شماره مدرك :
18029
شماره راهنما :
15739
پديد آورنده :
مجيدي فر، زهرا
عنوان :

تاثير برهمكنش غلظت دي اكسيدكربن محيط و تنش كمبود آب بر برخي ويژگي هاي فيزيولوژيك و رشد چهار ژنوتيپ گلرنگ

مقطع تحصيلي :
كارشناسي ارشد
گرايش تحصيلي :
اگروتكنولوژي - فيزيولوژي گياهان زراعي
محل تحصيل :
اصفهان : دانشگاه صنعتي اصفهان
سال دفاع :
1401
صفحه شمار :
يازده، 76ص. : مصور (رنگي)، جدول، نمودار
استاد راهنما :
حميدرضا عشقي زاده، محمدحسين اهتمام
استاد مشاور :
سعيد اسلاميان، پرويز احسان زاده
توصيفگر ها :
تغيير اقليم , تنوع ژنتيكي , خشكسالي , درصد روغن , شاخص تحمل به تنش , گلرنگ , دي اكسيدكربن
استاد داور :
حسن كريم مجني، علي نيكبخت
تاريخ ورود اطلاعات :
1401/08/23
كتابنامه :
كتابنامه
رشته تحصيلي :
كشاورزي
دانشكده :
مهندسي كشاورزي
تاريخ ويرايش اطلاعات :
1401/08/24
كد ايرانداك :
2878435
چكيده فارسي :
در مناطق خشك و نيمه‌خشك، پيامدهاي شديدتر شرايط تغيير اقليم، افزايش جمعيت و گسترش صنايع منجر به كاهش سهم آب بخش كشاورزي و تشديد كم¬آبي در توليد گياهان زراعي شده است. همزمان با اين شرايط افزايش غلظت دي‌اكسيدكربن اتمسفر به عنوان مهمترين گاز گلخانه¬اي، رشد گياهان را تحت تاثيرمنفي قرار داده است. در اين ميان گياه گلرنگ (Carthamus tinctorius L.) به دليل سازگاري با شرايط كم¬آبي، توليد روغن باكيفيت، ارزش افزوده بالاي گلبرگ، امكان كاشت در فصول مختلف و نيز استعداد تامين علوفه مناسب براي واحدهاي دامپروري از گياهان زراعي شايان توجه در تناوب كاشت در شرايط سخت مي¬باشد. بنابراين اين پژوهش جهت مطالعه تأثير برهمكنش غلظت CO2 محيط و كمبود آب بر رشد و برخي ويژگي‌هاي فيزيولوژيكي گياه گلرنگ در اتاقك‌هاي رشد سرباز واقع در مزرعه باغ اناري دانشگاه صنعتي اصفهان در بهار سال 1400 به اجرا در آمد. ژنوتيپ¬هاي اراك، كوسه، C411 و PI-301055 در سه سطح تخليه رطوبتي خاك (تخليه 50، 75 و 85 درصد رطوبت قابل استفاده خاك به ترتيب به عنوان شاهد، تنش ملايم و شديد كم¬آبي) به صورت آزمايش فاكتوريل در دو محيط با غلظت معمول (50±400 ميكرومول در مول) و غني‌شده (50±700 ميكرومول در مول) دي‌اكسيدكربن و در سه تكرار مورد ارزيابي قرار گرفتند. نتايج نشان داد كه در شرايط غلظت معمول دي‌اكسيدكربن، تنش ملايم سبب كاهش وزن خشك اندام هوايي ژنوتيپ‌هاي اراك (17 درصد) و كوسه (19 درصد) درسطح احتمال 5درصد شد در حالي كه در ژنوتيپ‌هاي C411 و PIتغيير معني‌داري در سطح احتمال 5درصد مشاهده نشد. همچنين تنش شديد سبب كاهش وزن خشك اندام هوايي در تمامي ژنوتيپ‌ها شد. در شرايط غني‌شده دي‌اكسيدكربن، تنش ملايم تنها سبب كاهش معني‌دار وزن خشك اندام هوايي ژنوتيپ C411 (30 درصد) شد و در ساير ژنوتيپ‌ها تغيير معني‌داري در سطح احتمال 5درصد مشاهده نشد در حالي كه در شرايط تنش شديد در تمامي ژنوتيپ‌ها به جز ژنوتيپ PI كاهش يافت. در اثر افزايش غلظت دي‌اكسيدكربن، افزايش وزن خشك ريشه تنها در ژنوتيپ اراك مشاهده شد و در بقيه ژنوتيپ‌ها تفاوت معني‌داري درسطح احتمال 5درصد از لحاظ آماري مشاهده نشد. به طور ميانگين وزن دانه ژنوتيپ¬هاي گلرنگ در شرايط تنش ملايم و شديد به ترتيب 27 و 54 درصد نسبت به شاهدكاهش يافت و بيشترين و كمترين وزن دانه به ترتيب به ژنوتيپ‌هاي كوسه (909/0 گرم در بوته) و PI (729/0 گرم‌در بوته) تعلق داشت. در شرايط غني‌شده دي‌اكسيدكربن، تنش ملايم تنها سبب كاهش وزن گلبرگ در ژنوتيپ C411 (48 درصد) شد و در ساير ژنوتيپ‌ها تغيير معني‌داري در سطح احتمال 5درصد مشاهده نشد در حالي كه در شرايط تنش شديد در تمامي ژنوتيپ‌ها كاهش يافت. در اثر افزايش غلظت دي‌اكسيدكربن، كارايي مصرف آب آبياري در ژنوتيپ‌هاي كوسه، اراك، C411 و PI به ترتيب 39، 18، 34 و 7/24 درصد افزايش يافت. همچنين در اثر افزايش غلظت دي‌اكسيدكربن، درصد روغن دانه در ژنوتيپ‌هاي كوسه، اراك، C411 و PI به ترتيب 29، 17، 8 و 5/23 درصد كاهش نشان داد. علاوه بر اين بر اساس نمودار باي‌پلات، در شرايط غلظت غني‌شده دي‌اكسيدكربن هوا و تنش كم¬آبي شديد، در ژنوتيپ C411 صفات روغن دانه و حجم ريشه، در ژنوتيپ PI صفت بيشينه كارايي كوانتومي و در ژنوتيپ‌هاي اراك و كوسه صفات وزن خشك اندام هوايي، وزن دانه و كارايي مصرف آب آبياري بيشترين مقادير را داشتند. به طور كلي مي¬توان بيان كرد كه پاسخ ژنوتيپ¬هاي گلرنگ و نيز اهميت صفات مورد مطالعه در رشد كمي و كيفي گياه در شرايط مختلف رطوبت خاك و غلظت دي¬اكسيد كربن هوا با يكديگر تفاوت معني داري داشته كه اين موضوع بايستي در برنامه¬هاي اصلاحي گياه گلرنگ واثر آن بر تغيير اقليم مورد توجه قرار گيرد.
