توصيفگر ها :
پارك‌هاي شهري , پيوستگي , مقاومت , كريدور , نقشه كاربري - پوشش اراضي
چكيده فارسي :
اكوسيستم‌هاي شهري به دليل افزايش جمعيت شهرنشين در سراسر جهان در حال گسترش هستند.گسترش شهرنشيني به دليل چندپاره كردن زيستگاه‌هاي طبيعي و جايگزيني آنها با سطوح غيرقابل نفوذ و اراضي تحت كاربري انساني، تهديدي جدي براي تنوع زيستي محسوب مي‌شود. فضاهاي سبز شهري، به‌ويژه پارك‌ها، نقش مهمي در حفظ تنوع زيستي شهري دارند، اما انزواي آنها مي‌تواند منجر به انقراض محلي گونه‌ها شود. اين مطالعه به بررسي كريدورهاي زيستگاهي پرندگان در شهر اصفهان، با استفاده از روش نظريه مدارهاي الكتريكي مي‌پردازد. براي اين كار 32 پارك مهم شهر اصفهان و 5 گونه پرنده درخت‌زي انتخاب گرديد. كاربري‌هاي مختلف زيستگاه شهري از جمله تيپ‌هاي مختلف فضاي سبز مانند درختزارها و كاربري‌هاي انساني نظير جاده‌ها و ساختمان‌ها سطوح متفاوتي از مقاومت را در برابر حركت پرندگان در سيماي شهري ايجاد مي‌كنند. به اساس سطوح مختلف مقاومت، كاربري‌ها جهت مدلسازي كريدورهاي جركتي پرندگان با استفاده از نظر كارشناسي وزن‌دهي شدند. بر اساس اين وزن‌دهي كمترين سطح مقاومت براي لكه‌هاي اصلي يعني پارك‌هاي مورد مطالعه و برابر 1/0 در نظر گرفته شد، همچنين كاربري‌هايي كه نقش تسهيل‌كننده را براي حركت پرندگان داشتند شامل انواع تيپ‌هاي پوشش گياهي بودند و كمترين سطح مقاومت براي آنها در نظر گرفته‌شد و به علت درخت‌زي بودن پرندگان مورد مطالعه كمترين سطح مقاومت براي درختزارها و باغات برابر 1 و براي علفزار‌ها كه كمترين نقش را براي تسهيل حركت آنها داشتند، 15 در نظر گرفته شد. كاربري‌هاي انساني كه مانع براي حركت پرندگان محسوب مي‌شدند شامل ساختمان‌ها و جاده‌ها بودند كه جاده‌ها بر اساس عامل ترافيك در سه سطح درجه‌بندي شدند كه بيشترين سطح مقاومت براي بزرگراه‌هاي با تراكم ترافيك شديد و برابر 100 در نظر گرفته شد و همچنين مقاومت كوچه‌ها و ين‌بست‌ها برابر 25 و ساختمان‌ها برابر 50 فرض شد. نقشه مقاومت زيستگاهي شهر اصفهان بر اساس چينش كاربري‌ها در كنار‌يكديگر و سطح مقاومت آنها در محيط نرم‌افزار GIS تهيه شد. مدلسازي كريدور پرندگان بر اساس نقشه سطح مقاومت شهر اصفهان و پارك‌هايي كه پرندگان در آنها حضور داشتند در محيط نرم‌افزار Circuitscape تهيه شد و نتايج نشان داد كه پوشش جنگلي و درختان در حاشيه جاده‌ها و رودخانه زاينده‌رود، كريدورهاي زيستگاهي مناسبي براي پرندگان ايجاد مي‌كنند و مقاومت ناشي از ترافيك سنگين را تا حد زيادي كاهش مي‌دهند. علاوه بر اين، پيوستگي لكه‌هاي زيستگاهي در امتداد رودخانه زاينده‌رود و حومه شهر كه داراي تراكم كمتر كاربري‌هاي انساني مزاحم مانند جاده‌ها هستند، در مقايسه با مركز شهر، تاثير بيشتري بر پيوستگي بوم¬شناختي دارند. دليل اين امر، تراكم بسيار بالاي ساختمان‌ها و جاده‌هاي پرتردد در مركز شهر است كه باعث كاهش شديد اتصال بين شبكه زيستگاهي پارك‌هاي اين منطقه مي‌شود. گسترش خطي و پيوسته پوشش گياهي، به‌ويژه درختان، مي‌تواند به بهبود اتصالات زيستگاهي بين پارك‌ها كمك كند. علاوه بر اين، افزايش پوشش گياهي در مركز شهر مي‌تواند شبكه اكولوژيكي پارك‌ها را بهبود بخشد. تجزيه و تحليل اولويت‌بندي پارك‌ها بر اساس محاسبه شاخص تغييرات احتمال پيوستگي (dPC) در محيط نرم‌افزار Conefor كه بر اساس غناي گونه‌اي و مساحت پارك‌هاي مورد مطالعه به صورت جداگانه انجام نشان داد كه ناژوان با داشتن بالاترين dPC (745/0 بر اساس غناي گونه‌اي و 414/56 بر اساس مساحت پارك‌ها)، بزرگترين و غني‌ترين پارك در ميان پارك‌هاي مورد مطالعه، از نظر تاثير بر پيوستگي زيستگاهي است و بنابراين از اين نظر بالاترين اولويت را دارد.
چكيده انگليسي :
