توصيفگر ها :
رويشگاه , گياه لعل كوهستان , اسانس , كموتايپ , كازرون , استان فارس
چكيده فارسي :
لعل كوهستان (Oliveria decumbens) گياهي يك‌ساله علفي، گل‌دار و معطر از خانواده چتريان (Apiaceae) است. عصاره الكلي اين گياه حاوي فلاونوئيد، فنل، تانن، آنتوسيانين و آلكالوئيد است و اسانس آن به دليل داشتن تركيبات شيميايي ازجمله تيمول، اثر ضد ميكروبي و ضدويروسي دارد و از آن در صنايع داروسازي استفاده مي‌شود. به‌طوركلي اين گياه به دليل ارزش دارويي و درخطر انقراض بودن آن در طبيعت، از پتانسيل خوبي براي زراعت و توليد گل برخوردار است. پژوهش حاضر با هدف بررسي تأثير عوامل محيطي بر رشد و خصوصيات كمي و كيفي متابوليت هاي ثانويه گياه لعل كوهستان در مرحله گلدهي در مناطق دوان و ملاي بلوط شهرستان كازرون استان فارس انجام گرفت. در اين مطالعه شناسايي و تعيين تركيبات شيميايي گل گياه با استفاده از دستگاه كروماتوگرافي طيف‌سنجي جرمي (GC-Ms) انجام شد. نتايج نشان داد كه در عصاره متانولي گياه، تركيبات فلاونوئيد، فنل، تانن، آنتوسيانين و آلكالوئيد و در اسانس آن تيمول، گاماترپينن، ميرستيسين و پاراسيمن وجود دارد. مهم‌ترين خصوصيات رويشگاهي گياه لعل كوهستان نيز شامل عامل‌هاي اقليمي، خاك، فيزيوگرافيك و پوشش گياهي بررسي شد. نتايج حاصل از رج‌بندي به روش آناليز مؤلفه‌هاي اصلي(PCA ) بر روي 35 عامل محيطي و تركيبات شيميايي اصلي و فرعي اسانس گياه نشان داد كه چهار مكان مطالعاتي را مي‌توان به دو رويشگاه عمده تفكيك كرد. بر اين اساس رويشگاه اول (مكان‌هاي 2، 3 و 4) در ارتفاع پايين‌تري نسبت به سطح دريا واقع‌شده است و از بارش سالانه تا حدي كمتر و دماي بيشتري با شرايط محيطي خشك‌تر و خاك‌هاي با بافت متوسط تا نسبتاً سبك برخوردار است. رويشگاه دوم (مكان1) نيز تا حدي در مناطق مرتفع‌تر با شرايط اقليمي معتدل و سردتر، دوره‌ي يخبندان طولاني‌تر، خاك‌هاي با بافت متوسط و تا حدي غني از مواد آلي و حاصلخيز، بر روي تشكيلات زمين‌شناسي آهكي قرار دارد. به نظر مي‌رسد تفاوت‌هاي زيست‌محيطي رويشگاه‌هاي جمعيت‌هاي مطالعه شده گياه، باعث پيدايش كموتايپ هاي مختلف براي گياه لعل كوهستان گرديده است؛ به‌طوري‌كه رويشگاه اول داراي تركيبات اصلي گاماترپينن ، تيمول، پاراسيمن و 8 تركيب فرعي و رويشگاه دوم داراي تنها يك نوع تركيب اصلي ميرستيسين (myristicin) و 4 تركيب فرعي شيميايي اسانس مي‌باشد. درمجموع مي‌توان اظهار داشت كه رفتارهاي رويشي گياه و توليد زي‌توده گياهي و همچنين رفتارهاي فيزيولوژيك و توليدات متابوليت هاي گياهي گونه لعل كوهستان، به‌طور عمده تحت تأثير شرايط محيطي در رويشگاه‌هاي موردمطالعه قرار دارد. بنابراين بر اساس يافته‌هاي اين پژوهش مي‌توان جمعيت‌هاي ممتاز و همگن گياه لعل كوهستان را با توجه به هدف از كاربرد و كميت و كيفيت اسانس آن براي زراعت، احياء و توسعه كشتگاه‌ها و رويشگاه‌هاي گياه پيشنهاد نمود.
چكيده انگليسي :
Oliveria decumbens is an herbaceous, flowering and aromatic annual plant from the Apiaceae family. The alcoholic extract of this plant contains flavonoid, phenol, tannin, anthocyanin, and alkaloid, and its essential oil has antimicrobial and antiviral effects due to its chemical compounds, including thymol, and it is used in the pharmaceutical industry. In general, this plant has a good potential for cultivation and flower production due to its medicinal value and its endangered nature.The present study was conducted with the aim of investigating the effect of environmental factors on the growth and quantitative and qualitative characteristics of secondary metabolites of Oliveria decumbens during the flowering stage in Davan and Molai Balut areas of Kazeroon city, Fars province. In this study, identification and determination of the chemical compounds of plant flowers were done using a mass spectrometry (GC-Ms) chromatography device. The results showed that there are flavonoid, phenol, tannin, anthocyanin and alkaloid compounds in the methanolic extract of the plant and thymol, gammaterpinene, myristicin and paracimen in its essential oil. The most important habitat characteristics of Oliveria decumbens including climatic, soil, physiographic and vegetation factors were investigated. The results of ranking by principal component analysis (PCA) method on 35 environmental factors and main and minor chemical compounds of plant essential oil showed that the four study sites can be separated into two main habitats. Based on this, the first habitat (locations 2, 3 and 4) is located at a lower altitude than the sea level and has less annual rainfall and higher temperature with drier environmental conditions and soils with medium to relatively light texture. The second habitat (location 1) is also partially located in higher areas with milder and colder climatic conditions, longer ice age, soils with medium texture and to some extent rich in organic and fertile materials, on limestone geological formations. It seems that the environmental differences of the habitats of the studied plant populations have caused the emergence of different chemotypes for the Oliveria decumbens; So that the first habitat has the main compounds of gammaterpinene, thymol, paracymen and 8 sub-compounds, and the second habitat has only one main compound of myristicin and 4 chemical sub-compounds of essential oil. In general, it can be stated that plant growth behaviors and plant biomass production, as well as physiological behaviors and production of plant metabolites of Oliveria decumbens species, are mainly influenced by environmental conditions in the studied habitats. Therefore, based on the findings of this research, it is possible to suggest superior and homogeneous populations of the Oliveria decumbens with regard to the purpose of application and the quantity and quality of its essential oil for cultivation, restoration and development of plantations and plant habitats.
