توصيفگر ها :
پرندگان كنار آبزي , شاخص NDWI , خشكسالي , تالاب بند عليخان
چكيده فارسي :
تالاب‌ها يكي از منحصر به فرد¬ترين اكوسيستم¬هاي سطح زمين هستند كه خدمات بسيار زيادي براي انسان و ساير موجودات به خصوص پرندگان آبزي و كنار آبزي مهاجر فراهم مي¬كنند. با اين حال در سال‌هاي اخير به دليل تغيير اقليم و دخالت‌هاي انساني، بخش زيادي از تالاب‌هاي مناطق خشك و نيمه‌خشك جهان از بين رفته است. از اين رو مديريت و حفاظت از تالاب‌ها به منظور حفظ عملكرد آنها لازم و ضروري مي¬باشد. تالاب بند عليخان يكي از تالاب¬هاي در مناطق خشك و نيمه‌خشك مركز ايران است كه در سال‌هاي اخير به شدت تحت‌تأثير نوسانات اقليمي و كاهش منابع آبي بوده است. از اين رو در مطالعه حاضر به بررسي فراواني و تعداد برندگان در اين تالاب و همچنين ارتباط آن با مقدار ورودي آب اين تالاب با استفاده از مدل رگرسيون خطي انجام شده است. داده‌هاي مربوط به سرشماري پرندگان از سازمان محيط زيست كه در سال‌هاي 1392 تا 1394 و 1397 تا 1399 برداشت شده استفاده شد. همچنين براي به دست آوردن سطح آب تالاب در طول 10 سال گذشته از لايه¬هاي تفاضل نرمال شده آبي (NDWI) استفاده شد. داده¬هاي بارش، دما و شاخص خشكسالي نيز براي تفسير بهتر نتايج مورد استفاده قرار گرفت. خوتكا (Anas crecca) با 19610 قطعه و اردك سر سبز (Anas platyrhynchos) با 18037 قطعه فراوان¬ترين پرندگان منطقه بودند. بيشترين مقدار شاخص¬هاي تنوع شامل شانون (363/1)، برليان (360/1) و مارگالف (167/1) براي پرآب¬ترين سال مطالعه (1399) بدست آمد. بر اساس نتايج شاخص NDWI، سطح تالاب در سال‌هاي 1392 تا 1392 كاملاً خشك بوده است حال آنكه افزايش بارندگي در زمستان 1397 و اوايل بهار 1398 باعث شد تا مقدار شاخص NDWI براي اولين بار سطح آبگرفتگي كامل تالاب را نشان دهد. مدل رگرسيون خطي نشان داد كه ارتباط مثبت و معني¬داري بين تعداد گونه و فراواني آن¬ها با متوسط و حداكثر سالانه شاخص NDWI وجود دارد. در بين شاخص¬هاي اقليمي، قوي¬ترين رابطه¬ي آماري بين شاخص SPI و تعداد گونه (621/0 = r2) بدست آمد. نتايج اين تحقيق نشان داد كه حفظ موجودي آب تالاب در سال‌هاي پرآب در طول سال‌هاي بعدي كه ممكن است تحت‌تأثير خشكسالي قرار بگير، تعيين حق¬آبه تالاب و جلوگيري از استحصال آب براي فعاليت¬هاي كشاورزي اراضي مجاور مي‌توان به بهبود مديريت و حفاظت تالاب و پرندگان آبزي آن كمك كند.
چكيده انگليسي :
Wetlands are one of the most unique ecosystems that provide numerous services for humans and other species, especially migratory waterfowl and aquatic birds. However, in recent years, due to climate change and human intervention, a large part of wetlands in arid and semi-arid regions has been lost. Therefore, the management and protection of wetlands are necessary to maintain their function. Alikhan Band Wetland is one of the wetlands in the arid and semi-arid regions of central Iran, which has been severely affected by climatic fluctuations and the reduction of water resources. Therefore, in the present study, the frequency and number of birds in this wetland, as well as its relationship with the amount of water input in this wetland have been investigated. The bird census collected from the environmental organization in the years 2012 to 2014 and 2017 to 2019 were used. Also, to obtain the water level of the lagoon during the last 10 years, normalized water difference layers (NDWI) were used. Rainfall, temperature and drought index data were also used for better interpretation of the results. Khotka (Anas crecca) with 19,610 pieces and mallard (Anas platyrhynchos) with 18,037 pieces were the most abundant birds in the region. The highest values of diversity indices including Shannon (1.363), Berlian (1.360) and Margalef (1.167) were obtained for the wettest year of the study (2019). According to the results of the NDWI index, the wetland was completely dry in the years 1392 to 1392, while the increase in rainfall in the winter of 1397 and early spring of 1398 caused the value of the NDWI index to show the level of complete flooding of the wetland for the first time. The linear regression model showed that there is a positive and significant relationship between the number of species and their abundance with the annual average and maximum of the NDWI index. Among the climatic indices, the most accurate statistical relationship was obtained between the SPI index and the number of species (r2 = 0.621). The results of this research showed that maintaining the water resources of the wetland in the years of high water during the following years that may be affected by drought, determining the water rights of the wetland and preventing the extraction of water for the agricultural activities of the adjacent lands can be done. Help to improve the management and protection of the wetland and its waterfowl.
