پديد آورنده :
يادگاري، يحيي
عنوان :
ارائه يك مدل حال و انتقال با استفاده از اطلاعات ميداني و دانش تخصصي (مطالعه موردي: مراتع نيمه استپي غرب اصفهان)
مقطع تحصيلي :
كارشناسي ارشد
گرايش تحصيلي :
بيابان زدايي
محل تحصيل :
اصفهان: دانشگاه صنعتي اصفهان، دانشكده منابع طبيعي
صفحه شمار :
نه،83ص.: مصور،جدول،نمودار
يادداشت :
ص.ع.به فارسي و انگليسي
استاد راهنما :
حسين بشري، مهدي بصيري
توصيفگر ها :
توالي , ديمزار رهاشده , آتش سوزي
تاريخ نمايه سازي :
1/3/93
استاد داور :
محمدرضا وهابي، مصطفي تركش
دانشكده :
مهندسي منابع طبيعي
چكيده فارسي :
8 چكيده داشتن اطالعاتي در خصوص الگوهاي مختلف پويايي پوشش گياهي بخصوص در اكوسيستم هاي شكننده مرتعي مناطق خشك و نيمه خشك مي تواند مديران مرتع را از چگونگي تغييرات آگاه ساخته تا ايشان بتوانند پيش بيني هاي الزم را انجام دهند مدل حال و انتقال مدلي است كه مي تواند به طور مناسبي اطالعات موجود در رابطه با تغييرات پوشش گياهي در شرايط مختلف مديريتي و اقليمي را سازماندهي نمايد اين مطالعه با هدف ايجاد يك مدل حال و انتقال براي مراتع نيمه استپي فريدن اصفهان و مقايسه برخي شرايط فيزيكي و شيميايي خاك در حالت هاي مختلف مرتع انجام شد تعداد 15 سايت با شرايط تقريبا مشابه اكولوژيكي و سابقه مديريتي متفاوت شامل 11 سايت با سابقه چراي سنگين 21 سايت چراي متوسط 41 سايت چراي سبك 11 مكان با سابقه آتشسوزي و 4 سايت با وضعيت ديمزاررهاشده انتخاب شد و دادههاي فركانس با روش قدم نقطه در طول ترانسكتهاي متعامد در هر سايت مطالعه شد در هر سايت از دو عمق 1 51 سانتيمتر و 51 19 سانتيمتري سطح خاك نمونهبرداري صورت گرفت و بافت خاك هدايت الكتريكي اسيديته رطوبت اشباع و آهك و همچنين فاكتورهايي كه تحت تاثير چرا تغيير ميكنند مانند موادآلي و فشردگي خاك براي 111 نمونه خاك جمع آوري شده اندازه گيري گرديد داده هاي پوشش گياهي و ادافيكي بعد از مرتب سازي مورد تجزيه و تحليل هاي متفاوتي قرار گرفت شباهت ميان سايتها با استفاده از نرمافزار PATN وشاخص Bray Curtis محاسبه و با استفاده از روش Semi Strong hybrid multidimensional Scaling رجبندي انجام شد براي بررسي ارتباط بين گونههاي گياهي و متغيرهاي محيطي بر روي محورهاي رج بندي از روش Principal axis correlation استفاده شد همچنين آناليز خوشه بندي نيز در نرمافزار PATN بر روي سايت هاي مطالعاتي انجام و روابط بين فراواني گونه هاي گياهي و شرايط محيطي و نحوه مديريت بررسي گرديد تفاوت بين سايتهاي انتخاب شده از نظر ويژگيهاي فيزيكي و شيميايي خاك با استفاده از آناليز واريانس ANOVA مورد بررسي قرار گرفت براي انجام آناليز واريانس و آزمون مقايسه ميانگين توكي از نرمافزار Minitab استفاده شد با توجه به تجزيه و تحليل كمي انجام گرفته بر روي پوشش گياهي منطقه و مطالعه مدل هاي ارايه شده براي مناطق مشابه ابتدا يك شكل شماتيك اوليه از مدل حال و انتقال منطقه مطالعاتي تهيه و با كارشناسان متخصص و آشنا به ديناميك رستنيهاي منطقه در كارگاه تخصصي به بحث گذاشته شد و تغييراتي در مدل انجام و مدل حال و انتقال مناسبي در فضاي سه بعدي براي منطقه مطالعاتي ارايه گرديد خوشهبندي سايت ها نشان داد كه سايتهاي با سابقه مديريتي متفاوت به خوبي از هم تفكيك شدند فراواني گونه هاي گياهي در سايتهاي با سابقه آتشسوزي به دليل از بين رفتن بوتهايها و وفور گندميان به سايت چراي سبك نزديك شده بودند و در يك خوشه قرار گرفته و سايت هاي با سابقه چراي سبك و سنگين كه از نظر فراواني گونه هاي بو ته اي و گراس هاي چندساله تفاوت زيادي با هم داشتند در فاصله نسبتا زيادي از هم قرار گرفتند باالترين ميزان مواد آلي سطحي در سايت هاي با سابقه آتش سوزي مشاهده شد كه اين بيانگر حجم باالي ريشه گونه هاي بوته اي در خاك اين مناطق مي باشد كمتر بودن ميزان مواد آلي در سايت هاي با سابقه چراي سنگين و متوسط نسبت به سايت هاي ديمزار رها شده نشاندهنده آن است كه اثر چرا بر كاهش مواد آلي بيشتر از تبديل به ديمزار رها شده مي باشد مدل حال و انتقال ارايه شده شامل 4 حالت علفزار بوتهزار علفزار بوتهزار و فورب غيرخوشخوراك و فورب غيرخوشخوراك و يكسالهها ميباشد كه موقعيت آنها از لحاظ شدت چرايي پايداري خاك و توليد دام ارايه گرديد تعداد 11 انتقال محتمل نيز بين اين حالت ها شناسايي و داليل آنها ارايه گرديد كه در اين بين تاثير قرق آتش سوزي كنترل شده كپه كاري و ميان كاري و استفاده از تركيب دامي مناسب گله مي تواند در احياي مراتع منطقه مطالعاتي روش هاي مديريتي كليدي محسوب شود همچنين عواملي نظير تكرار چرا كه باعث كاهش ذخيره كربوهيدراتي گراس هاي چند ساله شده و همچنين چراي سنگين و شخم اراضي نيز به عنوان عواملي كه مراتع منطقه را به سمت حالت هاي نامناسب تر سوق مي دهند شناسايي گرديد هر حالتي از مرتع كه شخم خورده و رها شود طي يك تا دو سال به حالت فورب غير خوشخوراك و يكساله ها تبديل مي شود كه اين انتقالها تهديدهايي جدي براي گياه و خاك مراتع منطقه محسوب ميشوند مدل حال و انتقال ارايه شده تصوير مناسبي براي مديران مرتع از چگونگي تغييرات ديناميك رستنيهاي منطقه فراهم ساخت كه ميتواند آنها را در راستاي مديريت تطبيقي منطقه كمك نمايد همچنين اين مطالعه گپ هاي علمي از نحوه برخي از انتقاالت را مشخص نمود كه با مطالعات تحقيقاتي آتي مي تواند مرتفع گردد واژههاي كليدي توالي مدل حال و ان
