8918

8263

كارشناسي ارشد

محيط زيست

اصفهان: دانشگاه صنعتي اصفهان، دانشكده منابع طبيعي

1392

يازده،59ص.: مصور،جدول،نمودار

ص.ع.به فارسي و انگليسي

منصوره ملكيان

مصطفي تركش اصفهاني

3/3/93

حميد متين خواه، محمودرضا همامي

مهندسي منابع طبيعي

ID8263

1 چكيده درك فرآيندهاي بوم شناختي آگاهي از اندازهي جمعيت گونهها شناخت نيازهاي زيستگاهي و مديريت آنها براي حفظ تنوع زيستي ضروري است پرندگان به دليل اينكه موجوداتي انتخابگر در نوع زيستگاه خود بوده و هر نوع تغيير در خصوصيات محيط بر اكولوژي جامعهي آنها اثرگذار است بهعنوان نمايه مناسب براي سنجش كيفيت زيستگاه مورد استفاده قرار ميگيرند كارخانه توليد كود آلي اصفهان كه در 12 كيلومتري شرق اصفهان در گردنه زينل با مساحتي در حدود 111 هكتار واقع شده است از جمله مناطقي است كه به واسطه تأمين غذا به محلي براي زيست پرندگان تبديل شدهاند مطالعه حاضر با هدف بررسي تنوع و تراكم پرندگان در محدوده كارخانه كود آلي انجام شده است به منظور مطالعه پرندگان پس از انجام بازديدهاي اوليه از منطقه تعداد 11 سايت نمونهبرداري در محدوده كارخانه و 2 سايت در خارج از فضاي كارخانه انتخاب گرديد نتايج برآورد جمعيت پرندگان منطقه مورد مطالعه در مدت 9 ماه متوالي از اسفند 1931 تا آبان 2931 تعداد 4178 پرنده متعلق به 13 گونه و 81 خانواده را نشان داد كه در ميان آنها گونههاي سبز قبا گونهاي از شاهينيان عقاب صحرايي كوركور سياه و بادخورك وجود دارند كه از گونههاي موجود در ليست قرمز IUCN ميباشند بيشترين فراواني پرندگان در سايتهايي مشهود است كه محل جمعآوري زبالهها بعنوان منبع غذايي پرندگان ميباشد از طرفي بيشترين فراواني پرندگان در ماه آبان مشاهده شد كه از جمله داليل آن كمبود مواد غذايي در ماههاي سرد خشكي رودخانه زاينده رود و مهاجرت پرندگاني نظير سارها و كالغهاي سياه ميباشد تراكم پرندگان با استفاده از توابع كرنل برآورد گرديد و با توجه به دادههاي اوليه شرايط محيطي منطقه و استفاده از نرمافزارهاي مرتبط بهترين تابع برازش شد نتايج نشان داد كه مناسبترين تابع كرنل تابع گوسي است بررسي شاخصهاي تنوع زيستي نشان ميدهد بيشترين تنوع در سايت 21 فصل تابستان و كمترين آن در سايت 11 همان فصل ميباشد علت اين امر احتماال عدم دسترسي به دادههاي فصل پاييز و زمستان است چراكه در اين فصول مهاجرت پرندگان صورت ميگيرد و به تدريج به تعداد پرندگان افزوده ميشود از طرفي سايت 11 بيشترين فاصله را با منبع غذايي و آبي داشته و فاقد پوشش گياهي است به همين دليل پرندگان كمتر از اين سايت استفاده مينمايند شاخص شانون وينر داراي دامنه تغييرات صفر تا 88 2 ميباشد كه ميتوان نتيجه گرفت كه نشان دهنده تنوع گونهاي قابل توجه در منطقه مي باشد دامنه تغييرات 1 1 تا 3 1 شاخص يكنواختي هيل نيز نشان دهندهي عدم وجود غالبيت گونهاي در كل منطقه است بررسي اكولوژي سيماي سرزمين نشان ميدهد كه با وجود وسعت كم منطقه در هر سايت تفاوت ساختار سيماي سرزمين مشهود است نتايج مدلسازي تراكم بيانگر اين امر است كه ميزان دسترسي انسان فاصله از منبع آب و حاصلضرب فاصله از منبع آب در فاصله از جاده بيشترين اثر را بر تراكم گونههاي پرنده منطقه دارد مدلسازي تنوع گونهاي بر اساس دادههاي سيماي سرزمين به دو روش پارامتريك و غيرپارامتريك صورت گرفت بيشترين ضريب تبيين 2 R در رگرسيون غيرپارامتريك مربوط به يكنواختي سيمپسون بدست آمده از دادههاي فصلي است به اين معني كه 75 59 درصد از تغييرات يكنواختي سيمپسون بوسيله ي متغيرهاي ميزان دسترسي انساني فاصله از منبع آب و غذا قابل توجيه است نتايج مدلها نشان ميدهد كه متغير فاصله از جاده بر غناي گونهاي مارگالف تنوع گونهاي بريلوئين تنوع 1 N هيل و يكنواختي هيل بيشترين اثر را دارد متغير شيب بر شانون اثر دارد و فاصله از آب و غذا بر تنوع 1 N هيل يكنواختي كارماگو و يكنواختي سيمپسون تأثيرگذار است تفسير منحنيهاي بدست آمده از مدلها نشان ميدهد كه با افزايش تعداد درختان شاخصهاي تنوع گونهاي در ابتدا افزايش و سپس كاهش مييابند چراكه سايتهايي كه تعداد درختان بيشتري دارند فاصلهي بيشتري نسبت به منبع غذايي و آب دارند و سايتهايي با تعداد متوسط درختان به منابع آبي و غذايي نزديكترند با توجه به اينكه شاخصهاي تنوع زيستي و معادالت آناليز رگرسيون حاصل از دادههاي فصلي بدليل افزايش تعداد مشاهدات نسبت به دادههاي ماهيانه ضريب تبيين 2 R بيشتري دارند ميتوان از اين معادالت در مطالعات مشابه استفاده نمود با استفاده از آناليز رجبندي پرندگان در چهار گروه طبقهبندي شدند بطوريكه گونههاي موجود در هر گروه در شرايط مشابه متغيرهاي زيستگاهي قرار گرفتند كلمات كليدي پرندگان كارخانه كود آلي اصفهان تراكم تنوع گونهاي غناي گونهاي متغيرهاي سيماي سرزمين