چكيده انگليسي :
Nowadays, the effects of climate change, population growth, and industrial development may lead to a decline in the share of water resources to the agricultural sector and an increase in water scarcity related to crop production in arid and semi-arid regions. Furthermore, the rise in the concentration of atmospheric carbon dioxide, the primary greenhouse gas, has affected the plant's growth. Meanwhile, the safflower plant (Carthamus tinctorius L.) should be more considered in crop rotation under these harsh conditions because of its adaptability to water shortage conditions, great-quality seed oils, high added value in picking petals, the possibility of planting in different seasons, and the ability to provide proper fodder for animal husbandry units. Therefore, this research was conducted to study the interaction effects of both CO2 concentration and soil water levels on growth and some physiological traits of safflower plants under Open Top Chambers (OTC) conditions during spring 2021 at Bagh-e-Anari Research Field Station (32◦42′ N and 51◦32′ E; altitude of 1,645 m above sea level) of Isfahan University of Technology, Isfahan, Iran. Four safflower genotypes including Arak, C411, Koseh, and PI-301055 were grown under three irrigation regimes (based on 50%, 75%, and 85% soil-water depletion as control, mild, and severe water deficit levels, respectively) as a factorial experiment in a randomized complete block design with three replications at two atmospheric CO2 conditions (400 ± 50 and 700 ± 50 μmol mol-1 as ambient and elevated conditions). The results showed that under ambient CO2, mild water deficit stress reduced shoot dry weights (ShDW) of Arak and Koseh genotypes by 17 and 19%, respectively, however it had no significant effect on C411 and PI genotypes. Moreover, severe water stress decreased the ShDW of all genotypes. While, under elevated CO2, mild water deficit stress just deteriorated ShDW of C411 genotype (about 30%). Unlikely, severe water stress decreased the ShDW of all genotypes. In addition, elevated CO2 just enhanced the Arak genotype's root dry weight and not affected others. Plant Seed weights averagely declined due to mild and severe water stress by 27 and 54 %, respectively, compared to the control treatment, and the highest and lowest ones belonged to Koseh (0.909 g plant-1) and PI (0.729 g plant-1) genotypes. Under elevated CO2, mild water deficit stress just reduced the petal weight of the C411 genotype (about 48%) and had no significant effect on others, while severe water stress decreased petal weights of all ones. Enriched CO2 condition led to an increase in the irrigation water use efficiency (IWUE) of Arak, Koseh, C411, and PI genotypes by 18, 39, 34, and 25%, respectively, and on the contrary, seed oil concentration decreased by 17, 29, 8 and 23%, respectively. According to the biplot curve, the highest values of seed oils and root volume were observed in C411, while the highest of Fv/Fm was considered in PI genotypes, under combined elevated CO2 and severe water deficit stress conditions. However, maximum levels of shoot dry weight and IWUE were found in Arak and Koseh genotypes. Commonly, it can be stated that safflower plants' growth response to different CO2× Soil water status conditions was genotype-dependent. Moreover, the attributions of studied traits regarded to the quantitative and qualitative plant growth were altered depending on the growth conditions, which should be considered in its breeding programs.
استاد راهنما :
حميدرضا عشقي زاده، محمدحسين اهتمام
استاد مشاور :
سعيد اسلاميان، پرويز احسان زاده
استاد داور :
حسن كريم مجني، علي نيكبخت
لينک به اين مدرک :

بازگشت