شماره مدرك :
18734
شماره راهنما :
16259
پديد آورنده :
بوستانيان، مژده
عنوان :

مطالعه پاسخ ژنوتيپ‌هاي گلرنگ به تغذيه برگي روي در حضور همزيستي ميكوريزايي و شرايط تنش شوري

مقطع تحصيلي :
كارشناسي ارشد
گرايش تحصيلي :
اگروتكنولوژي
محل تحصيل :
اصفهان : دانشگاه صنعتي اصفهان
سال دفاع :
1402
صفحه شمار :
دوازده، 93 ص. : جدول، نمودار
توصيفگر ها :
گلرنگ , ميكوريزا , روي , شوري , فسفر , حجم ريشه , گياه دانه روغني
تاريخ ورود اطلاعات :
1402/06/18
كتابنامه :
كتابنامه
رشته تحصيلي :
كشاورزي
دانشكده :
مهندسي كشاورزي
تاريخ ويرايش اطلاعات :
1402/06/19
كد ايرانداك :
2960337
چكيده فارسي :
گياه گلرنگ (Carthamus tinctorius L.) يك محصول دانه روغني چند منظوره است كه با بسياري از اراضي زراعي كشور سازگاري دارد. اين گياه مي‌تواند در خاك‌هاي فقير رشد كرده و عملكرد قابل قبولي داشته باشد. همچنين مقاوم به انواع تنش‌هاي زنده و غير زنده به ويژه تنش‌هاي شوري و خشكي است. عنصر روي در عملكرد و سنتز پروتئين‌ها، فعاليت آنزيم‌ها و فتوسنتز گياه نقش بسيار مهم و ضروري دارد. مقدار روي در زمين‌هاي كشاورزي به ويژه در خاك‌هاي آهكي و شور بسيار كم است. قارچ ميكوريزا سطح تبادلي ريشه و خاك، تغذيه گياه و جذب آب را در گياهان بهبود مي‌بخشد. همچنين بافت و ساختمان خاك را با نفوذ رشته‌ها و اندام‌هاي قارچي بهبود مي‌دهد. به علاوه همزيستي ميكوريزايي موجب افزايش تحمل گياهان به تنش‌هاي زنده و غير زنده مي‌گردد. تنش شوري يكي از تنش‌هاي غير زيستي محدودكننده رشد و عملكرد گياهان در مناطق خشك و نيمه خشك است. اين پژوهش در دو آزمايش جداگانه گلداني از اواسط اسفند ماه 1400 تا تابستان 1401 در مزرعه چاه اناري دانشگاه صنعتي اصفهان به صورت آزمايش فاكتوريل در قالب طرح بلوك كامل تصادفي با سه تكرار اجرا درآمد. در آزمايش اول پاسخ ژنوتيپ‌هاي كوسه، اراك2811، كردستان و نبراسكا-10 گلرنگ به تغذيه برگي روي در دو سطح صفر و 3 گرم در 1000 گرم سولفات روي و قارچ ميكوريزا در دو سطح عدم تلقيح و تلقيح بررسي شد. در آزمايش دوم تاثير دو سطح تلقيح و عدم تلقيح قارچ ميكوريزا و دو سطح صفر و محلول پاشي سولفات روي بر رقم كوسه گلرنگ تحت شرايط سه سطح صفر، 60 ميلي مولار و 120 ميلي مولار NaCl بررسي شد. در آزمايش اول محلول پاشي روي و قارچ ميكوريزا سبب افزايش صفات حجم، وزن خشك، طول تجمعي ريشه، غلظت كلروفيل‌ها و كارتنوئيدها، روي، پتاسيم و فسفر برگ، ارتفاع و تعداد شاخه اصلي بوته، عملكرد و اجزا عملكرد شامل وزن صد دانه، تعداد دانه در طبق، تعداد طبق در بوته، وزن خشك اندام هوايي و درصد روغن دانه در تمام ژنوتيپ‌هاي مورد مطالعه به ويژه در ژنوتيپ‌هاي كوسه و اراك شد. در آزمايش دوم تنش شوري موجب كاهش درصد آغشتگي ريشه به ميكوريزا، حجم، وزن خشك و طول تجمعي ريشه، غلظت كلروفيل‌ها و كارتنوئيدها، روي، و پتاسيم برگ، نسبت پتاسيم به سديم، ارتفاع و تعداد شاخه اصلي بوته، حداكثر كارآيي فتوسيستمII فتوسنتزي (Fv/Fm)، محتواي نسبي آب برگ، عملكرد و اجزا عملكرد و وزن خشك اندام هوايي ولي باعث افزايش نسبت كارتنوئيدها به كلروفيل كل، غلظت سديم، پرولين و قندهاي محلول برگ گلرنگ شد. اعمال تميارهاي محلول پاشي روي و قارچ ميكوريزا از طريق بهبود و افزايش ويژگي‌هاي فتوسنتزي شامل غلظت كلروفيل‌ها و Fv/Fm، بهبود وضعيت محتواي نسبي آب برگ، بهبود وضعيت تعادل يون‌هاي سديم و پتاسيم، نسبت پتاسيم به سديم، افزايش غلظت روي، وزن خشك، حجم و طول تجمعي ريشه و در نتيجه رشد بهتر گياه و افزايش عملكرد و اجزا عملكرد دانه و وزن خشك اندام هوايي سبب تعديل اثرات منفي شوري در گياه گلرنگ شد. با توجه به نتايج به دست آمده در اين پژوهش مي‌توان نتيجه گرفت كه ويژگي‌هاي فيزيولوژيك، رشدي و عملكرد دانه ژنوتيپ‌هاي گلرنگ تحت تاثير تيماري‌هاي محلول پاشي روي و قارچ ميكوريزا به ويژه در ژنوتيپ‌هاي پرمحصول كوسه و اراك2811 افزايش مي يابد. همچنين اين تيمارها موجب بهبود ظرفيت فتوسنتز، رشد، عملكرد و اجزا عملكرد گياه گلرنگ در شرايطي كه آب آبياري و خاك شور باشند مي‌شود و تحمل گياه در شرايط تنش را افزايش مي‌دهند. كلمات كليدي: گلرنگ، ميكوريزا، روي، شوري، فسفر، حجم ريشه، گياه دانه روغني