61 Investigating Diversity and Density of Birds Population in Isfahan Deposit and Compost Site Marzieh Hadi m hadi env@gmail com Date of Submission 2014 01 23 Department of Natural Recourcese Engineering Isfahan University of Technology Isfahan 84156 83111 Iran Degree M Sc Language FarsiSupervisor Mansore Malekian mmalekian@cc iut ac irAbstractAn understanding of ecological processes population size and habitat needs is necessary forbiodiversity conservation Birds are selective species and any change in their habitat affect theirecology therefore birds can be used as bio indicators of environmental quality Isfahan organicfertilizer production plant Compost site located 20 km east of Isfahan city with an area of about100 hectare has become a feeding ground for birds due to food availability The aim of the currentstudy was to investigate bird s diversity and density at the Compost site After initial field visits 11sampling sites within the factory and two sites outside the area were selected Data collection wasconducted from February 2012 until October 2013 In total 8704 birds belonging to 30 species and20 families were identified Threatened species including Milvus migrans Coracias garrulous Aquila pomarina were recorded in the area The highest frequency of the birds was observed at thesite number 6 and 7 due to closest distance to food resources Further the highest frequency of birdobservations occurred in late October and early November due to the shortage of food in the coldmonths dryness of Zayandehroud river and the migration of the birds such as Corvus frugilegus andSturnus vulgaris Investigation of the biodiversity indices shows the highest diversity belongs to site12 during summer and the lowest is in site 11 in the same season The reason for this is probably alack of access to the data from autumn and winter because in these seasons birds migrate and thetheir population increases gradually Further site 11 is the furthest site from food and water sourcesand lacks vegetation cover therefore the birds use this site less The Shannon index ranged from 0to 2 88 suggesting a relatively high species diversity in the area Also the range of 0 1 to 0 3 for theHill evenness index suggests that there exists no dominance of any bird species in this area Althoughthe area is small 100 ha assessing the landscape metrics showed that each site in this area clearlyhas a different ecological landscape structure The results of modeling birds density showed that thelevel of human access distance to a source of water and the product of the distance to water and thedistance to road have the most effect on the density of bird species in this area Modeling speciesdiversity based on the landscape metrics was conducted using parametric or non parametricmodels The largest regression coefficient R2 corresponded to Simpson evenness which obtainedfrom seasonal data This means that 95 57 of variations in Simpson index can be explained by thelevel of human access to the area and distance to food and water sources The results from the modelsalso show that the distance to road has the most effect on Margalef species richness Brillion speciesdiversity Hill N1 diversity and Hill evenness index The slope parameter affected Shannon and thedistance to food and water affected Hill N1 Carmago Simpson indices Models showed that withthe increase of trees the species diversity indices initially increase and then decrease because thesites with more trees are further away from food and water sources while the sites with an averagenumber of trees are closer to these resources Considering that the species diversity indices and theregression coefficients had the highest values with the seasonal data due to more observations incomparison with the monthly data these functions can be used in similar researches The birds wereclassified into four groups by cluster analysis in such a way that the species in each group affectedby similar habitat variables Key words Birds Isfa

منصوره ملكيان

مصطفي تركش اصفهاني

حميد متين خواه، محمودرضا همامي