شماره مدرك :
19909
شماره راهنما :
17194
پديد آورنده :
رجبي خرزوقي، فاطمه
عنوان :

تنوع ژنتيكي كيفيت دانه و محتواي عناصر آهن و روي در ژرم¬پلاسم گندم ساختگي

مقطع تحصيلي :
كارشناسي ارشد
گرايش تحصيلي :
ژنتيك وبهنژادي گياهي
محل تحصيل :
اصفهان : دانشگاه صنعتي اصفهان
سال دفاع :
1403
صفحه شمار :
دوازده، 100ص. : مصور، جدول، نمودار
توصيفگر ها :
آردگندم، , تنش شوري، , عناصر ريزمغذي، , ظرفيت نگهداري حلال
تاريخ ورود اطلاعات :
1403/08/15
كتابنامه :
كتابنامه
رشته تحصيلي :
ژنتيك وبهنژادي گياهي
دانشكده :
مهندسي كشاورزي
تاريخ ويرايش اطلاعات :
1403/08/19
كد ايرانداك :
23072507
چكيده فارسي :
با توجه به اينكه ايران داراي اقليم خشك و نيمه خشك مي¬باشد شرايط براي شور شدن منابع آب و خاك بيش¬تر فراهم شده است. از طرفي طي انتخاب طبيعي و مصنوعي كه در طي هزاران سال بر روي گندم نان صورت گرفته است بخشي از تنوع ژنتيكي اوليه كه از اجداد آن به ارث رسيده است، از دست رفته است. بنابراين به‌نژادگران به‌دنبال بررسي اجداد قديمي گندم براي انتقال ژن‌هاي از دست رفته نظير مقاومت به تنش‌هاي زيستي و غيرزيستي به ارقام ساختگي هستند. گندم‌هاي ساختگي از تلاقي بين گندم‌هاي تتراپلوئيد (ايمر و دورم) با Aegilops tauschii حاصل شده‌اند. به‌طوري كه ژنوم (D) متعلق به Ae. tauschii حاوي ژن‌هاي سازگاري به انواع تنش‌هاي زيستي و غيرزيستي است، سازگاري گندم‌هاي ساختگي به شرايط سخت تر را موجب شده است. از پتانسيل گندم¬هاي ساختگي در ايران استفاده نشده است و يكي از مواردي كه بايد روي لاين¬هاي جديد بررسي شود كيفيت آرد و عناصر ريزمغذي مي¬باشد. كيفيت آرد تحت تاثير عامل عمده¬اي مانند ژنتيك، آسياباني قرار مي¬گيرد. در مطالعه حاضر از روش نگهداري حلال (Solvent retention capacity) ، كه به عنوان يك روش ارزشمند براي اندازه¬گيري خواص عملكردي هر جزء پلي¬مري آرد، بكار مي رود استفاده شد. از جمله اين روش¬ها مي توان به حلال¬هاي آب مقطر (WSRC)، لاكتيك اسيد (LASRC)، سديم كربنات (SCSRC)، ساكارز (SUSRC) اشاره كرد. ضمن اينكه با استفاده از دستگاه NIR صفاتي مانند مقدار پروتئين، عدد زلني، شاخص حجم نان، رطوبت، درصد جذب آرد و سختي دانه را اندازه گيري شد. در اين پژوهش از 100 لاين ساختگي گندم (تهيه شده از بانك ژن سيميت) و 9 رقم گندم نان معمولي كه شامل 4 رقم خارجي (AAC Scotia، Carberry، Norwell وSable) و 5 رقم گندم نان ايراني (روشن، پيشتاز، قدس، كوير و بهاران) به همراه 2 رقم گندم دوروم شامل گندم ماكاروني (T. turgidum ssp. durum) و لاين Turanicum (T. turgidum ssp. turgidum) در قالب طرح بلوك-هاي كامل تصادفي با دو تكرار در دو سال 1400 و 1401 در شرايط تنش شوري و معمول در مزرعه¬ي تحقيقاتي دانشگاه صنعتي اصفهان ارزيابي شدند. گندم¬هاي ساختگي به منظور بررسي ويژگي¬هاي فيزيكي دانه، عملكردي، كيفيتي و هم¬چنين ميزان آهن و روي آرد در آزمايشگاه مطالعه شدند. صفات كيفيت فيزيكي شامل طول دانه، عرض دانه، ضخامت دانه، ضريب كرويت دانه و قطر دانه بود. نتايج تجزيه واريانس نشان داد كه تنش شوري بر صفات كيفيت فيزيكي و عملكردي دانه اثر معني داري داشت در حاليكه بر دو صفت ضخامت و ضريب كرويت اثر معني داري نداشت. اثر ژنوتيپ براي تمامي صفات فيزيكي، عملكردي، كيفيتي دانه و ميزان آهن آرد دانه معني دار بود كه نشان دهنده تنوع بين ژنوتيپ¬هاي مورد استفاده بود. در شرايط عدم تنش شوري، وراثت پذيري عمومي بالايي براي صفات طول دانه، قطر دانه، عملكرد دانه و SUSRC مشاهده شد. هم¬چنين در سطح تنش شوري، صفات طول دانه، ضخامت دانه، قطر دانه، ضريب كرويت دانه، وزن هزاردانه، عدد زلني، LASRC و ميزان آهن وراثت پذيري عمومي بالايي را نشان دادند. صفت وزن هزاردانه در هر دو محيط معمول و تنش شوري با صفات طول دانه، عرض دانه، ضخامت دانه و قطر دانه هم¬بستگي مثبت و معني داري داشت. صفت عملكرد دانه در هر دو محيط معمول و تنش شوري هم¬بستگي منفي و معني داري با ميزان پروتئين دانه داشت. ميزان آهن و روي در دانه با صفت عملكرد دانه هم¬بستگي منفي داشتند. ميزان پروتئين دانه در هر دو محيط عدم تنش و تنش شوري با صفات زلني، حجم نان و سختي دانه هم¬بستگي مثبت و معني داري پيدا كرد. هم¬بستگي مثبت و معني داري در هر دو محيط عدم تنش و تنش شوري بين صفات پروتئين دانه، عدد زلني، سختي دانه و شاخص حجم نان مشاهده شد. شاخص گلوتن GPI و LASRC نيز هم¬بستگي بالا و معني داري در هر دو محيط با يكديگر داشتند. طبق نتايج حاصل از بررسي صفات عملكردي، كيفيتي و عناصر ريز¬مغذي مي¬توان بيان كرد كه در هر دو محيط، ژنوتيپ¬هاي 2، 30، 7 و 8 بيش¬ترين عملكرد و ژنوتيپ¬هاي 112، 22، 42، 182، 48 و ديگر ژنوتيپ¬هاي معرفي شده به عنوان برترين ژنوتيپ¬هاي با كيفيت دانه (مقادير بيشتر پروتئين، عدد زلني و شاخص حجم نان) و ميزان آهن و روي بالاتري شناخته شدند كه مي¬توانند در تلفيق با ويژگي هاي زراعي براي مطالعات آينده مورد استفاده قرار گيرند.
