/28
تاريخ ويرايش اطلاعات :
1400/09/29
چكيده فارسي :
بيمارگرهاي گوناگوني گياه گندم را در شرايط مختلف آلوده ميكنند كه در اين ميان، رطوبت و دما مهمترين عوامل براي گسترش بيماري در گياه ميباشند. از ميان اين بيمارگرها، زنگ¬ها (Puccinia spp.) و سفيدك پودري (Blumeria graminis f.sp. tritici) از اهميت بالايي در ايران و جهان برخوردار هستند و اگر مهار نشوند زيانهاي سنگيني را به بار ميآورند. بهترين روش مهار اين بيماري¬ها كاربرد ارقام مقاوم ميباشد كه به شناسايي ژنوتيپهاي حامل ژنهاي مقاومت به بيماري نياز دارد. كاربرد نشانگرهاي مولكولي دقيقترين روش شناسايي منابع مقاومت به بيماري ميباشند. در اين پژوهش برخي ژنهاي مقاومت به بيماريهاي زنگ قهوهاي/ برگ (P. triticina)، زنگ سياه/ ساقه (P. graminis) و زنگ زرد/ خوشه (P. striiformis) در 192 ژنوتيپ شامل، 79 رقم تجاري چهار اقليم كشور، 25 رقم گندم افتراقي، 40 رقم آژيلوپس دريافت شده از مركز بينالمللي گندم و ذرت در مكزيك (CIMMYT) و 48 توده آژيلوپس گردآوري شده از ايران بررسي شدند. حضور جايگاههاي ژني Lr34/Yr18/Pm38 در 29 ژنوتيپ، Lr46/Yr29/Pm39 در 32 ژنوتيپ و Sr36 در 17 ژنوتيپ تاييد شد. جايگاههاي ژني Sr24/Lr24 ، Sr26 ، Sr31/Yr9/Lr26 ، Sr38/Yr17/Lr37 در ژرمپلاسم مورد مطالعه حضور نداشتند. بررسي تنوع ژنتيكي 79 رقم تجاري گندم توسط نشانگرهاي SRAP، SCOT و ISSR نشان داد كه فراواني ژنهاي مقاومت به زنگ قهوه¬اي در ارقام گندم بيشتر از آژيلوپسها بود ولي ژنهاي مقاومت به بيماري زنگ سياه در آژيلوپسها فراواني بيشتري داشتند. رسم درخت فيلوژنتيكي و گروهبندي ارقام تجاري گندم بر اساس حضور هردو جايگاه ژني Lr34/Yr18/Pm38 با استفاده از دو نشانگرCaSLV4 و CaSLV12، و جايگاه ژني Lr46/Yr29/Pm39 نشان داد كه از بين اين ارقام تنها دو ژنوتيپ زارع و مغان2 در يك گروه قرار گرفتند. بررسي تنوع ارقام گندم از نظر اقليم آب و هوايي نشان داد كه ژنوتيپ¬هاي مورد بررسي گندم به سه گروه تقسيم شدند كه ژنوتيپهاي هر گروه به لحاظ اقليمي در يك منطقه مشابه كشت و كار ميشدند. هدف از بررسي تنوع ارقام تجاري گندم ارزيابي قدرت تفكيك نشانگرها بود و طبق نتيجه بهدست آمده اين نشانگرها قدرت كافي براي تفكيك اين ژنوتيپها را نداشتند.
چكيده انگليسي :
Various pathogens attack wheat plants under different conditions, where humidity and temperature are the most important factors for disease development in the plant. Among these pathogens, rusts (Puccinia spp.) and powdery mildew (Blumeria graminis f.sp. tritici) are very important in Iran and the world, and if not controlled, they can lead to severe losses. The best way to deal with the disease is to use resistant cultivars that requires the identification of the genotypes carrying disease-resistant genes. The use of molecular markers is the most accurate way to identify sources of disease resistance. Here in this research, some genes involved in the resistance to brown/ leaf rust (P. triticina), black/ stem rust (P. graminis) and yellow/ glume rust (P. striiformis) were investigated in 192 genotypes including 79 commercial cultivars from four climates in the country, 25 differential cultivars, 40 cultivars obtained from the International Center for Wheat and Maize in Mexico (CIMMYT) and 48 agilops accessions collected from Iran. The presence of Lr34/Yr18/Pm38 gene loci was confirmed in 29 genotypes, Lr46/Yr29/Pm39 in 32 genotypes and Sr36 in 17 genotypes. The Sr24/Lr24, Sr26, Sr31/Yr9/Lr26 and Sr38/Yr17/Lr37 gene loci were not present in the studied germplasm. The study of the genetic diversity of 79 commercial wheat cultivars with SRAP, SCOT and ISSR markers showed that the frequency of leaf rust resistance genes in commercial wheat cultivars was higher than agilops, however, black rust resistance genes were more frequent in agilops. The drawing phylogenetic tree and grouping of commercial wheat cultivars based on the presence of both Lr34 / Yr18 / Pm38 gene loci using two markers CaSLV4 and CaSLV12, and Lr46 / Yr29 / Pm39 gene locus showed that among these cultivars only two genotypes of Zare and Moghan 2 in The groups were located. The study of genetic diversity of wheat cultivars showed that the studied wheat genotypes are divided into three groups. Further study indicated that the genotypes in a group were climatically grown in a similar district. Another aim of the studying the diversity of commercial wheat cultivars was to evaluate the differentiation potential of the markers and based on the obtained results, the markers did not have enough strength to differentiate these genotypes.
استاد راهنما :
رحيم مهرابي ، بدرالدين ابراهيم سيد طباطبايي
استاد مشاور :
ناصر محمدي ، حجت اله سعيدي
استاد داور :
مجيد طالبي، امير مساح