چكيده انگليسي :
Making a State and transition model using field data and expert knowledge Case Study Semi steppe rangelands of West Isfahan Abstract Understanding the vegetation dynamics assists range managers to detect changes in rangeland vegetation State and Transition Model STM has the capability to accommodate and organize available knowledge about the influence of environmental and management practices on vegetation changes especially in brittle rangeland vegetation of arid and semi arid areaes This study aimed to develop a STM for Semi Steppe rangelands of Freidan Isfahan and evaluates some physical and chemical properties of top soils in various vegetation conditions Fifty range places with relatively homogeneous ecological conditions and various management histories were selected including 10 12 and 14 range places with long term heavy moderate and slight grazing impacts respectively as well as 10 places with past burning histories and 4 abandoned dry farming places Frequency data were collected in each range places using step point method along four 30 meters perpendicular transects Soil samples were collected from 0 to 15 and 15 30 centimeters Soil texture electrical conductivity pH saturated percentage Caco3 contents organic matter percentage and soil compactability of one hundred collected soil samples were measured The collected vegetation and edaphic data were analyzed using various analytical methods and multivariate techniques to explore the the relationships of plant species with studied environmental variables Similarity of the range places were assessed using Bray Curtis metrics in PATN software Semi Strong Hybrid Multidimensional Scaling method SSH MDS and cluster analysis were used to perform ordination and classification on the collected range places respectively The relationships of plant species with studied environmental variables on ordination axes were assessed using Principal axis correlation Analysis of variance and Tukey s test were used to detect the differences of some physico chemical properties of collected soil samples from various vegetation conditions An initial STM flowchart was developed using the results of quantitative analysis and available literature The model was refined through some follow up workshops with experts familiar with vegetation dynamics of the study area and a three dimensional model was produced to interpret the vegetation dynamics of vegetation states According to the results of cluster analysis results range places with various management histories were appropriately separated in the clusters Range places with past burning histories and slightly grazed range places were located in the same cluster because fire was removed the shrub species in favor of grasses and their compositions were relatively similar to each other According to the results of cluster analysis and SSH MDS range places with long term heavily and slightly grazed impacts were properly separated due to their plant composition differences The maximum organic matter contents were observed in the burned places due to their high volume of woody roots in their top soils layer The organic contents of moderately and heavily grazed range places were significantly less than abounded dry farming places 0 05 which highlights the effects of grazing impacts on organic matter and physical and chemical soil properties Developed three dimensions STM mapped four distinct states named Grassland Shrub Grass Shrub and Unpalatable Forbs and Unpalatable Forbs Annuals along the grazing impact soil stability and forage production axes Eleven possible transitions were identified among these states and their main causes were identified using available literature and experts opinions According to the STM transition catalogs using livestock exclosures prescribed fire inter seeding and using appropriate herd composition were identified as the key factors to trigger the transitions to the preferred vegetation states The grazing frequency overgr
استاد راهنما :
حسين بشري، مهدي بصيري
استاد داور :
محمدرضا وهابي، مصطفي تركش