چكيده انگليسي :
Iran,s dry and semi-arid climate has contributed to the salinization of water and soil resources.Over thousands years natural and artificial selection in breed wheat, a porition the original genetic diversity inherited frem its ancestors has been lost. Therefore, breeders are looking for genetic divertion in the ancestors of wheat to transfer desirable genes such as resistance to biotic and abiotic stresses to synthetic wheat. Synthetic wheats are obtained by hybridization between tetraploid wheats (emmer and durum) and Aegilops tauschii. So that the genome (D) belonging to Ae. tauschii contains resilience genes for of biotic and abiotic stresses, it has caused adaptation of synthetic wheats to more difficult conditions. The potential of synthetic wheat has not been used in Iran, and one of the things that should be checked on new lines is the quality of flour and micronutrient elements. The quality of flour is influenced by three main factors including genetics, milling and bakery. In the present study, the Solvent retention capacity (SRC) method was used, which is used as a valuable method to measure the functional properties of each polymeric flour component. Distilled water (WSRC), lactic acid (LASRC), sodium carbonate (SCSRC), sucrose (SUSRC) solvents can be mentioned among these methods. In addition, traits such as protein content, Zeleny number, bread volume index, humidity, flour absorption percentage and grain hardness were measured using NIR device. In this research, from 100 synthetic lines of wheat and 9 common bread wheat varieties, which include 4 foreign varieties (AAC Scotia, Carberry, Norwell and Sable) and 5 Iranian bread wheat varieties (Roshan, Pishtaz, Quds, Kavir and Baharan) along with 2 varieties of durum wheat including T. turgidum ssp. durum and T. turgidum ssp. turgidum in the form of randomized complete block design in the years 1400 and 1401 under salt stress conditions and Normal were eva‎luated in the research farm of Isfahan University of Technology. Synthetic wheats were studied in the laboratory in order to investigate the physical characteristics of the grain, performance, quality, as well as the content of iron and zinc in the flour. The physical characteristics included grain length, grain width, grain thickness, grain sphericity coefficient, and grain diameter. The results of analysis of variance showed that salinity stress had a significant effect on the physical and functional characteristics of the grain, while it did not have a significant effect on the two characteristics of thickness and sphericity coefficient. The effect of genotype was significant for all physical traits, performance, grain quality and grain flour iron content, which showed the diversity between the used genotypes. In the absence of salinity stress, high general heritability was observed for traits of grain length, grain diameter, grain yield and SUSRC. Also, at the level of salinity stress, traits of grain length, grain thickness, grain diameter, grain sphericity coefficient, 1000-grain weight, Zeleny number, LASRC and iron content showed high general heritability. 1000-grain weight had a positive and significant correlation with traits of grain length, grain width, grain thickness and grain diameter in both normal and salinity stress environments.
استاد راهنما :
محمد مهدي مجيدي , احمد ارزاني
استاد مشاور :
مهران شيرواني جوزداني
استاد داور :
قدرت اله سعيدي , فرشيد نوربخش
لينک به اين مدرک :

بازگشت