توصيفگر ها :
كم آبياري , آبياري قطره¬اي , كود نيتروژن , تقسيط نيتروژن
چكيده فارسي :
مناطق خشك و نيمه خشك جهان به دليل كمبود بارندگي و دماي زياد همواره با كمبود آب مواجه بوده اند. كشور ايران با چالش هاي متعددي در زمينه كمبود آب مواجه است. در مناطق خشك كه سيستم كشاورزي آن وابسته به آبياري است، حفظ كيفيت خاك و آب زيرزميني اهميت بسيار زيادي دارد. آبياري قطره‌اي يك اولويت درروش آبياري در مناطق خشك و نيمه‌خشك محسوب مي‌شود زيرا شرايط را براي كاربرد مؤثر و اقتصادي آب و مواد مغذي فراهم مي‌نمايند. هدف از اين پژوهش بررسي اثر سطوح مختلف مديريت كودي (نيتروژن، آهن و روي) و آب بر زيست¬توده ذرت علوفه-اي، جذب نيتروژن ذرت و نيتروژن نيتراتي باقي¬مانده در نيم¬رخ خاك تحت سيستم آبياري قطره‌اي زيرسطحي و سطحي است. تحقيق در دو سال 1398 و 1399 در مزرعه پژوهشي دانشگاه صنعتي اصفهان اجرا شد. سال اول سطوح آبياري شامل دو سطح آبياري (يك سطح آبياري كامل و يك سطح كم¬آبياري متوسط) و سال دوم شامل سه سطح آبياري ( يك سطح آبياري كامل و دو سطح كم¬آبياري متوسط و ملايم) بود. در هر دو سيستم آبياري، تيمارهاي سطوح كودي شامل كاربرد 150 كيلوگرم نيتروژن در هكتار در سه تقسيط (S3FZ0)، كاربرد 150 كيلوگرم نيتروژن در هكتار در نه تقسيط (S9FZ0)، كاربرد 150 كيلوگرم نيتروژن در هكتار در سه تقسيط و كاربرد كلات آهن و روي (S3FZ1) و كاربرد 150 كيلوگرم نيتروژن در هكتار در نه تقسيط و كاربرد كلات آهن و روي (S9FZ1) بود. تيمارهاي آزمايشي به صورت اسپليت پلات در قالب طرح بلوك¬هاي كامل تصادفي در سه تكرار اجرا شد. شاخص¬هاي اندازه¬گيري شده شامل زيست-توده اندام هوايي، نيتروژن نيتراتي اوليه و نهايي خاك و نيتروژن برداشت شده توسط گياه در زمان برداشت علوفه بودند. مديريت آبياري براساس محاسبه تبخير و تعرق گياه با استفاده از رابطه فائو پنمن مانتيث، و همينطور اندازه¬گيري رطوبت خاك با استفاده از تانسيومتر و اوگر بود. اثر بر هم كنش سه¬گانه سيستم آبياري، سطوح آبياري و تقسيط نيتروژن بر زيست-توده (P < 0.01) نيتروژن جذب شده توسط گياه (P < 0.01) و بهره¬وري نيتروژن (P < 0.01) در دو سال معني¬دار بود. به طور متوسط در دو سال، بيش¬ترين مقدار زيست¬توده، نيتروژن برداشت شده و بهره¬وري نيتروژن به ترتيب 25350 كيلوگرم در هكتار، 316 كيلوگرم در هكتار و 75 درصد مربوط به سايت زيرسطحي، سطح آبياري كامل و سه تقسيط نيتروژن بود. طبق نتايج تجزيه واريانس، اثر ميزان نيتروژن نيتراتي باقي¬مانده در لايه¬هاي مختلف نيمرخ خاك(P < 0.01) و اثر سه گانه تقسيط نيتروژن،كلات آهن و روي و عمق بر نيتروژن باقي مانده خاك (P < 0.01) در هر دو سال معني¬دار بود. بيش¬ترين مقدار نيتروژن نيتراتي باقي¬مانده در خاك، مربوط به عمق صفر تا 20 سانتي¬متري خاك با ميانگين 94 كيلوگرم در هكتار در دو سال بود. با توجه به مقادير كم نيتروژن نيتراتي باقي¬مانده در عمق خاك و عدم آبشويي نيترات در تيمار آبياري كامل ، در مقايسه با تيمارهاي كم آبياري، آبياري قطره¬اي ذرت در شرايط آبياري كامل توصيه مي¬گردد.
چكيده انگليسي :
Abstract
Arid and semi-arid regions of the world have always faced water shortage due to lack of rainfall and high temperature. In arid areas where agriculture relies on irrigation, it is crucial to ensure the quality of soil and underground water. So, drip irrigation is considered a priority among the irrigation methods in these areas because it enables efficient and cost-effective utilization of water and nutrients. The purpose of this research is to investigate the effect of different levels of fertilizer management (N, Fe and Zn) and water on silage maize biomass, nitrogen uptake and residual nitrate in the soil profile. The research was conducted in 2019 and 2020 under subsurface and drip-tape irrigation systems The treatments in the first year for both systems included two levels of irrigation (one level of full irrigation and one level of moderate irrigation), while the second year included three levels of irrigation (full irrigation, moderate and mild deficit irrigation). During the two-year research period for both irrigation systems, fertilizer level treatments included the application of 150 kg N ha-1 in three splits (S3FZ0), the application of 150 kg N ha-1 in nine splits (S9FZ0), the application of 150 kg N ha-1 in nine splits along with the application of iron and zinc chelate (S9FZ1) and the application of 150 kg N ha-1 in three splits along with the application of iron and zinc chelate (S3FZ1). The experimental treatments were applied using a split-split plot arrangement within a block design in three replications. The measured indicators included total biomass, initial and final soil nitrate and N-uptake at the time of silage harvesting. Irrigation was regulated based on plant evapotranspiration calculated using the FAO- Penman–Monteith equation. Additionally, soil moisture was monitored through the use of tensiometers and augers. Statistical analysis revealed significant effects (P < 0.01) from the triple interaction of irrigation system, irrigation levels, and nitrogen splits on total biomass, nitrogen uptake, and nitrogen productivity. in two years. On average, in two years, the highest amount of total biomass was 25350 kg ha-1, nitrogen uptake was 316 kg ha-1, and nitrogen productivity was 75% which observed in subsurface drip irrigation for full irrigation level with three nitrogen splits treatment. Additionally, the amount of residual nitrate in different layers of the soil profile and the triple effect of nitrogen, iron and zinc chelate on the residual nitrogen of the soil in both years were significant at 1% level. The highest amount of nitrate residual in the soil corresponds to the depth of 0-20 cm of the soil with an average of 94 kg N ha-1 in two years. As a conclusion, drip irrigation is recommended under full irrigation management, due to the lower amounts of N-NO3- residual in the soil depth and no nitrogen leaching in full irrigation level compared to deficit irrigation levels.
