توصيفگر ها :
اكوتوريسم , طيف طبيعي , فريدونشهر , ظرفيت برد گردشگري , مدل‌سازي ديناميكي
چكيده فارسي :
در راستاي دست¬يابي به مهم‌ترين هدف اكوتوريسم (حفاظت از منابع طبيعي)، در اين مطالعه، شهرستان فريدونشهر به‌عنوان يكي از چشم¬اندازهاي كوهستاني بكر در استان اصفهان بر اساس طيف¬طبيعي طبقه‌بندي شد. براي اين منظور، ابتدا 9 معيار كليدي در دو خوشه انساني و طبيعي انتخاب شد و سپس نقشه‌هاي آن‌ها در محيط نرم افزار GIS با توجه به شاخص¬هاي اكوتوريسم تهيه شد. وزن دهي به اين شاخص‌ها توسط روش BWM انجام شد و طبق اين وزن‌دهي، خوشه طبيعي از ديد متخصصان، وزن بالاتري را نسبت به خوشه انساني به خود اختصاص داد و از بين معيارهاي طبيعي نيز بالاترين امتياز به امكان مشاهده حيات‌وحش تعلق گرفت. سپس وزن‌هاي حاصله با استفاده از روش WLC، در معيارهاي انتخابي ضرب شدند و با تلفيق نقشه معيارهاي استاندارد شده، نقشه نهايي طبيعي¬بودن در 5 طبقه به دست آمد. براي اعتبارسنجي نقشه تهيه شده، از آناليز حساسيت استفاده شد و اعتبار نقشه طيف طبيعي بررسي گرديد. نتايج آناليز حساسيت، نشان دهنده سازگاري بالاي مكاني نقشه طبيعي تهيه شده بود. بر اساس نتايج به دست آمده، حدود 60 درصد شهرستان فريدونشهر، بكر است و قسمت اعظم اين مناطق بكر در بخش‌هاي غربي شهرستان به دليل دوري از جاده‌هاي اصلي و شيب‌هاي تند متمركز شده است. در ادامه پرسشنامه‌اي به‌صورت آنلاين تهيه گرديد تا اطلاعات مربوط به گردشگران اين منطقه تهيه گردد و گردشگران متناسب با سطح آگاهي و نيازهاي توسعه‌اي گروه‌بندي شوند. سپس ظرفيت برد اجتماعي و فيزيكي گردشگري براي هريك از اين گروه‌ها محاسبه شد. در ادامه پرسشنامه ديگري جهت سنجش ميزان آگاهي محيط¬زيستي جامعه ميزبان و فرهنگ پذيرش گردشگر تهيه گرديد و به‌صورت حضوري توسط جامعه ميزبان تكميل گرديد. سپس با توجه به اطلاعات جمع¬آوري شده از پرسشنامه‌ها و نقشه طيف طبيعي آماده‌شده، عناصر كليدي جهت مدل‌سازي ديناميكي منطقه مورد مطالعه در بازه زماني 2010-2020 تعيين گرديدند و 4 زيرسيستم گردشگري، حفاظت از منابع طبيعي، مردم محلي و اقتصاد گردشگري مشخص شدند. بدين منظور ابتدا مدل‌سازي كيفي (فرضيه‌هاي ديناميكي و نمودارهاي علي- معلولي) و سپس مدل‌سازي كمي (نمودارهاي حالت-جريان و معادله نويسي) براي زيرسيستم‌هاي مختلف انجام شد و در نهايت اعتبار مدل تهيه شده با استفاده از پارامترهاي آماري و برخي آزمون‌هاي اعتبارسنجي تأييد شد. سپس با استفاده از آناليز حساسيت، پارامترها¬ي موثر جهت طراحي سناريو تعيين گرديدند. نتايج آناليز حساسيت نشان داد كه مدل نسبت به پارامترهاي نرخ ورود گردشگر سخت، طول مدت اقامت گردشگر سخت، تبديل مراتع به زمين¬هاي كشاورزي و چراي دام، حساسيت قابل توجهي دارد. لذا با تغيير پارامترهاي موردنظر به همراه بعضي ديگر پارامترها، 5 سناريو تعريف گرديد. تحليل سناريوهاي طراحي شده نشان داد كه در صورت ادامه روند كنوني، كاهش چشم¬گيري در طبيعي¬بودن مقاصد گردشگري فريدونشهر اتفاق خواهد افتاد، ضمن اينكه جمعيت مردم محلي نيز روند نزولي سريعي را طي خواهد كرد. لذا در سناريوهاي واقع¬بينانه 3 و 4، با كاهش اندكي در عوامل تخريب منابع طبيعي و افزايش ورود گردشگر سخت و سرمايه¬گذاري جهت افزايش اقامت اين گروه، مي¬توان روند فعلي از دست رفتن جاذبه¬هاي طبيعي را كندتر كرد و از طريق افزايش درآمد و اشتغال گردشگري، زمينه مهاجرت معكوس بوميان منطقه را فراهم كرد.
چكيده انگليسي :
In order to achieve the most important goal of ecotourism (protection of natural resources), in this study, a pristine mountainous landscape, Fereydounshahr Township was classified using a naturalness continuum. In doing so, firstly, 9 key indicators consisted of two clusters (natural and anthropogenic were selected. GIS software was then employed for combining layers of criteria with respect to ecotourism. BWM was applied for weighting of the criteria. According to the results, the natural cluster received a higher weight than the human cluster and the presence of wildlife scored the highest value, whereas visibility of power lines was the lowest. WLC was used for combining the criteria to produce a final naturalness map including 5 classes. To validate the naturalness map, sensitivity analysis was used. The sensitivity analysis revealed high spatial consistency of the naturalness continuum. Based on the obtained results, about 60% of Fereydunshahr is pristine and most of the natural areas were concentrated in western parts of the region due to long distances from the main roads, and steep slopes. Then, an online questionnaire was prepared to gather information about the tourists of this region and group the tourists according to the level of awareness and development needs. After that, the social and physical tourism capacity was calculated for each of these groups. Next, another questionnaire was prepared to measure the level of environmental awareness and tourist reception culture of the host community. It was completed in person by the local people. Then, according to the information collected from the questionnaires and the naturalness map, the key elements for the dynamic modeling of this region in the period of 2010-2020 were determined and 4 subsystems of tourism, protection of natural resources, local people and tourism economy identified. To this end, qualitative modeling (dynamic hypotheses, causal loop diagrams) and then quantitative modeling (stock-flow diagrams, writing equation) were done for different subsystems. Finally, the validity of the simulated model was confirmed using statistical parameters and some validation tests. Then, using sensitivity analysis, effective parameters were determined for scenario design. The results indicated that the model has significant sensitivity to the parameters of arrival rate of hard tourists, length of stay of hard tourists, conversion of rangeland to farmland and livestock population. Therefore, 5 scenarios were defined by changing these parameters. The analysis of the designed scenarios showed that if the current trend continues, there will be a significant decrease in the naturalness of the tourist destinations of Fereydunshahr. In addition, the population of local people will also go through a rapid downward trend. Therefore, in realistic scenarios 3 and 4, with a slight reduction in the factors of destruction of natural resources and an increase in the arrival of hard tourists and investment to increase the stay of this group, the current process of losing natural attractions can be slowed down, and through increasing tourism income and employment, it provided the basis for the reverse migration of the locals of the region.