Urban ecosystems are expanding all over the world due to the increase in the urban population. The expansion of urbanization is a serious threat to biodiversity due to the fragmentation of natural habitats and their replacement with non-premeable surfaces and lands under human use. Urban green spaces, especially urban parks, have an important role in conservation of urban biodiversity, but their isolation can lead to the local extinction of species. This study examines the habitat corridors of birds in Isfahan city, using the method of electric circuits theory. For this purpose,32 important parks of Isfahan city and 5 species of arboreal birds were selected. Different uses of urban habitats, including different types of green space such as woodlands and human uses such as roads and buildings, create different levels of resistance against the movement of birds in the urban landscape. Based on the different levels of resistance, the uses were weighted by expert opinion to model the flight corridors of birds. Based on this weighting, the lowest level of resistance for the main pathes, i.e. the studied parks, was considered equal to 0.1, also the land uses that had a facilitating role for the movement of birds included all types of vegetation and the lowest level of resistance was considered for them. Due to the fact that the studied birds are arboreal, the lowest level of resistance was considered equal to 1 for woodlands and orchards and 15 for grasslands, which played the least role in facilitating their movement. Human uses that were considered obstacles to the movement of birds included buildings and roads, which were graded on three levels based on the traffic factor, the highest resistance level for highways with heavy traffic density was considered equal to 100 and the resistance of alleys and intersections was equal to 25 and the buildings were assumed equal to 50 . The habitat resistance map of Isfahan city was prepared based on the arrangement of land uses next to each other and their resistance level in the GIS software. Bird corridor modeling was prepared based on the resistance level map of the city of Isfahan and the parks where birds were present in the Circuitscape software, and the results showed that the forest cover and trees on the side of the roads and the Zayandehroud river create suitable habitat corridors for birds and the resistance caused by They reduce heavy traffic to a great extent. In addition, the continuty of habitat pathes along the Zayandehroud river and the edje of the city, which have less density of disturbing human uses such as roads, compared to the city center, have a greater impact on ecological continuity. The reason for this is the very high density of buildings and busy roads in the center of the city, which greatly reduces the connectivity between the habitat network of parks in this area. Linear and continuous expansion of vegetation, especially trees, can help improve habitat connectivity between parks. In addition, increasing vegetation in the city center can improve the ecological network of parks. Park prioritization analysis based on the calculation of determinate of probability connectivity index (dPC) in the Conefor software environment based on the species richness and area of the studied parks separately showed that Nazhvan having the highest dPC (0.745 based on the species richness and 56.414 based on the area of the parks), it is the largest and richest park among the studied parks, in terms of impact on habitat continuity, and therefore has the highest priority in this regard.
