پديد آورنده :
رضايي جهدكن، مريم
عنوان :
تخمين زمينه ژئوشميايي واحد هاي سنگي و رسوبات آبراهه اي با استفاده از نسبت تحويل رسوب در منطقه فشارك
مقطع تحصيلي :
كارشناسي ارشد
محل تحصيل :
اصفهان : دانشگاه صنعتي اصفهان
صفحه شمار :
چهارده، 76ص.: مصور (رنگي)، جدول، نمودار
توصيفگر ها :
اكتشافات ژئوشيميايي , حوضه آبريز , رسوبات آبراهه اي , تحويل رسوب , رقيق شدگي , اصفهان , فشارك و ايران
تاريخ ورود اطلاعات :
1401/12/08
رشته تحصيلي :
مهندسي معدن
تاريخ ويرايش اطلاعات :
1401/12/08
چكيده فارسي :
روش تجزيه‌وتحليل رسوبات آبراهه‌اي بر اساس روش حوضه آبريز نمونه، يكي از روش‌هاي مؤثر در اكتشاف معدني بوده كه توجه زمين شناسان را به‌منظور پيدايش نواحي كاني زايي شده با اميد اكتشاف نهشته‌هاي آنومال قابل معدن كاري در مراحل بعدي به خود جذب كرده‌است. درتحليل ژئوشيميايي داده‌هاي رسوبات آبراهه‌اي مجموعه‌اي از عوامل زمين‌شناسي،ژئومورفولوژيكي، هيدرولوژيكي و رسوب‌شناسي در محتوي ژئوشيميايي رسوبات آبراهه‌اي نقش تعيين‌كننده دارند. در حوزه‌ي اكتشافات ژئوشيميايي در محيط‌هاي سوپرژن، مفاهيم بسياري مثل زمينه ژئوشيميايي واحدهاي سنگي در يك حوضه و نيز زمينه ژئوشيميايي كل حوضه، رقيق‌شدگي،آنومالي‌هاي‌ژئوشيميايي، فرسايش، عوامل ژئوموفولوژيكي (شيب، چگالي، پستي‌وبلندي و مساحت)، موقعيت واحدهاي سنگي نسبت به نقاط نمونه‌برداري و مساحت واقعي حوضه با توجه به شيب و توپوگرافي حوضه، در روابط به‌درستي تبيين نشده‌اند پايان‌نامه پيش رو با آگاهي از اين كاستي‌ها در مطالعات ژئوشيمي اكتشافي سعي دارد در راستاي بهبود و توسعه‌ي روش‌هاي تفسير ژئوشيميايي داده‌هاي رسوبات آبراهه‌اي گام بردارد. بر اين مبنا يك مطالعه موردي شامل منطقه‌اي از برگه‌ي زمين‌شناسي 1:100000 كوهپايه انتخاب گرديد. در منطقه فشارك (بخشي از برگه زمين‌شناسي كوهپايه)، از داده‌هاي ژئوشيميايي رسوبات آبراهه‌اي و داده‌هاي نمونه‌هاي سنگي بالادست استفاده‌شده است.
مسئله مطرح‌شده در اين پايان‌نامه، بهبود تخمين مقدار زمينه واحدهاي سنگي و ژئوشيميايي در منطقه فشارك است؛ كه در اين راستا اقدام به در نظر گرفتن نقش عوامل ژئوموفولوژيكي و نسبت تحويل رسوب به همراه طول آبراهه در تخمين مقدار زمينه ژئوشيمي سنگ‌هاي بالادست در حوضه‌هاي آبريز آن‌ها شد. به اين منظور شاخص طول آبراهه‌اي (Lij)، شيب (Slop)، چگالي حوزه زهكشي (Dd)، نسبت پستي‌وبلندي به طول (R/L) و درنهايت نسبت تحويل رسوب (SDR)، براي هر واحد سنگي موجود در حوضه موردنظر محاسبه گرديد. معادله ميانگين وزن‌دار غلظت‌هاي تك عنصري به‌منظور تخمين غلظت زمينه ژئوشيميايي عناصر در شش حالت با در نظر گرفتن متغير مستقل مساحت (Xij) و طول آبراهه (Lij) حل شد. براي مقايسه نتايج، دو رويكرد مختلف در نظر گرفته شد. اول مقايسه‌اي بين زمينه ژئوشيميايي و زمينه واحدهاي ليتولوژي به‌دست‌آمده از روابط جديد و موجود در هر نمونه با نمونه متناظر آن در مجموعه داده واقعي براي هر عنصر انجام شد. دوم، توزيع پراكندگي زمينه ژئوشيميايي تمامي داده‌هاي به‌دست‌آمده از روابط جديد و موجود براي هر عنصر با داده‌هاي واقعي مقايسه شد. از نتايج به‌دست‌آمده از هر دو روش مشخص گرديد كه عوامل ژئوموفولوژيكي به همراه طول آبراهه نقش مهمي در رقيق‌شدگي پايين‌دست رسوبات ناشي از نواحي كاني سازي شده دارد؛ كه در رابطه كلي (Sij=RR.Dd.Slop.Xij/Lij) نسبت به روابط ديگر نتايج تخميني زمينه واحدهاي سنگي در عناصر (Ag,As,Ce,Co,La,Th,Ti,Yb,Zn) به مقدار تخميني واقعي نزديك‌تر بوده است. همچنين در فاكتور (Sij) مقدار تخميني زمينه ژئوشيميايي در اكثر عناصر نسبت به فاكتورهاي ديگر به مقدار مشاهده‌شده در خروجي حوضه نزديك‌تر بوده است.
چكيده انگليسي :
The method of analysis of stream sediments based on the sample catchment basin is one of the effective methods in mineral exploration, which has attracted the attention of geologists in order to find mineralized areas. In geochemical analysis of stream sediment data, a set of geological, geomorphological and hydrological factors play decisive roles in the geochemical content of stream sediments. In literature related to stream sediment exploration some important factors are missed in existing formulations.
The present study aims at inclusion of some of important parameters in order to improve the results. As a case study, the part of 1:100,000 geological map of the Kuhpayeh was selected near to the Feshark village.
The methodology includes incorporation of geomorphological factors and the sediment delivery ratio along with the length of the stream channel into the existing equations. For this purpose the length of the channel (Lij), slope (Slop), drainage density (Dd), relief ratio (R) and sediment delivery ratio (SDR) were calculated for each lithological unit in every basin. The weighted average equation of single element concentrations was solved in order to estimate the geochemical background concentration of elements in six cases by considering the independent variable of area (Xij) and waterway length (Lij).
To compare results, two different approaches were considered. First, comparing the obtained geochemical background and the background of lithological units from the new and existing equations in each sample with its corresponding sample value in the data set for each element. Second, the scatter distribution of the geochemical background of all the data obtained from the new and existing relationships for each element was compared with the real data. From the results obtained from both methods, it was demonstrated that geomorphological factors along with the length of the waterway play important roles in downstream dilution of sediments. The following equation (Sij=RR.Dd.Slop.Xij/Lij), compared to other equations, delivered more accurate results in estimation of lithological background for Ag, As, Ce, Co, La, Th, Ti, Yb and Zn. Also, theis equation has led to better results for geochemical background of basin for most of elements.
استاد راهنما :
حسن طباطبائي
استاد داور :
حسن طباطبائي , فرهاد محمدتراب