چكيده انگليسي :
Safflower (Carthamus tinctorius L.) is an oilseed crop known for its adaptation to the climatic and edaphic conditions of Iran. It has the capability to grow and produce an acceptable grain yield under marginal soil conditions. It is tolerant to an array of environmental constraints, including drought and salinity. Zinc is involved in the synthesis of proteins and activity of many enzymes and plays role in the photosynthetic functions. Zn availability is not satisfactory, particularly in the saline and calcareous agricultural soils. Mycorrhiza increases the access of the plant root to the soil and hence enhances the absorption of soil water and minerals. Salt stress is a major constraint to the plant growth and productivity under the arid-semiarid climatic conditions. Symbiotic associations of plant-mycorrhiza improves the stress tolerance of the plants, but data on playing such roles in safflower grown under saline and calcareous soil conditions are scanty. Thus, safflower genotypes were exposed to either calcareous soil or saline water in the presence of foliar Zn application and soil mycorrhizal inoculation in two 3-replicates randomized complete block design pot experiments from March to July 2022 in the Isfahan University of Technology, Isfahan, Central Iran. One experiment sought to examine the genotypic (namely, Nebraska-10, Arak2811, Kordestan, and Kouseh) differences in response to Zn and mycorrhizae in a calcareous soil and the other one tested the effectiveness of Zn and mycorrhizae amendments in amelioration of moderate and severe salt stresses. Both Zn application and mycorrhizae inoculation enhanced traits such as 100-grains weight, grains/head, grain weight/plant, above-ground dry mass (SDM), leaf Zn, K, and P concentrations, root volume, dry weight, and cumulative length in all examined genotypes, but genotypes Kouseh and Arak2811 tended to outrank the remaining genotypes in terms of these traits particularly when amended with Zn and mycorrhizae. Salinity suppressed quantum efficiency of photosystem II (Fv/Fm), chlorophyll, carotenoids, Zn, P, and K concentrations, K/Na, relative water content, grains/head, heads/plant, grain weight/plant, SDM, and root volume, mycorrhization, dry weight and cumulative length, despite increasing carotenoids/chlorophyll concentration, proline, soluble carbohydrates, and Na concentrations. Though, both Zn and Mycorrhizae applications tended to mitigate the adverse effects of salinity through enhancing photosynthetic attributes (chlorophyll concentration and Fv/Fm), ionic balance (K/Na, P, Zn, and K status), water status (proline, soluble sugars, and relative water content), rooting (volume, length and dry weight) and consequently plant growth, grain weight, and SDM. The presented findings taken together, are suggestive of beneficial effects of foliar-applied Zn and mycorrhiza inoculation to the safflower’s physiological, growth, and grain yield attributes, particularly those of the genotypes Kouseh and Arak2811. Moreover, the above amendments lead to improvements in photosynthetic, growth, yield, and yield components of safflower under saline conditions, leading consequently to its salt tolerance. Keywords: Safflower, Mycorrhizae, Zn, salinity, phosphorus, root volume, oilseed
استاد راهنما :
پرويز احسان زاده
استاد مشاور :
حسن كريم مجني , حسين شريعتمداري
استاد داور :
محمدحسين اهتمام , فرشيد نوربخش
لينک به اين مدرک :

بازگشت